آریا بانو - اعتماد / سال 66 در حالی به‌روزهای پایانی خود نزدیک می‌شد که جنگ ایران و عراق در آستانه هشتمین سال خود بود و مردم آماده تحویل سال جدید بودند آن‌هم در روزهایی که جنگ از مرزها به تهران کشیده شده بود و رژیم بعث با موشک‌های اسکادبی پایتخت ایران را هدف قرار می‌داد. فروردین 67 از راه رسید و همچنان مناطق مسکونی شهر گاه‌وبیگاه مورد اصابت موشک‌ها قرار می‌گرفت. قطعی‌های وقت و بی‌وقت برق و فعال شدن ضد هوایی‌ها فضای شهر را به سمتی برده بود که التهاب پایتخت‌نشینان به اوج خود رسیده بود و بسیاری از شهروندان تهران به مناطق امن و اطراف پایتخت مهاجرت می‌کردند از طرفی تهدیدهای صدام مبنی بر زدن تهران نیز مزید به علت شده بود و دلهره را دوچندان کرده بود اما با این اوصاف زندگی در قلب ایران یعنی تهران همچنان ادامه داشت اما نکته قابل‌توجه در آن روزها استقبال گرم مردم از سینما بود، سینمایی که با توجه به آمار رسمی منتشرشده بیشترین مخاطب از ابتدای انقلاب اسلامی مربوط به سال 67 یعنی سال پایانی جنگ و ایام موشک‌باران تهران با فروش 77 میلیون قطعه بلیت است و جالب‌تر آنکه پر استقبال‌ترین روز در این سال مربوط به سوم تیرماه یعنی یک ماه قبل از اعلام آتش‌بس با فروش 67 هزار قطعه بلیت سینما در یک روز است. رونق و استقبالی که همچنان به آرزوی دست‌نیافتنی بدل شده است. تهران در سال 67 با بیش از 23 میلیون قطعه بلیت پیشتاز سایر استان‌ها شد در سالی که «کانی مانگا در ژانر جنگی»، «پرنده کوچک خوشبختی در ژانر اجتماعی»، «هراس در ژانر جنگی»، «بگذار زندگی کنم در ژانر اجتماعی» و «تحفه‌ها در ژانر کمدی» به عنوان 5 فیلم نخست سال شناخته شدند؛ اما با نگاهی به جدول فروش سال 67 به‌سادگی می‌توان دریافت که فروش 77 میلیون قطعه بلیت نه در یک یا دو فیلم بلکه در بین 163 فیلم ایرانی که اکران شد، صورت گرفته و این نشان می‌دهد که بیش از آنکه در سال پایانی جنگ اقبال تکرار نشدنی مردم رو به فیلم خاصی باشد اساسا استقبال از تمامی آثار سینمایی انجام شده است و به‌نوعی سینمای ایران آغوش خود را به سوی مردم در آن سال بازکرده است.
اما امروز و باگذشت نزدیک به چهار دهه از آن روزها با آغاز جنگ 12روزهای ایران و رژیم صهیونیستی نشان داد که همانند 40 سال پیش همچنان سینما در نظر مردم ایران همواره یک سرگرمی و مکان امن به شمار می‌رود و آغوش سینما به روی مردم باز است و نه تنها چراغ آن روشن ماند بلکه به جامعه نیز روشنی داد.
پردیس سینما هویزه مشهد با 2837 مخاطب، مجموعه هنر شهر آفتاب شیراز با 2330، پردیس ویلاژ توریست مشهد با 1731، پردیس سینمایی بازار شهر قم با 1658، پردیس سینمایی ساحل اصفهان با 1598، پردیس سینمایی اطلس مشهد با 1538، پردیس سینمایی مهر کوه سنگی با 1452، پردیس سینمایی چهارباغ اصفهان با 1340، سینما آفریقا مشهد با 1176 و پردیس اکو مال کرج با 1335 جزو 10سال پرمخاطب طی 12 روز جنگ در کنار بیش از 200 سالن سینما در سراسر کشور به شمار می‌روند که مورد استقبال مردم در سراسر کشور قرار گرفتند و اساسا باید به این نکته اشاره کرد که سینما طی این 12 روز با بیش از 210 سالن در خدمت مردم بوده است.
مطابق آمار ارائه شده و با توجه به نیم‌بها شدن قیمت بلیت در این روزها روز سه‌شنبه 3 خرداد را باید اوج استقبال دانست که با توجه به شرایط ویژه و با افزایش چهار برابری مخاطبان حدود 70 هزا ر مخاطب به سینماها رفتند.
اما آنچه مشخص است اینکه اساسا سینما را باید جزو هنرهایی دانست که در هر شرایطی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد و نمونه آن را باید همین 12 روز اخیر دانست. با توجه به همین وضعیت و شرایط ویژه در کنار کادر درمانی، نیروهای نظامی و انتظامی، سینماگران و سالن‌دارها را باید جزو مشاغلی دانست که در روزهای جنگ در کنار مردم و برای مردم به ارائه خدمت مشغول بودند.
بازار 
فعالیت‌های فرهنگی در دوران جنگ نباید متوقف شود
سینما فرهنگ شهر واقع در کرمانشاه از جمله مجموعه‌های سینمایی فعال در غرب کشور است که با وجود شرایط پیچیده حاصل از جنگ 12 روزه، همچنان به فعالیت خود در این ایام دشوار ادامه داد. غلامرضا پیربابایی مدیر این مجموعه گفت: سینما فرهنگ شهر کرمانشاه از جمله مکان‌های فرهنگی استان بود که با وجود شرایط پیچیده حاصل از حمله رژیم صهیونی به کشورمان، همچنان با قوت به فعالیت‌های روزانه خود ادامه داد. به گفته او با توجه به موقعیت جغرافیایی استراتژیک استان کرمانشاه، تعداد مخاطبان این سینما نسبت به شرایط عادی با کاهش روبهرو شد اما همچنان تعدادی از شهروندان کرمانشاهی ترجیح دادند تا برای فاصله گرفتن از اضطراب حاصل از دوران جنگ، ساعتی را به حضور در سالن‌های سینما اختصاص دهند. پیربابایی بیان کرد: در روزهای دشوار دوران 12 روزه بسیاری از صنوف شغلی در استان کرمانشاه همچنان به فعالیت‌های عادی خود ادامه دادند و ما نیز تلاش کردیم تا در راستای رسالت فرهنگی که برای خود قائل هستیم، چراغ سینما را روشن نگه داریم. متاسفانه کرمانشاه در مدت اخیر بارها مورد حمله و هجوم دشمن قرار گرفت و مردم به لحاظ روانی در شرایط مناسبی قرار نداشتند، بنابراین طبیعی است که عده‌ای از علاقه‌مندان به سینما، از زیست روزمره خود فاصله بگیرند. همین موضوع باعث شد تا استقبال از فیلم‌های حاضر در سبد اکران نسبت به شرایط عادی، با کاهش قابل توجهی مواجه شود.
این مدیر سالن با اشاره به لزوم استمرار فعالیت‌های فرهنگی در شرایط جنگ خاطرنشان کرد: مسوولان استانی در بخش‌های مختلف دولت از جمله اداره کل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به این مساله مهم توجه کافی نشان بدهند و از سینماداران حمایت کنند. توسعه و گسترش محیط‌های مرتبط با حوزه پخش و نمایش فیلم در استان‌های سراسر کشور باعث می‌شود تا این مجموعه‌ها در دوران جنگ بیش از پیش مورد توجه مردم قرار بگیرند و این موضوع نیاز به فرهنگسازی دارد. او عقیده دارد که سینماداران سراسر کشور به سهم خود تلاش می‌کنند تا همچنان فعالیت سینماها در زمان جنگ همچون شرایط عادی ادامه پیدا کند، اما با این وجود بسیاری از شهروندان در این شرایط پیچیده، رغبتی به تماشای فیلم در سینما از خود نشان نمی‌دهند و همین مساله موجب شد تا سینما فرهنگ کرمانشاه با افت فروش مواجه شود. در صورتی که حضور در سالن‌های نمایش فیلم می‌تواند تاثیر بسیاری در کاهش التهابات و استرس ناشی از موقعیت‌های پیچیده اجتماعی داشته باشد.
پیربابایی همچنین افزود: سینما فرهنگ دارای چهار سالن بوده که بزرگ‌ترین آن قابلیت پذیرایی از 400 مخاطب را دارا است. مردم کرمانشاه بسیار به سینما علاقه‌مند هستند و همواره از فیلم‌های حاضر در سبد اکران استقبال می‌کنند. سینما فرهنگ یک مجموعه محلی و خانوادگی به شمار می‌رود و در بافت کارمندی و کارگری شهر قرار دارد. اما با این وجود، این مجموعه به لحاظ آمار فروش فیلم‌ها با سینما آزادی که در منطقه مرفه‌نشین شهر واقع شده است برابری می‌کند و این موضوع در 12 روز اخیر نیز نمود داشت. جنگ دارای تبعات روانی مخربی است و در این موقعیت، تجربه جمعی تماشای فیلم می‌تواند به کاهش آسیب‌های روحی منجر شود، اما بروز این نگرش نیاز به فرهنگسازی‌‌های کلان اجتماعی دارد.
او در پایان گفت: اگر فیلم‌های سینمای ایران دارای کیفیت قابل قبولی باشند، بخشی از جامعه در هر شرایطی به تماشای آثار روز سینمای ایران خواهند نشست.
سینما و تقویت روحیه جمعی در زمان جنگ
قزوین دارای 3 مجموعه سینمایی در سطح استان است که همگی آنها در دوران جنگ 12 روزه همچنان به فعالیت خود ادامه دادند. محمدرضا بصیری اصفهانی، مدیر سینما مهتاب این شهر با تاکید بر لزوم فعالیت مجموعه‌های سینمایی در دوران جنگ گفت: سینما مهتاب در زمان جنگ میان ایران و رژیم اشغالگر همچون شرایط عادی به فعالیت‌های روزانه خود ادامه داد، چراکه من معتقد هستم یکی از راه‌های تقویت روحیه جمعی در دوران جنگ، توجه به سینما و تماشای فیلم است. البته طبیعی است که در این شرایط تعداد تماشاگران با کاهش قابل ملاحظه‌ای مواجه شد اما بخشی از جمعیت استان همچنان به حضور در سالن‌های سینما رغبت نشان دادند و توانستند ساعتی را در آرامش سپری کنند.
بصیری می‌گوید: ما در سینما مهتاب تلاش می‌کنیم تا در هر شرایطی چراغ سینما در استان قزوین را روشن نگه داریم و این موضوع را بخشی از وظیفه شهروندی خود می‌دانیم. نکته مهم این است که بر خلاف دو سال گذشته، از ابتدای امسال آمار فروش فیلم‌ها در شهرهای مختلف با افت فاحشی روبهرو شده است و این موضوع بیش از هر چیز به دلیل کیفیت فیلم‌های به نمایش درآمده است.از سویی دیگر، رفتار مخاطبان در هر شهر نیز می‌تواند متفاوت باشد، به عنوان مثال در قزوین بیشتر شهروندان به تماشای آثار کمدی رغبت دارند و با وجود اینکه سانس‌های فراوانی در اختیار «پیر پسر» قرار گرفته است، اما این فیلم فروش قابل ملاحظه‌ای را تجربه نمی‌کند. این مدیر سینما، نیم بها شدن بهای بلیت سینما در دوران جنگ را اقدامی موثر و صحیح دانسته و تاکید می‌کند: موارد این‌چنینی می‌تواند مشوقی برای مخاطبان سینما در دوران اضطرار باشد تا بتوانند لحظاتی را فارغ از پیگیری اخبار مخرب حاصل از دوران جنگ سپری کنند. بصیری نقش تبلیغات در موقعیت‌های پیچیده اجتماعی را با اهمیت ارزیابی کرده و ادامه می‌دهد: هر استان دارای شبکه تلویزیونی مختص به خود است. بنابراین برای حمایت از صاحبان آثار و سینماداران بهتر است در دوران جنگ تبلیغات رایگان در اختیار هر فیلم قرار بگیرد تا مردم بیش از پیش به حضور در سالن‌های سینما و دوری از استرس و اضطراب ترغیب شوند. بخشی از جمعیت حاضر در شهرستان‌های استان قزوین تنها مخاطب شبکه استانی هستند و این موضوع قطعا در استقبال تماشاگران مفید و موثر خواهد بود. شهرهای کوچک دارای مخاطبان بالقوه فراوانی هستند که تنها با اطلاع‌رسانی صحیح می‌توان آنها را به حضور در سینماها ترغیب کرد و من این موضوع را قدمی مهم در راستای به انجام رسیدن رسالت فرهنگی در زمان جنگ می‌دانم.
روشن بودن چراغ سینما در زمان جنگ نقطه امید سینما دوستان
شرایط حاصل از التهاب دوران جنگ، شاید بیش از همه شهرهای مرزی کشور را درگیر خود می‌کند. شهرستان مریوان از جمله مهم‌ترین مناطق مهم و استراتژیک کشور است که در دوران دفاع مقدس نیز بارها مورد حمله دشمن بعثی قرار گرفت. در نبرد با رژیم اسراییل نیز شهر مریوان از جمله مناطقی بود که مردم آن به‌طور مداوم شاهد شنیدن صدای پدافند حاصل از مقابله با نیروهای دشمن صهیونی بودند. بادپروا مدیر سینما کردستان مریوان می‌گوید: در دوران جنگ این سینما حتی یک روز هم با تعطیلی مواجه نشد، مریوان به دلیل خصلت‌های جغرافیایی دارای شرایط ویژه و خاص خود است و معمولا در فصل‌های بهار و تابستان شاهد کاهش مخاطبان سینما هستیم و این موضوع نیز مضاف بر شرایط جنگی، در کاهش مخاطبان سینما در روزهای آخر فصل بهار اثر گذار بوده است.
بادپروا نقش تبلیغات در جذب مخاطبان در شرایط جنگ را عنصر مهمی دانسته و عنوان می‌کند: به نظر من در این موقعیت، تبلیغات استانی مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند در راستای اطلاع‌رسانی به جامعه موثر عمل کند. گاهی نیاز است تا شرکت‌های پخش فیلم نیز فعالیت‌های بیشتری را نسبت به شرایط عادی صورت دهند و علاوه بر نکته اقتصادی، در راستای انجام رسالت‌های فرهنگی خود نیز گام بردارند. متاسفانه برخی از پخش‌کنندگان در شرایط جنگ حتی از ارسال بنرهای تبلیغاتی فیلم‌ها نیز خودداری می‌کنند و این موضوع می‌تواند در کاهش تعداد مخاطبان سینما تاثیر داشته باشد. اما در هر صورت ما تلاش کردیم تا با نصب پوستر فیلم‌ها در نقاط مختلف شهر مردم را از فعال بودن سینما کوردستان در زمان جنگ با خبر کنیم.
او می‌گوید: روشن نگه داشتن چراغ سینما در جنگ 12 روزه نقطه امیدی برای سینمادوستان شهر بود. خوشبختانه تمام فیلم‌های حاضر در سبد اکران، در سینما کوردستان به نمایش درمی‌آید و با وجود کاهش چشمگیر تعداد مخاطب در زمان جنگ، ما همچنان خود را موظف به پیگیری این رویه می‌دانستیم. بادپروا افزایش تعداد سالن‌ها در مجموعه‌های سینمایی را اصلی مهم دانسته و بیان می‌کند: با همکاری موسسه سینماشهر و همچنین اداره کل فرهنگ و ارشاد استان در تلاش هستیم تا تعداد سالن‌های سینما در این مجموعه را افزایش بدهیم. بادپروا در پایان گفت: ما در شهر مریوان تجربه 8 سال جنگ تحمیلی را داریم، بنابراین با اطمینان می‌گویم که فعالیت سینماها در این شرایط به هیچ‌عنوان نباید متوقف شود و هیچ یک از مراکز فرهنگی و هنری نباید تعطیل شوند. روشن نگه داشتن چراغ سینماها تاثیر بسیار مناسبی در روحیه و توان روانی افراد یک جامعه در شرایط سخت دوران جنگ خواهد داشت. فعال بودن سینماها باعث می‌شود تا مردم حداقل برای دو ساعت از هیاهوی زمان جنگ فاصله گرفته و لحظاتی را در مراکز فرهنگی در آرامش سپری کنند. اما متاسفانه ترکش‌های جنگ تمام صنوف شغلی را متاثر می‌کند و به همین دلیل نمی‌توان توقع داشت تا بدون انجام تبلیغات اصولی، سالن‌های سینما مانند دوران عادی در رونق باشند.وظیفه نهادهای فرهنگی و هنری در زمان جنگ اهمیت بیشتری پیدا کرده و نیاز است هر یک از آنها با تمام توان ورود کرده و به عنوان حامی صلح، انسان دوستی، وفاق اجتماعی و امنیت ،رسالت خود را به انجام برسانند.