آریا بانو -

برای دیدن این کلیپ لطفا امکان استفاده از جاوا اسکریپت را در مرورگر خود فعال نمایید،و از مرورگر خود را بروزرسانی نمایید

میهن پست / ماهی مرکب از راسته هشت پایان و تیره سرپایان با نام علمی Sepia pharaonis دارای هشت عدد پا (شش عدد کوتاه و 2 عدد بلند) است که اتفاقا در ایران نیز با نام های سَرپاوَر یا نُقْلی یا خَسّاک (گویش محلی بوشهر) یا انکاس (گویش محلی بندرعباس) معرف است این روزها به واسطه ی قدرت استتارش در محافل علمی سر زبان ها افتاده است.
حالا پژوهشگران آمریکایی سعی دارند تا توانایی ماهی مرکب در استتار را به سلول‌ های انسان نیز منتقل کنند.
اختاپوس یا ماهی‌ مرکب و دیگر موجودات دریایی می‌توانند با استفاده از بافت‌های خاصی که در بدنشان وجود دارد، در انتقال و بازتاب نور دست ببرند و عمل ناپدید شدن را انجام دهند. پژوهشگران “دانشگاه کالیفرنیا، ارواین”(UCI)، سلول‌های انسان را مهندسی کرده‌اند تا توانایی‌های مشابه این موجودات را داشته باشند. آنها در این پژوهش تلاش کردند تا ویژگی پراکندگی و تنظیم نور را برای سلول‌های پستانداران نیز فراهم کنند.
در این میان آترولی چاترجیAtrouli Chatterjee، نویسنده ارشد این پژوهش در خصوص قدرت استتار ماهی‌ مرکب می گوید :
هزاران سال است که انسان‌ها، شیفته ویژگی نامرئی شدن هستند و این موضوع، الهام‌بخش بسیاری از حدس و گمان‌های فلسفی، آثار علمی- تخیلی و پژوهش‌های دانشگاهی بوده است. پروژه ما که در قلمرو علم جای می‌گیرد، بر طراحی و مهندسی سیستم‌ها و بافت‌های سلولی تمرکز دارد که ویژگی‌های قابل کنترلی را برای انتقال، بازتاب و جذب نور شامل می‌شوند.
چاترجی و گروهش امیدوارند که پژوهش آنها، به پیشرفت‌های غیرمنتظره‌ای در حوزه‌های مرتبط با استتار از امواج مادون قرمز ختم شود. آنها در این پژوهش، از روشی الهام گرفته‌اند که نوع ماده یک ماهی مرکب موسوم به Doryteuthis opalescens می‌تواند با استفاده از آن، از شکارچیان فرار کند. این ماهی برای فرار از شکارچیان، خطوط راه راه روی پوسته خود را از رنگ سفید تقریبا شفاف، به سفید مات تغییر می‌دهد.
ماهی مرکب به توانایی اش در مخفی شدن از راه استتار و تغییر ظاهرش معروف است.
پژوهشگران، از برخی از ذرات بیناسلولی مبتنی بر پروتئین را که در این روش استتار بیولوژیک نقش دارند، الهام گرفتند و راهی یافتند تا آنها را به سلول‌های انسان نیز وارد کنند و به ارزیابی این موضوع بپردازند که آیا این قدرت پراکنده کردن نور، قابل انتقال به حیوانات نیز هست یا خیر.
گونه‌های ماهی مرکب، سلول‌های خاصی موسوم به leucophores را شامل می‌شوند که توانایی منعکس کردن نور دارند. این سلول‌ها، ذراتی را در خود جای داده‌اند که از پروتئین‌هایی موسوم به رفلکتین Reflectin تشکیل شده‌اند.
پژوهشگران در آزمایش‌های خود، سلول‌های کلیه انسان را کشت کردند و به مهندسی آنها پرداختند تا بیان رفلکتین در آنها صورت بگیرد. آنها دریافتند که این پروتئین را می‌توان در ذرات موجود در سیتوپلاسم سلول‌ به کار گرفت. همچنین، پژوهشگران با استفاده از میکروسکوپ نوری و طیف‌سنجی دریافتند که ساختارهای مبتنی بر رفلکتین موجب می‌شوند که سلول‌ها، پراکندگی نور خود را تغییر دهند.
آلون گورودتسکی Alon Gorodetsky ، استادیار مهندسی شیمی و بیومولکولی دانشگاه کالیفرنیا، نیز در خصوص قابلیت خاص ماهی مرکب می گوید:
ما دریافتیم که سلول‌ها نه تنها به بیان رفلکتین می‌پردازند، بلکه پروتئین را در قالب نانوساختارهای کروی در سراسر سلول پخش می‌کنند. ما دریافتیم که ساختارهای پروتئین در مقایسه با سیتوپلاسم داخل سلول‌ها، ویژگی‌های نوری متفاوتی دارند.
چاترجی افزود: آزمایش‌های ما نشان دادند که این اثرات، در سلول‌های مهندسی شده ظاهر می‌شوند اما در سلول‌هایی که فاقد ذرات رفلکتین هستند، وجود ندارند.
اگرچه انسان‌های نامرئی فقط در قلمرو موضوعات علمی- تخیلی ظاهر می‌شوند اما گورودتسکی و گروهش باور دارند که می‌توانند نتایج ملموسی نزدیک به این مفهوم ارائه دهند.