بزرگنمايي:

آریا بانو - به گفته یک روانشناس، وسواس تکرار بدون اراده افکار یا تصورات غیر منطقی است که تکرار مکرر این رفتارها سبب ایجاد حس ناخوشایند در درون افراد خواهد شد.

شیوا ابراهیمی وسواس را شامل وسواس فکری و عملی دانست و اظهار کرد: گاهی وسواس فکری سبب وسواس عملی نیز خواهد شد و کسی که به وسواس فکری دچار شود بدون شک حالت‌های ترس، اضطراب، ناراحتی و نگرانی را نیز تجربه خواهد کرد.
وی عنوان کرد: معمولا در مواقع بحرانی افکار منفی بیش از پیش به ذهن آدمی هجوم می‌آورند و چنانچه فرد از توانایی حل مسئله برخوردار نباشد و این افکار منفی بر روح و روان فرد غلبه کند بدون شک در رفتار و عمل نیز این افکار غیرمنطقی بروز خواهد کرد؛ در چنین مواقع بحرانی و غلبه افکار منفی بهتر است با جایگزین و تزریق مداوم افکار منطقی و مثبت، افکار منفی ذهن را خنثی کرده و از دچار شدن به بیماری وسواس جلوگیری کنیم.
ابراهیمی در ادامه افزود: در مواقع بحرانی مانند بحران کرونا، کسانی که به ترس و اضطراب ناشی از مسئله به وجود آمده دچار می‌شوند و از ضعف مهارتی حل مسئله نیز برخوردار هستند اغلب دچار این تفکر اشتباه می‌شوند که اگر رفتارها و رعایت بهداشتی را بیش از حد تعادل آن انجام دهند از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود؛ این در حالی است که هر رفتار و عملی اگر از حالت اعتدال خود خارج شود آسیب‌زا بوده و از آن به عنوان وسواس یاد می‌کنند.
به عقیده این روانشناس، استرس و اضطراب ناشی از کرونا تنها مختص به افراد مبتلا به وسواس نیست، گاهی اوقات استرس و اضطراب در حد تعادل نسبت به مسئله‌ پیش آمده جواب فطری و غریزی بدن نسبت به شرایطی است که در آن واقع شده است؛ اما این نکته را به خاطر داشته باشیم که اگر نکات و راهکارهای ارائه شده در بحث پیشگیری و جلوگیری از بیماری را خارج از حد اعتدال آن انجام دهیم زندگی روزمره انسان را مختل کرده و فرد را به سوی بیماری وسواس سوق می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه وسواس شامل افکار و رفتار و تصاویر آزار دهنده فکری و عملی است تصریح کرد: افرادی که در معرض ابتلا به بیماری وسواس هستند بر افکار و اعمال نامناسب خود واقفند اما قادر به کنارگذاشتن رفتارها و کردار نامناسب خود نیستند و به همین دلیل این افکار و اعمال وسواسی مدام ادامه خواهد داشت تا فرد را دچار اضطراب کرده و زندگی عادی و روزانه فرد را با اختلال مواجه ‌کند.
ابراهیمی با اشاره به این امر که بیشتر اختلالات روانپزشکی و روانشناختی ریشه در مسائل زیستی و ژنتیکی دارد گفت: آنچه که سبب افزایش اختلال وسواس در فرد خواهد شد، ریشه در عوامل محیطی دارد، لذا برای جلوگیری و پیشگیری از بروز شدید آن لازم است که عوامل محیطی را کنترل کنیم، زیرا هر انسانی قادر به کنترل و مدیریت رفتارهای خویش است.
شیوا ابراهیمی در خصوص بحران پیش‌آمده در جامعه افزود: در حال حاضر که جامعه ما تحت تاثیر و فشار ناشی از ویروس کرونا است و تا حدودی مبهم و ناشناخته باقی مانده، ممکن است افراد از طرق مختلف اطلاعات متناقض درباره کرونا را دریافت کنند و همین غلط و متناقض بودن اطلاعات سبب ایجاد اختلال و استرس در فرد خواهد شد.
به گفته این روانشناس باید در بحران به وجود آمده، دستورالعمل‌های مشخصی را از منابع معتبر دریافت و در حد اعتدال و به دور از هرگونه افراط و تفریط رعایت کنیم، چرا که اگر در مواقع بحرانی هرچقدر جانب احتیاط و اعتدال را رعایت کنیم، عملکرد سازگارانه‌ی خواهد داشت و سبب ایجاد آرامش و کاهش استرس و اضطراب در فرد خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه وسواس نشات گرفته از افکار منفی و غیرمنطقی است اظهار کرد: در درجه اول لازم است که فرد منبع تغذیه وسواس خود را شناسایی کرده و افکار مثبت و مفید را جایگزین افکار منفی و ویرانگر کند و خود را در شرایط بحرانی از حالت یکنواختی خارج و سعی در ایجاد رفتارهای متنوع همچون ایجاد عادات جدید، تقویت رفتار اجتماعی حتی در قالب مجازی و آشنایی با افراد جدید... داشته باشند.
شیوا ابراهیمی ادامه داد: در شرایط کنونی که اکثر مردم در خانه‌ها و قرنطینه به سر می‌برند و روابط اجتماعی تا حد زیادی کاهش یافته است، همین امر سبب یکنواختی و ایجاد دلزدگی در افراد می‌شود، اگر نتوانیم در شرایط فعلی و در محیطی که در آن قرار گرفته‌ایم تنوعی ایجاد کنیم دچار ترس و اضطراب بیشتری می‌شویم زیرا ذهن آمادگی بیشتری برای دریافت افکار منفی دارد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از راه‌هایی که در پیشگیری از ابتلا به وسواس فکری و عملی کرونایی موثر است ایجاد عادات و علایق جدید و تقویت ارتباط خود با خانواده و کسانی که سبب ایجاد آرامش در ذهن ما خواهد شد، است، به جای اینکه کل روز را در گوشه‌ای و بدون هیچ تحرکی بنشینیم و افکار منفی را به ذهن خود راه دهیم می‌توان در همان محیط با افزایش دانش و تغییر در رفتار روزانه و تغییر در دکوراسیون منزل و ... حس مثبتی را در خود به وجود آورد.
ابراهیمی یکی‌ دیگر از راهکارهای مقابله با وسواس کرونا را اینگونه بیان و عنوان کرد: یکی از راهکارهایی که سبب کاهش استرس و اضطراب ناشی از کرونا می‌شود خود مراقبتی در حد اعتدال و دوری از کمال‌گرایی و تلقین‌های مثبت و رجوع به عقل و منطق خود و پذیرش مسئله به وجود آمده است.
وی بیان کرد: طبیعی است که این مسئله در نوع خود استرس‌زا باشد و اما اگر بتوانیم با شیوه‌های درست آن را کنترل نماییم و درک این موضوع که هرچقدر کمتر خود را در ارتباطات و روابط گسترده قرار دهیم کمتر به بیماری دچار خواهیم شد و همچنین سعی کنیم که امکان خطر را بیش از آن چیزی که هست تخمین نزنیم و به جای اندیشیدن به نکات منفی ویروس کرونا این مسئله را در نظر بگیریم که آمار بهبود یافتگان ابتلا به کرونا بیش از آمار فوتی‌های ناشی از آن است میتوان بهتر و کارآمدتر شرایط موجود را مدیریت و اضطراب خود را کاهش داد.
به عقیده این روانشناس یکی از راه‌های پیشگیری از وسواس کرونایی دوری کردن از شایعات مختلف دانست و عنوان کرد: سعی کنیم در شرایط فعلی از افراد و خواندن مطالبی که درصدد شایعه پراکنی و سوء استفاده از شرایط موجود هستند دوری کنیم و در طول روز یکبار آن هم برای آگاهی خود اخبار مربوط به کرونا را از منبع موثق دنبال کنیم، زیرا شایعات و خواندن مطالب نادرست و متناقض درباره کرونا سبب ایجاد حالت خود بیمارپنداری در فرد می‌شود و همین افکار منفی و ترس و اضطراب ناشی از آن فرد را به سمت بیماری و اختلال وسواس سوق می‌دهد.
شیوا ابراهیمی در ادامه سخنان خود عنوان کرد: سعی کنیم که در شرایط فعلی مقرراتی را برای خود وضع کنیم و از ضدعفونی کردن و شست‌وشوی وسایل و لباس‌هایی که می‌دانیم که کسی آن را لمس نکرده و در معرض آلودگی نیستند خودداری کنیم، زیرا وضع قانون و مقررات میزان وسواس ما در شرایط کرونایی امروز را کاهش خواهد داد.
وی تاکید کرد: بهتر است که افکار منفی را از خود دور کرده و نکات مثبت را روی کاغذ پیاده کرده و در معرض دید قرار دهیم تا در صورت هجوم افکار منفی سریع به آن رجوع کرده و نکات مثبت را جایگزین نکات منفی مسئله پیش آمده کنیم.
ابراهیمی با اشاره به اینکه بیشتر افراد از ضعف مهارتی حل مسئله برخوردار هستند یادآور شد: متاسفانه بیشتر افراد جامعه از مهارت حل مسئله ناتوان بوده و به جای فکر کردن به حل مسئله و ارزیابی آن از جهات مختلف سعی در تقویت افکار منفی خود دارند، این درحالی است که در قدم اول لازم است که مسئله و ماهیت آن را شناسایی و سپس آن را پذیرش کرده و موانع موجود بر سر راه حل مسئله را از میان برداشت.
این روانشناس با تاکید بر این موضوع که تنهایی و انزوا خود مولد افکار وسواسی است گفت: سعی کنیم که در شرایط فعلی ارتباط خود با دیگران را حفظ کرده و در قالب تماس تصویری و صوتی با دیگران و کسانی که سبب ایجاد حس مثبت در ما می‌شوند در ارتباط باشیم زیرا تنهایی و انزوا سبب بروز افکار وسواسی در فرد خواهد شد.
به گفته وی سبک زندگی افراد تاثیر بسزایی در کنترل احساسات دارد؛ در بحران کرونا برای خودیاری خود زمان بگذاریم زیرا سبک زندگی افراد در کاهش و کنترل ترس و اضطراب فرد موثر خواهد بود.
شیوا ابراهیمی ادامه داد: ورزش کردن خود در کاهش نشانه‌های وسواسی موثر بوده و نقش بسزایی در کاهش استرس و اضطراب فرد خواهد داشت و می‌توان از طریق تقویت سیستم‌های عصبی آرامش خود را به دست آورده و نشانه‌های وسواس را نیز کاهش خواهد داد.
ابراهیمی بر داشتن خواب کافی و سالم در طول شبانه‌روز تاکید و تصریح کرد: تنظیم خواب و خواب کافی در طول شبانه‌روز می‌تواند سلامت فکری افراد را تنظیم کند زیرا کمبود خواب می‌تواند افکار منفی انسان را در طول روز تشدید کرده و سبب ایجاد استرس و اضطراب در فرد خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: با انجام روزانه عمل ریلکسیشن جسمی و آرام‌سازی روحی و روانی، مراقبت خودآگاهانه، یوگا، تنفس عمیق، تکنیک‌های آرام‌سازی، استرس و سطح تنش خود را کاهش داده و استرس و اضطراب را از بین خواهد برد.
این روانشناس در پایان یادآور شد: وسواس از میزان‌های مختلفی برخوردار است و در صورتی که وسواس شدید و خارج از حالت تعادل باشد نیازمند مراجعه به روانپزشک و دارو درمانی است اما اگر وسواس از نوع خفیف باشد با تکنیک‌ها و راهکارهای ارائه شده میتوان آن را کنترل و افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کرد.