بزرگنمايي:

آریا بانو - تهیه ارز مسافرتی، یکی از ملزومات سفر به کشور‌های خارجی است. با توجه به مشکلات ارزی در چند سال اخیر در کشور، مسافران سفر‌های خارجی گزینه‌ی ارز مسافرتی را نیز در برنامه‌ی سفر خود لحاظ می‌کنند.
وب‌سایت ایوار - رضا‍ رجب پور: تهیه ارز مسافرتی، یکی از ملزومات سفر به کشور‌های خارجی است. با توجه به مشکلات ارزی در چند سال اخیر در کشور، مسافران سفر‌های خارجی گزینه‌ی ارز مسافرتی را نیز در برنامه‌ی سفر خود لحاظ می‌کنند.
میل به مسافرت و کشف سرزمین‌های ناشناخته، ما را به دوردست‌ها، حتی در آن‌سوی آب‌های کره‌ی زمین می‌کشاند. در این بین، بسیاری از کشور‌های دنیا تلاش کرده‌اند با حذف قوانین دست و پاگیر، راه را برای سفر شهروندان خود به کشور‌های یکدیگر آسان‌تر کنند؛ تا جایی که بسیاری از کشور‌ها با امضای تفاهم‌نامه‌هایی مشترک، نیاز شهروندان خود به دریافت ویزا را لغو کرده و مسافران می‌توانند صرفاً با همراه داشتن پاسپورت و بلیط، عازم سفر شوند.
بااین‌حال، افزایش افسارگسیخته‌ی قیمت ارز در یکی دو سال اخیر در ایران، موجب شده بسیاری از ایرانی‌ها فکر سفر به خارج از کشور را از ذهن خود بیرون کنند. این سفر‌ها که تا همین چند سال اخیر گاهی ارزان‌تر از کیش برای مسافران تمام می‌شدند، حالا قیمت‌هایی چند ده میلیونی پیدا کرده‌اند.
هرچند با نزدیک‌تر شدن قیمت ارز مسافرتی به قیمت ارز آزاد، شاید دیگر رفتن به سراغ ارز مسافرتی آن‌قدر‌ها هم منطقی نباشد؛ درهرصورت این مقاله به‌طور جامع به روند تهیه‌ی ارز مسافرتی و دستورالعمل‌های بانک مرکزی در این‌باره می‌پردازد.
ارز مسافرتی در کدام بانک‌ها ارائه می‌شود؟
شعب منتخب بانک‌های ملی، سامان، تجارت، ملت و پارسیان دارای باجه‌های مخصوص ارز مسافرتی هستند. شما می‌توانید برای دریافت اطلاعات کامل شعب منتخب هر یک از این بانک‌ها، از راه‌های زیر اقدام کنید:
بانک تجارت: تماس از طریق شماره تلفن 1554-021 یا مراجعه به شعب منتخب
بانک ملت: تماس از طریق شماره تلفن 1556 برای شهروندان تهران و شماره 82488-021 برای خارج از تهران یا مراجعه به شعب منتخب
بانک سامان: تماس از طریق شماره تلفن 6422-021
بانک پارسیان: تماس از طریق شماره تلفن 81151000-021
بانک ملی: تماس از طریق شماره تلفن 64140-021 یا مراجعه به شعب منتخب
چه افرادی واجدالشرایط دریافت ارز مسافرتی هستند؟
ارز مسافرتی به هر شهروند ایرانی بالای 12 سال برای یک‌بار سفر (سیاحتی یا زیارتی) در طول سال شمسی تعلق می‌گیرد. این رقم با توجه به مقصد موردنظر مسافران متفاوت است و شامل سفر‌های زمینی و دریایی نمی‌شود.

به کدام افراد ارز مسافرتی تعلق نمی‌گیرد؟
4 دسته از افراد مشمول دریافت ارز مسافرتی نمی‌شوند:
متقاضیان زیر سن 12 سال ایرانیان مقیم خارج از کشور افراد با گذرنامه‌های خدمات و سیاسی مسافران سفر‌های زمینی مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی
افرادی که به دنبال دریافت ارز مسافرتی هستند، باید طبق دستورالعمل بانک مرکزی، مدارک زیر را با خود در شعب منتخب بانک‌های عامل به همراه داشته باشند:
اصل کارت ملی اصل گذرنامه جمهوری اسلامی ایران به همراه کپی بلیط هواپیما با مهر آژانس مسافرتی ویزای کشور موردنظر (در صورت عدم نیاز به ویزا برای کشور مقصد، نیازی به این مورد نیست) اصل رسید واریز مبلغ عوارض خروج از کشور؛ مبلغ عوارض خروج از کشور برای سفر‌های سیاحتی برای بار اول 220 هزار تومان، برای بار دوم 330 هزار تومان و برای بار سوم 440 هزار تومان است. این رقم برای سفر‌های زیارتی تقریباً نصف مبلغ سفر‌های تفریحی محاسبه شده است. تکمیل فرم فروش ارز قیمت ارز مسافرتی
ارز مسافرتی معمولاً بین ساعات 10 صبح تا 1 بعدازظهر هر روز در شعب منتخب بانک‌های عامل عرضه می‌شود. قیمت ارز مسافرتی معمولاً از ساعت 9:30 صبح به بعد از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود و تا قبل از آن امکان تهیه‌ی حواله‌ی ارزی وجود ندارد. ازآنجایی‌که این زمان برای صدور حواله‌ی ارزی محدود است، بهتر است این کار را به روز‌های نزدیک به سفر موکول نکنید.
چند نکته در رابطه با دریافت ارز مسافرتی
حواله‌ی ارزی تنها به فرد دارای بلیط و پاسپورت ارائه می‌شود؛ بنابراین فکر اینکه یکی از اعضای خانواده برای دریافت حواله‌ی تمامی افراد اقدام کند را از سرتان بیرون کنید.
قیمت ارز مسافرتی هر روز تغییر می‌کند و هیچ تضمینی برای دریافت ارز به قیمت مشخصی وجود ندارد. این ارز می‌تواند یک روز ارزان‌تر یا یک روز گران‌تر باشد.
اگر پاسپورت شما به‌تازگی عوض شده یا المثنی گرفته‌اید، باید گذرنامه‌ی خود را به متصدی بانک برای بررسی ارائه کنید.
اگر قصد دریافت ارز مسافرتی از بانک‌های سامان یا ملت را دارید، بهتر است در این بانک‌ها حساب داشته باشید. در غیر این صورت، باید پول نقد یا کارت بانکی به همراه بیاورید.
ارز مسافرتی تنها به زائرانی تعلق می‌گیرد که نام آن‌ها در سامانه‌ی سازمان حج و زیارت به ثبت رسیده باشد.
تهیه‌ی حواله‌ی ارزی از شعب منتخب، صرفاً از 4 روز قبل از تاریخ مندرج در بلیط هواپیما امکان‌پذیر است.

میزان ارز مسافرتی اختصاص یافته به هر نفر چقدر است؟
ارز مسافرتی که تنها یک‌بار در سال به متقاضیان ارائه می‌شود، با نرخ روز و همراه با در نظر گرفتن کارمزد، به‌صورت حواله، در اختیار مسافران قرار می‌گیرد:
مسافران به مقصد کشور‌های هم‌مرز و کشور‌های مشترک‌المنافع، به‌جز عراق، شامل ارمنستان، آذربایجان، استونی، لتونی، لیتوانی، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، گرجستان، مولداوی، روسیه، ترکمنستان، تاجیکستان، اوکراین، ازبکستان، ترکیه، افغانستان، بحرین، کویت، قطر، پاکستان، امارت و قبرس می‌توانند 500 یورو، ارز مسافرتی دریافت کنند.
رقم ارز مسافرتی برای مسافران سایر کشور‌ها به‌جز عراق نیز حداکثر 1000 یورو است که این مقدار در برخی منابع تا 2000 یورو هم آمده است، اما در بخشنامه‌های جدید قطعامیزان آن کمتر است.
به‌منظور تسهیل شرایط سفر زائران ایرانی به عتبات عالیات، تأمین و پرداخت ارز مسافرتی به زائرین عتبات عالیات اعلامی از سوی سازمان حج و زیارت به مبلغ 250 هزار دینار عراقی صورت می‌پذیرد. اگرچه این افراد نیازی به ارائه‌ی بلیط و گذرنامه خود ندارند، اما باید مشخصات آن‌ها به تأیید سازمان حج و زیارت برسد.
نحوه دریافت ارز مسافرتی
متقاضیان دریافت این ارز، پس از واریز معادل ریالی، حواله‌ی ارز مسافرتی به قیمت روز را از شعب منتخب بانک‌ها دریافت می‌کنند. متقاضی سفر‌های خارجی به هنگام ورود به یکی از فرودگاه‌های امام خمینی، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و اهواز، می‌تواند ارز خود را در ازای ارائه‌ی حواله‌ی بانکی دریافت کند.
باجه‌ی پرداخت ارز به‌صورت اسکناس، پس از باجه‌ی کنترل گذرنامه قرار دارد. وقتی‌که مهر خروج در گذرنامه‌ی شما درج شد، متصدی باجه‌ی ارزی می‌تواند ارز مسافرتی را به شما پرداخت کند.
توجه: بر اساس سیاست‌های ابلاغی بانک مرکزی در شهریور 97، ارز پرداختی به مسافران صرفاً یورو است و معادل دلاری آن به متقاضیان پرداخت نمی‌شود.

آیا اقدام برای دریافت ارز مسافرتی منطقی است؟
دیگر گذشت آن زمان که تفاوت نرخ ارز مسافرتی و ارز آزاد در حدود 10 هزار تومان بود. امروزه نرخ ارز مسافرتی به‌طور روزانه و متناسب با نرخ ارز در بازار آزاد از سوی بانک مرکزی تعیین می‌شود. در حال حاضر این نرخ تفاوت چندانی با قیمت ارز در بازار آزاد ندارد و با احتساب مالیات‌های مربوطه، تقریباً هم‌قیمت ارز آزاد برای شما تمام می‌شود. حتی ممکن است که حواله‌ی ارزی تهیه‌شده از سوی شما، در روز‌های منتهی به زمان سفر، گران‌تر از نرخ بازار آزاد باشد.
درنتیجه امروزه دیگر مسافران، کمتر به دنبال خرید ارز مسافرتی و طی کردن مراحل طولانی گرفتن حواله رفته و مستقیماً برای تأمین ارز موردنیاز خود به یکی از صرافی‌های مجاز در سطح کشور مراجعه می‌کنند.