بزرگنمايي:

آریا بانو - جزئیاتی از ابطال دستورالعمل رده‌بندی سنی فیلم‌ها؛ طرحی که خیلی زود به پایان رسید
١٢٦
٠
جام جم / امروزه دیگر تاثیر فیلم و سریال بر ذهن و رفتار کودکان و نوجوانان بر کسی پوشیده نیست و به همین دلیل است که درجه بندی سنی فیلم‌ها همواره یکی از دغدغه‌های جدی جامعه شناسان و فعالان حوزه کودک و نوجوان بوده است. در ایران البته به دلیل فضای اسلامی به ویژه پس از انقلاب، همواره فیلم‌هایی تولید می‌شوند که مطابق با معیارهای فرهنگی و اجتماعی خانواده‌های ایران بوده است. به همین دلیل مواردی مثل حرف‌های ناشایست، استفاده از کلمات نابهنجار، صحنه‌های خشن، استعمال مواد مخدر و دارویی و... کمتر در آنها دیده می‌شود. به همین دلیل بخش‌های زیادی از موارد رده بندی سنی در دایره فیلم‌های تولید شده در کشور ما نمی‌گنجد، اما نباید این موضوع را هم نادیده گرفت که بعضی از فیلم‌های ما مناسب یکسری از گروه‌های سنی نیستند.
اکران فیلم‌های «رحمان 1400»، «متری شیش و نیم» و «چهار انگشت» در نوروز امسال نشان داد که ظاهرا درجه‌بندی گروه سنی فیلم‌های سینمایی باید به شکل سفت و سخت تری در سینمای ایران اجرا شود. فیلم «رحمان 1400» با وجود احترام به زحمات سازندگانش، اما پر از صحنه‌ها و حرف‌هایی بود که تماشای آن برای کودکان درست نبود و پدرها و مادرها هیچ توضیحی برای دیالوگ‌هایی که از دهان سعید آقاخانی و بهرام افشاری خارج می‌شد، نداشتند!
منوچهر هادی هم به ‌عنوان کارگردان این فیلم، هیچ جا (عکس، ویدئو، پوستر، فضای مجازی و...) هیچ اشاره ای به این‌که این فیلم مناسب کودکان نیست نکرد. در حالی که براساس ماده یک فصل سوم دستورالعمل درجه‌بندی گروه سنی فیلم‌های سینمایی، هرگونه تبلیغات درخصوص فیلم‌ها به صورت صوتی یا تصویری که به جهت آگاهی و معرفی اثر می‌باشد مانند (عکس،‌ پوستر، سردر ، آنونس و تبلیغات تلویزیونی) و همچنین فضای مجازی ملزم به رعایت گروه سنی فیلم‌های سینمایی هستند.
همچنین ماده 2 همین فصل می‌گوید گروه سنی ‌باید به گونه‌ای اطلاع رسانی شود که برای مخاطب واضح و در معرض دید باشد. در ماده چهارم همین فصل هم آمده: یک‌شانزدهم مساحت مواد تبلیغی مانند عکس، پوستر، پلاکارد، سردر، بیلبورد، استند، مکان‌های تبلیغاتی و تلویزیون شهری، فضای مجازی و سایر موارد تبلیغاتی ‌باید به درج گروه سنی اختصاص یابد.
تردیدی که به‌‌جا بود
به هر حال کودکان و نوجوانان بدون هیچ ممانعتی نوروز امسال همراه خانواده‌ها به تماشای این فیلم‌ها نشستند و شاید همین مسئله بود که سازمان سینمایی عزم خود را برای اجرای دستورالعمل‌های جدی تر در سینما جزم کرد تا بالاخره چندی پیش بود که رئیس سازمان سینمایی فهرست اعضای هیات رده بندی سنی را اعلام کرد تا آن را به شکلی جدی تر در سینمای ایران پیگیری کند.
حسین انتظامی، اسامی هیات رده بندی سنی آثار سینمایی مرکب از 30 شخصیت آشنا با فیلم و سینما در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، تربیتی، روان شناسی، جامعه شناسی و رسانه را معرفی کرد. آن طور که در بخشی از پیش‌نویس آیین نامه رده‌بندی سنی فیلم‌ها آمده بود: «پیشگیری از هرگونه آسیب به کودکان، نوجوانان و جوانان بر اساس موازین تربیتی، اخلاقی و باورهای اجتماعی، به عنوان ضرورت صنعت تصویر شناخته می‌شود، اهمیت این موضوع به آن خاطر است که گاهی نمایش رفتار و گفتار شخصیت‌های منفی یا رخدادهایی که متضمن خشونت، ترس و مضامین مشابه هستند، برای برخی گروه‌های سنی نامناسب است و از این رو اطلاع رسانی، طبقه بندی آثار و توصیه‌های آگاهی بخش با انواع روش‌ها ضروری به شمار می‌رود».
این پیش نویس نوشته شد، اما بی تعارف بسیاری از سینماگران نسبت به اجرایی شدن کامل «درجه بندی سنی فیلم‌های سینمایی» تردید داشتند و البته این تردید ظاهرا خیلی هم نابه جا نبود!
چند روز پیش، خبری منتشر شد مبنی بر این‌که مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی به درخواست دستگاه قضایی دستور توقف دستورالعمل سازمان سینمایی برای رده‌بندی سنی فیلم‌های در حال اکران، توسط دیوان عدالت اداری را تایید کرده!
این‌طور که در اخبار آمده؛ دادستانی کل کشور درخواست ابطال دستورالعمل رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی را به دیوان عدالت اداری داده است و دیوان هم دستور توقف اجرای آن را صادر کرده است.
مسعود نجفی، مدیر کل روابط عمومی سازمان سینمایی در پاسخ به این حواشی و اخبار به جام‌جم می‌گوید در موضوع رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی سوءبرداشت‌هایی شده است.
او در ادامه توضیحاتش صریحا اعلام می‌کند که رده بندی سنی یک امر اخلاقی، توصیه ای و تربیتی است و به شکل توصیه‌ای و هشدار به خانواده‌ها ادامه خواهد یافت.
نجفی در پاسخ به این که دیوان عدالت‌اداری با چه چیزی مخالفت کرده است، می‌گوید: در واقع دستور این بود که نظام رده بندی سنی که اردیبهشت ماه منتشر شده بود متوقف شود در حالی‌که این دستورالعمل اصلا اعمال نشده بود. الان یک شیوه نامه وجود دارد که پیش‌نویس آن در شهریور ماه نوشته شده است.
مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی می‌گوید که در حال حاضر پیش‌نویس شیوه‌نامه رده‌بندی وجود دارد که ذیل ماده 8 آیین‌نامه شورای پروانه نمایش شده و در عین حال که هر چه در آن آمده هم جنبه توصیه ای دارد.