آریا بانو - باشگاه خبرنگاران / توضیح دادن مهندسی شگفت انگیزی که منجر به ساختن اهرام بزرگ در مصر شده، همیشه یکی از گیج کننده‌ترین راز‌های تاریخ بشریت بوده است. برای هزاران سال، تاریخ شناس ها، مهندسان و دانشمندان تلاش کرده اند که توضیحی را در رابطه با نحوه ساخته شدن این سازه‌های عظیم ارائه دهند.
تا به امروز، این موضوع راز آلود به طور کامل حل نشده و هیچکس به طور کامل نمی‌داند که این اهرام چگونه ساخته شده اند. با این حال توضیحات زیادی در این رابطه داده شده و نظریه‌های متعددی مطرح شده است که در اینجا به چند مورد از معقول‌ترین و قابل قبول‌ترین نظریه‌ها اشاره می‌کنیم.
جرثقیل‌های باستانی
وقتی به ساختن یک ساختمان فکر می‌کنیم، طبیعتا اولین چیزی که به ذهن ما می‌آید استفاده از جرثقیل برای بالا بردن و جابه جایی تکه‌های سنگین آهن یا سنگ است. اولین نوع اهرام، هرم‌های پلکانی بودند که سطح بالایی آن‌ها گسترده و صاف بود. از این رو جرثقیل‌های سنگین می‌توانستند روی آن‌ها قرار بگیرند و ساخت و ساز را انجام دهند.

گویی فرهنگ‌های باستانی استفاده از قِرقِره را هم بلد بوده اند و از چیزی شبیه به آن برای ساخت اولین هرم‌های دنیا استفاده کردند. البته وقتی صحبت از اهرام بزرگ مصر می‌شود، با توجه به نوک آن که فضای کمی دارد، نظریه استفاده جرثقیل‌ها غیرممکن و نامعقول به نظر می‌رسد.
هرم ها در واقع تپه بوده اند

یکی از نظریه‌ها و توضیحات عجیبی که در مورد ساخته شدن اهرام‌ها مطرح شده، این است که در ابتدا این هرم‌ها، تپه و کوه‌های طبیعی بوده اند که سنگ‌هایی از بالا تا پایین آن‌ها گذاشته شده است. این ایده نخستین بار در مقاله‌ای در سال 1884 مطرح شد.
مسطح کردن سنگ با دست
یکی از چالش برانگیز‌ترین کار‌هایی که در ساخت یک هرم صورت گرفته توانایی مصری‌ها در تراش دادن و صاف کردن صخره‌ها بود تا جایی که دیگر هیچ فاصله‌ای بین سنگ‌ها وجود نداشته باشد. دقت این کار به گونه‌ای است که گفته می‌شود حتی نمی‌توان یک تکه کاغذ در بین سنگ‌هایی که روی هم قرار گرفته اند، گذاشت.

حتی امروزه ما نیز با داشتن وسایل مدرن و قدرتمند نمی‌توانیم آن‌ها را دوباره بسازیم. اما شاید برای شما شگفت انگیز باشد که بدانید آن‌ها با وسایل ابتدایی خود و البته خلاقیت به این مهم دست پیدا کرده اند.
بتن آهک

شاید یک روش قابل قبول‌تر و بهتر در دستیابی به یک سطح صاف این بود که سنگ‌هایی با استفاده از بتن سنگ آهک ساخته شوند. روشی که با استفاده از آن می‌شود اشکال هندسی دقیقی را ساخت. شواهدی هم برای ثابت کردن این نظریه وجود دارد. ژان-فیلیپ لاور، باستان شناس و مصر شناس فرانسوی، با مشاهده نمونه‌هایی از سنگ‌ها در زیر میکروسکوپ متوجه حباب‌های هوا روی آن‌ها شد. هوایی که معمولا زیر بتن مایع حبس می‌شود.
سطح شیبدار زیگزاگی

نظریه‌های زیادی در مورد ساختن سطح شیبدار در ساخت اهرام مطرح است. البه سطح شیبدار معمولی در این تئوری جای نمی‌گیرد؛ چرا که اگر اینگونه بود، اهرام از این چیزی که هستند بزرگتر و وسیع‌تر به نظر می‌رسیدند. براورد شده در صورت ساخت یک سطح شیبدار مسطح، طول هرم ها به بیش از 1 مایل می رسیده است. به همین دلیل کاوشگران نوع دیگری از سطح شیبدار را به عنوان نقشه احتمالی ساخت اهرام مطرح کردند. مثل تئوری سطح شیبدار زیگزاگی که البته با وجود نیاز کمتر به منابع نسبت به سطح شیبدار مسطح، باز هم غیر قابل قبول به نظر می‌رسد و از سوی عده زیادی نا معتبر دانسته شده است.
تَرشوندگی شن

بسیاری معتقدند که سنگ‌های هرم ها، بر روی تپه‌های شنی انتقال داده شده اند. شن هایی که مرطوب شده بودند که به راحتی و با کمترین آسیب بتوان سنگ ها را جا به جا کرد. این تئوری می‌خواهد توضیح دهد که چگونه سنگ‌ها از صد‌ها مایل دور‌تر به محل ساخت اهرام مصر آورده شده اند، اما این نظریه هم مشکلاتی دارد.
آیا با این روش می‌توان سنگ‌هایی که هر کدام ممکن است تا 20 تن وزن داشته باشند را جابه جا کرد؟ یا کارگر‌هایی که این سنگ‌ها را با خود می‌کشیدند برای حرکت و راه رفتن روی چنین سطحی به مشکل نمی‌خوردند؟ در بهترین حالت، این تئوری فقط می‌تواند حمل و نقل سنگ‌ها را توضیح دهد و به عنوان روشی برای بلند کردن سنگ‌ها، شکست می‌خورد.
سطح شیبدار پیچشی

اولین تئوری سطوح شیبدار که کمی بیشتر از باقی موارد معقول به نظر می‌رسد، شیب پیچشی است؛ چرا که ساخت سطح شیبدار پیچشی همزمان با ساخت خود هرم امکان پذیر است و با تمکیل هرم این سطح شیبدار نیز تکمیل می‌شود. از مدافعان این نظریه می‌توان به مارک لنر باستان شناس اشاره کرد. مهمترین مشکل در استفاده از سطح شیبدار پیچشی، جابه جایی این سنگ‌ها در گوشه‌های سطح شیبدار و چرخاندن آنهاست. حمل این سنگ‌ها به اندازی کافی روی شیب سخت است و چرخاندن آن شرایط را سخت‌تر هم می‌کند. با توجه به این موضوع باید سطح شیبدار پیچشی را منتفی دانست و به سراغ تئوری‌های بهتر رفت.
میان گذر آبی
این تئوری نشان می‌دهد که از یک میان گذر آبی برای جابه جایی سنگ‌ها استفاده شده و در همان آب‌ها نیز سنگ‌ها تراشیده شده اند. بعد از اینکه یک سنگ تراش داده می‌شود، تکه‌های سبک تراشیده شده به سنگ‌ها می‌چسبند. به این ترتیب، سنگ‌ها روی آب شناور می‌شوند. شواهدی وجود دارد که از این روش در ساخت و ساز مناطق دیگری از جهان استفاده شده است. مثل کانال‌هایی برای ساخت انگکور وات در کامبوج.

البته این نظریه نیز ممکن است برای اهرام بزرگ مصر به کار نیاید. براورد شده که فاصله‌ای ده کیلومتری بین این اهرام و رود نیل وجود دارد و ساخت این کانال‌ها ده سال به طول می انجامید. حتی اگر این تئوری درست باشد، هنوز هم نمی‌تواند جزئیاتی از ساخت بخش‌های دیگر اهرام توضیح دهد.
مداخله فرازمینی‌ها
مداخله حیات فرازمینی در ساخت هرم‌ها عموما از سوی دانشور‌ها رد شده، اما هنوز تعدادی از مصرشناس‌ها و تاریخ شناس‌ها معتقدند که اهرام مصر به وسیله فرازمینی‌ها ساخته شده اند. عده‌ای ممکن است این نظریه را مسخره کنند، اما با توجه به اطلاعاتی که از اهرام داریم، منطقی است که فکر کنیم فرهنگ‌های باستانی، به تنهایی در ساختن چنین سازه‌های شگفت انگیزی ناتوان بوده اند.

با در نظر داشتن این موضوع که 2 میلیون و 300 هزار سنگ، هر کدام به وزن 2.5 تن در این سازه استفاده شده، تخمین زده می‌شود که گذاشتن هر سنگ روی یکدیگر حدود 2 دقیقه زمان برده است. این دو دقیقه تنها برای گذاشتن سنگ‌ها نیست و شامل تراش دادن دقیق آنها، جابه جایی و بالا بردن سنگ‌ها نیز می‌شود. اینکه باور کنیم انسان‌های بدوی این کار‌ها را به تنهایی انجام داده اند بسیار سخت است.
سطح شیبدار داخلی
یک معمار فرانسوی به نام ژان پیر هودین، بیش از هر کسی سعی کرده است که راز ساخت اهرام را کشف کند. او از دهه 1990 زمان زیادی را صرف مطالعه اهرام بزرگ مصر کرد تا توانست یکی از محتمل‌ترین نظریه‌های ساخت اهرام را مطرح کند. به گفته هودین، اهرام بزرگ مصر با استفاده از دو سطح شیبدار پیچشی مجزا ساخته شده اند. یکی از این سطوح بیرونی بوده که 30 درصد مسیر را رو به بالا می‌رفته است. سطح شیبدار دیگر داخلی بوده که با استفاده از آن باقی سنگ‌ها را به بالا می‌بردند.