آریا بانو - بی‌نظمی قاعدگی شایع‌ترین اختلالی است که زنان در سنین باروری با آن مواجه می‌شوند.
بعضی مطالعات نشان داده‌اند که حدود 30 درصد زنان در طول زندگی خود حداقل یک دوره با بی‌نظمی قاعدگی دست و پنجه نرم کرده‌اند. طیف وسیعی از عوامل در بروز این عارضه نقش دارند که بخشی از آن‌ها به‌سادگی تغییرات وزن، استرس و اضطراب، تغذیه نامناسب، ورزش شدید هستند و بعضی دیگر شامل مشکلات پیچیده‌تری مانند اختلالات هورمونی، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا زائده‌های رحم می‌شوند.
خبر خوب اینکه در اکثر موارد بی‌نظمی قاعدگی به دلیل تغییرات طبیعی در بدن بروز می‌کند و جای نگرانی ندارند. اما اگر چندین مرتبه پشت هم تکرار شد یا با علائم شدید مانند خونریزی غیرمعمول همراه بود، باید برای بررسی بیشتر به دکتر زنان مراجعه کنید. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا شما را با درمان بی‌نظمی قاعدگی آشنا کنیم. برای آشنایی با این روش‌ها با ما همراه شوید.
به چه پریودی نامنظم می گویند؟
چرخه قاعدگی به اولین روز خونریزی قاعدگی تا اولین روز خونریزی قاعدگی ماه بعد گفته می‌شود که در اغلب زنان بین 21 تا 35 روز متغیر و به‌صورت میانگین 28 روز است. به‌طور کل چرخه‌های قاعدگی کمتر از 21 یا بیشتر از 35 روز، به‌عنوان قاعدگی نامنظم شناخته می‌شوند.
یکی از پرسش رایجی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که دیر شدن عادت ماهانه تا چند روز طبیعی است. باید بدانید که نوسان چرخه قاعدگی از 2 تا 7 روز طبیعی تلقی می‌شود؛ یعنی اگر سیکل 28 روزه دارید و این چرخه گاهی به 26 تا 31 روز می‌رسد، همچنان در محدوده طبیعی قرار دارید. پس در پاسخ به این سوال که نامنظمی پریود تا چند روز طبیعی است، باید گفت که تغییرات کمتر از یک هفته معمولا جای نگرانی ندارد، مگر اینکه با علائم دیگر همراه باشد.
درمان بی نظمی قاعدگی چیست؟
به‌طور کلی درمان بی‌نظمی قاعدگی بسته به زمینه بروز آن متفاوت است. امکان دارد
پزشک بسته به وضعیت شما، پیشنهاد دهد که سبک زندگی‌تان را اصلاح کنید، با
دارو درمان شوید، از روش‌های مداخله‌ای و جراحی کمک بگیرید یا از ترکیبی از این روش‌ها استفاده کنید. موارد زیر از مهم‌ترین راهکارهای درمان بی‌نظمی قاعدگی هستند:
اصلاح سبک زندگی و
مدیریت استرس
در بسیاری از
زنان اصلاح سبک زندگی در اصلاح چرخه قاعدگی نقشی کلیدی دارد. شاید لازم باشد در صورت اضافه وزن، 5 تا 10 درصد از وزن خود را کاهش دهید،
ورزش منظم و خواب کافی داشته باشید و استرس خود را
مدیریت کنید. مدیتیشن و یوگا هم با اثرگذاری بر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان، تاثیر قابل‌توجهی بر نظم قاعدگی دارد و معمولا به‌عنوان درمان مکمل توسط متخصصین توصیه می‌شود.
همچنین درصورتی‌که داروهایی مانند آنتی سایکوتیک‌ها یا داروهای افزایش‌دهنده پرولاکتین مصرف می‌کنید، امکان دارد
پزشک در داروهای مصرفی‌تان بازنگری کند تا چرخه مجددا تنظیم شود و به حالت عادی برگردد.
درمان‌های دارویی
دسته وسیعی از بی‌نظمی‌های قاعدگی با
دارو درمان می‌شوند. به‌طور مثال می‌توان خون‌ریزی‌های شدید قاعدگی را با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن کنترل کرد. همچنین قرص‌های ترکیبی استروژن پروژستین با تثبیت رشد و ریزش چرخه آندومتر، چرخه قاعدگی را منظم و حجم خونریزی را کاهش می‌دهند.
اگر بی‌نظمی قاعدگی به‌دلیل وجود فیبروئید یا آدنومیوز در رحم باشد، درمان‌های دارویی آگونیست و آنتاگونیست GnRH با غیرفعال کردن موقت تخمدان، خونریزی را مهار می‌کنند. البته دقت داشته باشید که تحت هیچ شرایطی نباید به‌صورت خودسرانه و بدون هماهنگی و مشورت پزشک، از درمان دارویی برای تنظیم چرخه قاعدگی کمک بگیرید. داروهای هورمونی در صورت مصرف خودسرانه می‌توانند تعادل طبیعی بدن را برهم بزنند و عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشند.
درمان‌های مداخله‌ای و جراحی
اگر پولیپ یا فیبروم حفره رحمی دلیل اصلی بی‌نظمی قاعدگی باشد، هیستروسکوپی بهترین درمان به‌حساب می‌آید. در بعضی شرایط
پزشک از روشی کم‌تهاجمی‌تر به نام آمبولیزاسیون شریان رحمی برای درمان بی‌نظمی قاعدگی بهره می‌برد. در این روش درمانی، رگ‌های خونی فیبروم‌ها مسدود می‌شوند تا جریان خون‌رسانی به آن مختل شود.
پزشک با این روش فیبروم را کوچک می‌کند تا درد و خونریزی کاهش یابد.
در صورتی‌که فیبروم، میوم و سایر زائده‌های رحم که موجب بی‌نظمی قاعدگی شده‌اند، بزرگ باشد یا قصد
بارداری داشته باشید، جراحی و برداشتن ضایعه، بهترین گزینه درمان است.
درمان بیماری زمینه‌ای
طیف وسیعی از مشکلات هورمونی و بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند چرخه قاعدگی را برهم بزنند و موجب اختلال در مدت، شدت و دوره خونریزی شوند. از این اختلالات می‌توان به سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات تیروئید، هیپرپرولاکتینمی (بالا بودن سطح پرولاکتین خون)، اختلالات هیپوفیز، اندومتریوز، عفونت‌های لگن، اختلالات انعقادی و.. اشاره کرد.
زمانی که برای اختلالات قاعدگی به دکتر
زنان مراجعه می‌کنید،
پزشک قبل از هر اقدامی، با بررسی فاکتورهای مشخصی در خون یا تصویربرداری از رحم و لگن، در پی کشف علت زمینه‌ای بروز این عارضه خواهد بود. با درک بهتر بیماری‌ها و اختلالاتی که موجب برهم خوردن چرخه قاعدگی شده‌اند، می‌توان قاعدگی را به‌صورت موثرتری تنظیم کرد.
چه زمانی قاعدگی نامنظم خطرناک می‌شود؟
اگر فاصله چرخه بیش از 35 یا کمتر از 21 روز باشد یا خونریزی بیش از 7 روز طول بکشد، حجم خونریزی بسیار شدید باشد، در حدی که هر یک تا دو
ساعت به تعویض نوار بهداشتی نیاز پیدا کنید، میان دو پریود لکه‌بینی مکرر داشته باشید یا قاعدگی برای سه ماه قطع شود، به بررسی دقیق‌تر نیاز پیدا خواهید کرد. همچنین در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید، سرگیجه، کم‌خونی و علائم هورمونی مانند ریزش مو، آکنه شدید یا ترشح از سینه، لازم است به دکتر
زنان مراجعه کنید.