آریا بانو - خبرآنلاین / در دل صحرای قره‌قوم ترکمنستان، گودالی سوزان با شعله‌های سرخ و زرد، نیم‌قرن است که همچون زخمی باز بر چهره زمین می‌درخشد.
این دهانه آتشین، که به «دروازه جهنم» شهرت یافته، از سال 1971 تاکنون بی‌وقفه می‌سوزد و به یکی از نمادهای عجیب و ترسناک زمین بدل شده است. اما اکنون، پس از دهه‌ها سوختن، نشانه‌هایی از خاموشی در آن دیده می‌شود. آیا این پایان افسانه‌ای ترسناک است یا آغاز فصلی نو در تاریخ زمین‌شناسی؟ در این گزارش، به بررسی جزئیات این پدیده منحصر به فرد و تلاش‌های انجام‌شده برای مهار آن می‌پردازیم.
به نقل از یک‌پزشک، در سال 1971، گروهی از زمین‌شناسان شوروی در حال حفاری برای یافتن منابع گاز طبیعی در صحرای قره‌قوم بودند. در جریان این عملیات، زمین زیر پای آن‌ها فرو ریخت و گودالی به قطر حدود 70 متر و عمق 30 متر ایجاد شد. برای جلوگیری از انتشار گازهای سمی، تصمیم گرفتند گازهای متصاعدشده را آتش بزنند، با این تصور که در چند روز سوخته و خاموش خواهد شد. اما این آتش تا به امروز ادامه یافته و به یکی از طولانی‌ترین آتش‌سوزی‌های مصنوعی جهان تبدیل شده است.
تلاش‌های ترکمنستان برای مهار آتش
در سال‌های اخیر، دولت ترکمنستان اقداماتی برای مهار این آتش‌سوزی انجام داده است. در سال 2022، رئیس‌جمهور وقت، قربانقلی بردی‌محمداف، دستور داد تا راه‌حلی برای خاموش کردن گودال پیدا شود، زیرا این آتش‌سوزی منابع گازی ارزشمند را هدر می‌دهد و به محیط‌زیست آسیب می‌زند. در پی این دستور، چاه‌هایی در اطراف گودال حفر شد تا گاز متان (methane) استخراج و از انتشار آن جلوگیری شود.
بر اساس گزارش‌های اخیر، شدت آتش‌سوزی در گودال دروازه به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است. ایرینا لوریوا، مدیر شرکت دولتی ترکمن‌گاز، اعلام کرد که شعله‌ها اکنون تنها در نزدیکی گودال قابل مشاهده هستند و دیگر از کیلومترها دورتر دیده نمی‌شوند. تصاویر ماهواره‌ای نیز کاهش سه‌برابری شدت آتش را تأیید می‌کنند.
گودال «دروازه» نه‌تنها یک پدیده زمین‌شناسی است، بلکه تأثیرات زیست‌محیطی و اقتصادی نیز دارد. گاز متان، که از این گودال متصاعد می‌شود، یکی از گازهای گلخانه‌ای قوی است که به گرم شدن زمین می انجامد. ترکمنستان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است و این آتش‌سوزی منابع ارزشمندی را هدر می‌دهد. از سوی دیگر، این گودال به یکی از جاذبه‌های گردشگری کشور تبدیل شده و درآمدزایی می‌کند.
با کاهش شدت آتش‌سوزی، آیندهٔ گودال دروازه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. برخی معتقدند که این گودال باید خاموش شود تا از آسیب‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود، در حالی که دیگران بر حفظ آن به‌عنوان یک جاذبهٔ گردشگری تأکید دارند. در هر صورت، تصمیم‌گیری در این‌باره نیازمند بررسی‌های دقیق و جامع است.