آریا بانو - کجارو / شهرستان بروجرد که در بین گردشگران و مسافران داخلی و خارجی، به بهشت گردشگری ایران شهرت یافته است، یکی از زیباترین شهرهای غرب ایران و در استان لرستان است که با فرهنگ غنی و میهمان‌نوازی بی‌نظیر ساکنینش در کنار آثار باستانی، جاذبه‌های طبیعی و دیدنی‌های منحصربه‌فرد و کم نظیر، گزینه‌ی مناسبی برای مسافرت و بازدید در ایام مختلف سال، بویژه فصل بهار و روزهای پرطراوت و سرشار از شوق نوروز است.
این شهرستان در منطقه‌ای کوهستانی رشته‌ کوه‌های زاگرس قرار گرفته و دومین شهر پرجمعیت و بزرگ استان لرستان را تشکیل داده است. در شهر بروجرد و پیرامون این منطقه‌ی جالب و دیدنی، آثار باستانی متعددی از جمله تپه‌های باستانی و کهن مشاهده می‌شود که برخی از تاریخ‌نگاران و باستان‌شناسان قدمت آن‌ها را از دوران قبل تاریخ تا عصر امروز، تخمین زده‌اند.
اکثر مردم این سرزمین با گویش بروجردی صحبت می‌کنند و برخی دیگر از ساکنین روستاها، بویژه مناطق جنوب و جنوب غربی آن، به گویش لری خرم‌آبادی، سیلاخوری و لکی گفتگو می‌کنند. همچنین زبان ترکی را نیز می‌توان در برخی از روستاهای شرقی این شهرستان زیبای غرب کشور، به عنوان زبان استفاده شده توسط مردم، بیان کرد.
1. تپه قرق

یکی از کهن‌ترین آثار باستانی در شهرستان بروجرد، تپه‌ای است تاریخی که از آن به «تپه قرق» یاد می‌شود. این تپه‌ی کهن در روستای «قرق» از توابع شهرستان بروجرد قرار دارد.
به اعتقاد برخی از مورخین و باستان‌شناسان، این اثر تاریخی دارای پیشینه‌ای متعلق به عصر مس یا همان عصر نوسنگی در هزاره‌ی پنجم و چهارم قبل از میلاد است و آن را مهم‌ترین تپه‌ی باستانی در شهرستان بروجرد معرفی کرده‌اند. آثار تاریخی همچون تک‌ سفال‌هایی که قدمت برخی از آن‌ها بالغ بر 5 هزار سال و برخی دیگر متعلق به دوران حکومت اشکانیان است، در این منطقه کشف شده است.
2. مسجد جامع بروجرد

مسجدی کهن با پیشینه‌ای متعلق به قرن سوم هجری قمری در شهرستان بروجرد قرار دارد که به نام «مسجد جامع بروجرد» شناخته می‌شود و عنوان قدیمی‌ترین مسجد در غرب کشور را به خود اختصاص داده است. به نظر می‌رسد که این عمارت مذهبی روی زمین آتشکده‌ای کهن ساخته شده و ارتفاع گنبد آن از زمین نزدیک به 20 متر است. جالب است بدانید که این مسجد در گذشته و در ابتدای ساخت بدون گلدسته احداث شده است و آن‌ها را در اوایل قرن 13 هجری قمری به این مسجد اضافه کرده‌اند. یکی از زیبایی‌های این مسجد، وجود منبری است متشکل از 9 پله‌ی چوبی که روی آن چند بیت زیبا، کنده‌کاری شده است.
3. خانه‌ تاریخی کمال‌الدین طباطبایی (موزه اسناد مردم‌شناسی)

یکی از عمارات کهن در شهرستان بروجرد، خانه‌ای زیبا و تاریخی به نام «خانه‌ی کمال‌الدین نبوی طباطبایی» است که پس از فروش به اداره‌ی میراث فرهنگی، امروزه به موزه‌ی اسناد،تنها موزه‌ی شهر بروجرد تبدیل شده است. به نظر می‌رسد که این بنای تاریخی به همت «حاج میرزا ابوتراب» از نوادگان آیت الله محمد طباطبایی (جد سادات طباطبایی بروجرد)، برای فرزندش «آقا کمال» یا «حاج اسحق» خریداری شده است. این بنا متعلق به دوران حکومت قاجاریان است و از 3 طبقه، یک حیاط بزرگ، چندین شبستان، یک شاه نشین و چند تالار تشکیل شده است.
4. پل قلعه حاتم بروجرد

در فاصله‌ی 5 کیلومتری بروجرد و در شمال غربی این شهرستان، پلی قدیمی و کهن قرار دارد که به نام «قلعه حاتم» شهرت یافته است. از ویژگی‌های بارز این پل نسبت به دیگر سازه‌های همانند، نوع کاربری آن است که با آن‌ها متفاوت است.
چرا که علاوه بر تردد مردم، به دلیل انتقال آب شرب رودخانه‌ی بالا دست روستا به شهر بروجرد نیز طراحی و ساخته شده و در فضای پیرامون آن می‌توان به دلیل حضور طبعیت زیبا و چشم‌نواز دشت‌، منظره‌ای دوست‌داشتنی و بکر را تماشا کرد. قدمت پل «قلعه حاتم» که در گروه پل‌های جویی است، متعلق به دوران سلطنت پهلوی و سال 1313 هجری شمسی است که روی رودخانه‌ی باغ شاه از شاخه‌های رود سزار، بنا شده است.
5. گلدشت بروجرد

یکی از معروف‌ترین تفرجگاه‌های شهرستان بروجرد، منطقه‌ی «گلدشت» است که با درختانی بسیار و سرسبز، به یکی از زیباترین مناطق گردشگری این شهرستان تبدیل شده است. گردشگران و مسافران متعددی برای گذراندن اوغاتی آرام و لحظاتی شاد به این بخش از بروجرد آمده و از مناظر زیبا و دلنشین درختان سیب، آلبالو و گیلاس که در راه دسترسی به این دره و جلگه‌ی خارق‌العاده‌ی دامنه‌ی کوه‌های زاگرس قرار دارد، لذت می‌برند. در کنار زیبایی‌های طبیعی که در منطقه‌ی گلدشت قرار دارد، وجود امکانات تفریحی از دلایل حضور قابل توجه گردشگران و ساکنین بروجرد در روزهای تعطیل است.
6. روستای کرکی خان

در 5 کیلومتری جاده‌ی بروجرد به ملایر، روستایی بسیار زیبا با آب‌ و هوایی مطبوع، برخوردار از منطقه‌ای ییلاقی و خوش منظره قرار دارد که به «روستای کرکی خان» یا «کرکیخان» شهرت دارد. این ناحیه از شهرستان بروجرد به دلیل قرارگیری در محور اصلی بروجرد به سمت غرب و شمال غربی کشور، نسبت به سایر روستاهای بروجرد از اهمیت و برتری نسبتی بیشتری برخوردار بوده و یکی از مناطق توریستی و تفریحی در فصل بهار و ایام نوروز محسوب می‌شود. درختان سیب، زردآلو، گردو و محصولاتی مانند گندم، جو، نخود، خیار، گوجه و لوبیا از تولیدات این منطقه از بروجرد است. حضور سنگ‌نبشته‌هایی که همانند موزه‌ای طبیعی و در دل رشته‌کوه زاگرس است، از آثار تاریخی و طبیعی این روستای زیبا است که به نظر می‌رسد از اولین نشانه‌های ایجاد ارتباط بین انسان‌ها از دوران مختلف مانند دوران قبل از تاریخ تا زمان کشف خط است که تماشای آن‌ها برای گردشگران جالب و هیجان‌انگیز خواهد بود.
7. خانه مصری بروجرد

یکی دیگر از عمارات تاریخی و باقیمانده از دوران حکومت قاجاریان در شهرستان بروجرد، خانه‌ای قدیمی و برخوردار از تزئینات زیبای کاشی‌کاری‌ و آجرکاری است که به نام «خانه‌ی مصری» شناخته می‌شود.
خانه‌ی مصری بروجرد، نمونه‌ای ارزشمند از معماری انجام شده در عمارات حکومت قاجاریان است که با استفاده از آجر و سفال، تزئین شده است
این بنای کهن در دو طبقه احداث و به عنوان یکی از الگوهای ارزشمند معماری در دوران حکومت قاجاریان به شمار می‌رود. بازدید از این عمارت تاریخی که نمای بیرونی آن بوسیله‌ی آجر و سفال تزئین شده و می‌توان اصول معماری خانه‌های ایرانی را در احداث و ساخت آن، مشاهده کرد، جالب و خاطره‌انگیز خواهد بود.
8. ارگ بروجرد

یکی دیگر از آثار تاریخی در شهرستان بروجرد، یک تاسیسات و سیستم آب‌رسانی بسیار قدیمی و سفالی است که اخیرا و طی گودبرداری ساختمانی در این شهرستان و به طور کاملا اتفاقی کشف شده است. به نظر می‌رسد که تاسیسات در واقع پالایشگاه و تصفیه‌خانه‌ی آب است که با توجه به اظهارات نخستین کارشناسان، قسمتی از سیستم آبی ارگ قدیم شهر را تشکیل می‌دهد.

از دیگر مناطق زیبای گردشگری و جاذبه‌های ارزشمند طبیعی در شهرستان بروجرد، تنگه‌ی زیبای گپرگه، بازار بزرگ بروجرد، پارک فدک، تپه‌ی چغا (بام بروجرد)، رودخانه‌ی زیبای سزار، خانه‌ی حاج افتخارالاسلام، پارک شهید بهشتی بروجرد، روستای دره صیدی، پل چالان چولان، مسجد قلعه‌ی بروجرد، امامزاده جعفر (ع)، آرامگاه برکیارق (بقعه‌ی زواریون)، مسجد امام خمینی (مسجد سلطانی)، پارک یادبود، تالاب بیشه دالان، چشمه سراب کرتول، روستای گل زرد، پارک جنگلی شهید بهشتی، آبشارهای ونایی، روستای شیخ میری سادات، روستای گوشه و آتشکده بروجرد است که پیشنهاد می‌کنیم هنگام حضور در این شهرستان زیبا از آن‌ها بازدید کنید.