بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / محققان یکی از شرکت های دانش بنیان با استفاده از سنتز ویروس کرونا و انتقال آن به ویروس سرخک نسل جدیدی از واکسن کرونا را تولید کردند که در فاز حیوانی قرار دارد و امیدوارند تا اوایل سال آینده به تولید انبوه برسد.
بابک نگاهداری مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در نشست خبری امروز با بیان اینکه این واکسن اولین نمونه واکسن کرونا مبتنی بر ویروس مهندسی شده سرخک است، گفت: روش به کار رفته در ساخت این واکسن یک روش پیشرفته (سوم) ساخت واکسن‌ها و جزو فناوری‌های مرز دانش است که در این شرکت موفق به کسب دانش تولید نمونه اولیه این نوع واکسن شدیم.
وی با بیان اینکه ساخت نخستین نمونه واکسن کرونا در این شرکت و با همکاری هلدینگ دارویی وابسته به ستاد فرمان اجرایی امام (ره) طراحی شده است اظهار کرد: در طراحی و ساخت این فناوری از مشاوران خارجی استفاده کردیم و اولین گروهی هستیم که ویروس انسانی زنده تکثیر شونده مبتنی بر فناوری مهندسی ژنوم ویروس را به تولید رساندیم.
نگاهداری با تاکید بر اینکه در این پروژه ژن یک ویروس کرونا را سنتز و بخشی از ژن آن را استخراج کردیم، ادامه داد: ژن‌های استخراج شده را در داخل ژن ویروس سرخک قرار دادیم و یک ویروس جدید نوترکیب تولید کردیم که این واکسن هم برای سرخک و هم برای کرونا کاربرد دارد.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان با تاکید بر اینکه ساخت واکسن نسل سوم کرونا در اختیار تعداد محدودی از کشورها است، یادآور شد: اکنون ایران در زمره این کشورها قرار گرفته است.
نگاهداری با بیان اینکه بر اساس برنامه ریزی‌ها بنا داریم که فاز حیوانی را تا آبان ماه به پایان برسانیم، ادامه داد: اکنون در حال ورود به فاز حیوانی برای میمون هستیم؛ برای این آزمایش‌ها و تست‌ها با شرکتی در چین در ارتباط هستیم که آنها نیز این تست‌های فاز حیوانی را انجام دهند.
به گفته وی با این روش وقتی محصول به تولید برسد، قابلیت رقابت پذیری آن را در بازارهای جهانی افزایش خواهد داد.
مدیر گروه بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به تکنولوژی ساخت نسل سوم واکسن کرونا، گفت: این تکنولوژی پیشرفته در اختیار چند مجموعه تحقیقاتی و شرکت خارجی همچون انستیتو پاستور فرانسه، یک شرکت آمریکایی، انستیتو روسی، مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی آلمان و یک کلینیک در آمریکا قرار دارد و جمهوری اسلامی ایران با ساخت این ویروس نوترکیب و واکسن آن، وارد این کلوپ کشورهای سازنده این نوع واکسن‌ها شده است.
وی در خصوص روند ساخت این نوع واکسن، گفت: همه این شرکت‌ها و موسسات تحقیقاتی واکسن‌های تولیدی خود را مبتنی بر ویروس سرخک با پروتئین‌های S و N (نوکلئوتید اسید) تمرکز دارند که ما در این شرکت بر هر دو ژن Sو N در 6 سازه مختلف تمرکز کرده ایم.
نگاهداری با تاکید بر اینکه از این رو 6 نسل واکسن را تولید کرده ایم، یادآور شد: 3 تا 4 واکسن 3-4 با پروتئین S و دو واکسن با پروتئین N مورد تست و ارزیابی قرار می گیرند؛ از این رو تعداد واریته‌های ما از همه شرکت‌های تولیدکننده دنیا بیشتر است.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان با تاکید بر اینکه هر کدام از این تست‌ها که پاسخ بهتری داشته باشد، آن را بعد از تست حیوانی و فاز انسانی به تولید انبوه می رسانیم، اضافه کرد: فاز حیوانی این واکسن در آبان ماه به اتمام می‌رسد و بنا داریم تا پایان سال به فاز انسانی ورود کرده باشیم و بعد از اخذ تاییدیه های وزارت بهداشت و همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تا اوایل سال آینده وارد تولید انبوه شویم.
مزیت‌های واکسن کرونا
مجری طرح به بیان مزیت‌های واکسن نوترکیب کرونا ایرانی نسبت به نمونه‌های خارجی، پرداخت و افزود: اولین مزیت رقابتی این واکسن قیمت پایین آن است؛ کشور چین اولین دوز واکسن کرونا که به روش ویروس کشته شده تولید کرده بود را با 150 دلار به فروش رساند و اکنون این واکسن را با قیمت 60 دلار به کشورهای پیشرفته و 15 دلار به کشورهای ضعیف عرضه می‌کند. 
وی ادامه داد: برآورد ما این است که این واکسن به صورت نیمه صنعتی با قیمت 6 تا 10 دلار برای هر دوز قیمت گذاری شود و آن را وارد بازار کنیم.
نگاهداری با بیان اینکه بسیاری از واکسن‌های RNA قیمتی برابر با 60 دلار دارند، گفت: از این رو ما می توانیم یک دهم قیمت آن را عرضه کنیم.
این محقق با بیان این که تولید این واکسن مبتنی بر ویروس ایمن سرخک مهندسی و ساخته شده است، و اضافه کرد: فناوری تولید واکسن سرخک 60 سال است که در اختیار کشور ما قرار گرفته و در حال استفاده است. بنابراین دسترسی به این ویروس یک مزیت بزرگ برای ما محسوب می‌شود و امیدواریم ویروس مهندسی شده ما که آن را به ویروس سرخک اضافه کردیم، در آینده جایگزین واکسن MMR برای اطفال در راستای واکسیناسیون اطفال و کرونا شود.
تولید واکسن‌های اسپری
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: در حال حاضر ما به صورت سریع به این واکسن نیاز داریم؛ از این رو نوع تزریق عضلانی این واکسن را طراحی کرده ایم، ولی واکسن سرخک این امکان را دارد که به صورت اسپری نیز تولید شود.
وی خاطر نشان کرد: این موضوع در درازمدت قابل برنامه ریزی است.
وی با تاکید بر اینکه ما توان بالا برای تولید انبوه داریم، گفت: برنامه ریزی کرده ایم که برای یک میلیون دوز در ماه این واکسن را تولید کنیم، اما ما می توانیم تا 10 میلیون دوز نیز آن را به تولید برسانیم.
نگاهداری با تاکید بر اینکه ما محدودیت تکنولوژی نداریم، گفت: ممکن است که در قالب های دیگر این واکسن تهیه شود؛ اما نیاز به همکاری شرکت های دیگر دارد.
خطرات ایمنی گله‌ای
وی با اشاره به اتخاذ ایمنی گله‌ای برای مقابله با کرونا در کشور، افزود: این سیاست در حالی اتخاذ شده است که در حال حاضر تنها 15 درصد مردم مبتلا به کرونا شده‌اند و ادامه آن از نظر اخلاقی و علمی پذیرفته شده نیست.
نگاهداری افزود: ما امید داریم که با وجود محدودیت‌ها و تحریم‌ها، ضعف‌ها و ناکارآمدی‌ها با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره) این پروژه را به نتیجه برسانیم.
تولید واکسن نوترکیب کرونا با ویروس
وی گفت: همچنین ما می‌توانیم در تولید ویروس انکولتیک علیه سرطان اقداماتی انجام دهیم که در این زمینه نیز ورود پیدا کرده‌ایم؛ ما اکنون تکنولوژی تولید این ویروس علیه سرطان را داریم و وارد فاز انسانی شده‌ایم.
نگاهداری تصریح کرد: امیدواریم جواب های خوبی در درمان پیشرفته سرطان داشته باشیم.
وی با اشاره به سومین محصول در این شرکت، گفت: بنا داریم با هماهنگی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در آینده نزدیک واکسن نوترکیب کرونا را با استفاده از ویروس سرماخوردگی به تولید برسانیم.
نگاهداری افزود: در حال حاضر تست‌های تاثیر این نوع واکسن در حال انجام است و دو سه هفته دیگر نتایج آن مشخص می‌شود.
وی تاکید کرد: بنا داریم با همکاری معاونت علمی این واکسن نوترکیب را نیز به تولید انبوه برسانیم.
نگاهداری افزود: بر اساس آخرین وضعیت تولید واکسن در دنیا که در 15 اکتبر 2020 منتشر شده، 42 کاندیدای واکسن در مرحله انسانی، 156 کاندیدای واکسن در فاز حیوانی قرار دارند؛ این نوع واکسن ها از نوع ذرات شبه ویروس RLA ویروس نوترکیب واحدهای پروتئینی، ویروس های ضعیف و غیرفعال و DNA بوده که در حال ارزیابی و بررسی هستند.
به گفته نگاهداری، پیشرفته‌ترین کشورها نظیر چین، آمریکا، آلمان، انگلیس، روسیه، ژاپن، هند، فرانسه و اخیرا کوبا و قزاقستان به حوزه ساخت واکسن ورود پیدا کرده اند.