بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / شرایط جغرافیایی متنوع و رویشگاه‌های گونـاگون گونه‌های گیاهی در کشـوری همچـون ایـران، دانـش بـومی گونه‌های گیاهی ظرفیتی بومی و محلی برای تولید و پرورش گیاهان دارویی و بهره‌برداری از این گیاهان را ایجاد می نماید.
ترکیبات زیستی گیاهان دارویی با همراه بودن با سایر مواد پیوسته از حالت تعادل بیولوژیکی برخودار است
با مشخص شدن عوارض و اثرات استفاده از داروهای شیمیایی و سنتیتیک، استفاده از گیاهان دارویی با عوارض جانبی کم‌تر مورد توجه بشر قرار گرفته است. همچنین استفاده از عصاره تام گیاه نسبت به یک ترکیب خالص جدا شده در گیاهان دارویی مورد توجه شایانی قرار گرفته است. مواد مؤثر و ترکیبات زیستی گیاهان دارویی با توجه به همراه بودن با سایر مواد پیوسته از حالت تعادل بیولوژیکی برخودار بوده، بنابراین با توجه به باقی نماندن آن در بدن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. طب سنتی در ایران سابقه‌ای بس طولانی مدت و درخشان دارد و کتاب‌ها، اسناد تاریخی و همچنین دانشمندان بزرگی همچون ابوعلی سینا، جرجانی و... موید این مطلب هستند.
گیاهان دارویی به دلیل وجود ترکیبات زیست فعال بسیار، به عنوان یک منبع بالقوه جهت درمان مورد توجه قرار گرفته است. داروها و گیاهان طبیعی به کار گرفته شده جهت درمان بیماری‌ها به علت منشا طبیعی نسبت به داروهای شیمیایی سازگاری بهتر و مناسب‌تری در بدن موجودات زنده (بدن انسان) دارا هستند. نقش اصلی در ایجاد گروه‌ها و فراورده‌های طبیعی در گیاهان همانند آلکالوئیدها، ترکیبات فنلی و... مربوط به متابولیسم ثانویه گیاهان است. این ترکیبات علاوه بر نقش در گیاه، در درمان بیماری‌ها و کنترل فعالیت ضد میکروبی نیز وظیفه مهمی ایفا می‌‎نمایند.
گیاه بن سرخ (Allium jesdianum) یک گیاه گلدار است که به طور وحشی می‌روید و متعلق به خانواده Lilaceae (لیلیاسه) بوده و بومی ایران است. این گیاه در ارتفاعات 1800-2600 متری رشد می‌کند. یک گیاه پایا پیازدار است که به ارتفاع حدود 50 سانتی متر رشد می‌کند. در مناطق مختلف گیاه بن سرخ با نام‌های همچون پیاز یزدی، لپو و سوره بنه نامیده می‌شود. این گیاه با برگ‌هایی شبیه تره و گل آذین چتر در ارتفاعات می‌روید و در بعضی از مناطق به صورت تازه و خشک در غذا و سوپ استفاده می‌شود. این گیاه همراه برنج یا به صـورت آش پختـه و مصـرف خوراکی می‌شود. همچنین مسکن و ضد درد بوده ودر درمـان سرماخوردگی مصرف می‌شده است.
استروئیدهای موجود در پیاز گیاه بن سرخ در درمان توموری بدخیم موثر است
به طور سنتی از این گیاه برای درمان دردهای شکمی، روماتیسم، استفراغ، سنگ کلیه و سرماخوردگی استفاده می‌شود. در مطالعه‌ای که در ایران بر روی تجزیه اسانس روغنی این گیاه انجام گرفته است مشخص شد که ترکیبات سولفیدی و ترپنوئیدی بخش اصلی اسانس این گیاه را تشکیل می‌دهد. استروئیدهای موجود در پیاز گیاه بن سرخ اثرات سایتوتوکسیک و سایتواستاتیک علیه سلول‌های توموری بدخیم از خود نشان داده ‌اند.
در پژوهشی دیگر عنوان شده است نتایج نشان داد که باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس ائروژینوزا به ترتیب بیشترین و کم‌ترین حساسیت را در برابر عصاره‌های آبی و اتانولی گیاه بن سرخ از خود نشان دادند. همچنین در پژوهشی دیگر اطلاعات بدست آمده تاییدی بر اثرات ضد دردی عصاره بن سرخ دارد.
برداشت بی‌رویه گیاه دارویی بن سرخ را با خطر نابودی مواجه کرده است
برداشت بی‌رویه از گیاهان دارویی، مشکلاتی برای این منابع به وجود آورده و بقای بسیاری از گونه‌های دارویی از جمله گیاه بن سرخ را با خطر نابودی مواجه کرده است. متأسفانه در حال حاضر بسیاری از گونه‌های گیاهی مهم و شاخص بوم سامانه‌های مرتعی، بر اثر برداشت‌های بی‌رویه با خطرانقراض مواجه هستند یا منقرض شده‌اند. حذف گونه‌های شاخص و کلیدی از عرصه‌های طبیعی افزایش بحران‌های زیست محیطی و دشواری حیات آیندگان را موجب خواهد شد. دستیابی به اطلاعات کاربردی برای حفظ این ذخایر ژنتیکی با ارزش و درنهایت، استفاده از آن‌ها در برنامه‌های اصلاح و توسعه کاشت این گونه‌های تهدیدشده باید مورد توجه قرار گیرد.
کلام آخر اینکه سرزمین ایران منطقه‌ای غنی از لحاظ فرهنگی و تنوع قـومی اسـت کـه دارای تنوع بی نظیری در شرایط اقلیمی و اکوسیستم‌های طبیعی برای پـرورش گیاهـان خـوراکی و دارویـی اسـت. شرایط جغرافیایی متنوع و رویشگاه‌های گونـاگون گونه‌های گیاهی در کشـوری همچـون ایـران، دانـش بـومی گونه‌های گیاهی ظرفیتی بومی و محلی برای تولید و پرورش گیاهان دارویی و بهره‌برداری از این گیاهان را ایجاد می‌نماید لـذا قابـل قبـول نیسـت این گیاهان و ظرفیت تولید آن‌ها مورد ارزیـابی قـرار نگیرد و به دست فراموشی سپرده شود.