بزرگنمايي:

آریا بانو - روزنامه شهروند / ٢٣٥٠سال پیش درچنین روزی، برابر دوازدهم آگوست ٣٣٠ پیش از میلاد، ژنرال آریو برزن، شاهزاده هخامنشی و ساتراپ فارس، با کمک ١٢٠٠ سرباز جلوی لشکر جرار اسکندر مقدونی را در منطقه دربند پارس (جنوب یاسوج) گرفت و پیشروی جهانگشای مقدونی را متوقف کرد. سربازان هخامنشی به مدت سه‌روز سپاهیان اسکندر را در این منطقه کوهستانی و پرباران معطل کردند و عاقبت با خیانت یکی از ساکنان محلی به محاصره یونانیان درآمده و کشته شدند. داستان مقاومت آریو برزن آن هم با یک نیروی دفاعی معدود، یونانی‌ها خصوصا تاریخ‌نویسانی که ارتش مقدونی را همراهی می‌کردند، به تحسین واداشت، خصوصا که اسکندر تا پیش از این رویارویی سخت با ساتراپ شجاع فارس، سه‌بار سپاهیان داریوش سوم هخامنشی را ضمن لشکرکشی خود به ایران طی نبردهای «گرانیک»، «ایسوس» و «گوگمل» شکست داده بود. به عقیده مورخان یونانی، اگر داریوش سوم نبرد گوگمل را به آریو برزن و افرادش سپرده بود، افسانه اسکندر در موصل یعنی میدان نبرد گوگمل برای همیشه به پایان می‌رسید، اما چنین نشد و در سایه ضعف و فسادی که دربار هخامنشیان را در دوران داریوش سوم فرا گرفته بود، اسکندر توانست ظرف چهارسال- یعنی از لحظه شروع لشکرکشی تا تصرف پرسپولیس و پایان رسمی سلسله هخامنشیان- نخستین دولتی که موفق شد بخش اعظمی از جهان را یکپارچه کند، منقرض کرده و زمینه سیطره یونانیان بر ایران را به مدت ٢٥٠سال فراهم آورد. الکساندر سوم یا همان اسکندر مقدونی، پس از قتل پدر به دست یکی از اعضای گارد محافظش- که بعدا معلوم شد به تحریک مادر اسکندر المپیاس دست به قتل پادشاه زده است- در ٢٠سالگی بر تخت پادشاهی مقدونیه تکیه زد. او که به دستور پدر تاجدارش فیلیپ، تا سن ١٦سالگی تحت تعلیمات فیلسوف شهیر یونانی ارسطو قرار داشت- به این امید که زمامدار آینده مقدونیه از علم و معرفت تهی نباشد- طی حمله به ایران هر آنچه از تمدن بر سر راه خود یافت، از بین برد و دست‌آخر با آتش‌زدن تخت جمشید یا به قول یونانیان پرسپولیس، تأثیر معکوس تعلیمات ارسطو روی خود را به اثبات رساند. او که پس از فتح ایران، اشغال هند و شبه‌جزیره عربستان را نیز در برنامه خود داشت، در ٣٢سالگی با عارض‌شدن یک بیماری ناشناخته که ظرف ١٢روز شمع حیاتش را رو به خاموشی برد، درگذشت، تا افسانه جهانگشای مقدونی این‌چنین نقطه پایان را به خود ببیند.