بزرگنمايي:

آریا بانو - مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران با اشاره به عوامل تغذیه‌ای موثر بر افزایش قدرت یادگیری، حافظه و تمرکز در امتحانات؛ در عین حال چهار آفت مهم تهدید کننده موفقیت داوطلبان کنکور در ایام امتحانات را تشریح کرد.

برلیانت بزرگمهر - مشاور تغذیه و رژیم درمانی بیان اینکه یکی از آرزوهای بزرگ هر محصلی، موفقیت در کنکور و ورود به دانشگاه است، گفت: البته در این میان علاوه بر مطالعه عمیق و کافی دروس، آمادگی ذهنی جهت شرکت در آزمون و کسب موفقیت نیز نقش بسزایی دارد.
وی با اشاره به اثرات بسیار مهم و غیر قابل انکار تغذیه بر افزایش تمرکز، حافظه و قدرت یادگیری، اظهار کرد: لازم است داوطلبان کنکور و سایر آزمون‌ها در روزها و هفته های قبل از امتحان، توجه کافی به وضعیت تغذیه خود داشته باشند تا بتوانند موفقیت بیشتری کسب کنند.
چهار آفتی که موفقیت داوطلبان کنکور را تهدید می‌کند
بزرگمهر به چهار آفت مهمی که دانش آموزان را در این ایام تهدید کرده و موفقیتشان در آزمون را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفت: نخوردن صبحانه در روز کنکور، جانشین کردن شیرینی و مواد شیرین بجای مواد نشاسته‌ای، کم خوری و استفاده از برنامه غذایی نامناسب و ناکافی و عدم برخورداری از خواب آرام و به مدت کافی را برخی از این تهدیدات معرفی کرد.
وی با اشاره به تبعات نخوردن صبحانه در روز کنکور، اظهار کرد: برخی از داوطلبان بعلت داشتن استرس و نیز ذخیره وقت خود جهت مطالعه دروس، در روز برگزاری کنکور از خوردن صبحانه امتناع می کنند، در حالیکه یکی از مهم‌ترین عوامل تغذیه‌ای موثر بر فعالیت سیستم عصبی، تنظیم قندخون در محدوده طبیعی است و نخوردن صبحانه موجب کاهش قندخون و پایین آمدن سطح آن از حد نرمال شده و از عوارض بارز آن، کاهش تمرکز و حافظه در جلسه امتحان است. لذا صرف صبحانه به میزان کافی و مناسب شامل یک لیوان شیر همراه با کمی عسل یا شیره انگور یا خرما و نیز مقداری پنیر کم نمک و کم چربی، 2-1 عدد گردو و مقداری نان (ترجیحاً نان‌های دارای سبوس) می‌تواند مقدار کافی انرژی و مواد مغذی لازم جهت افزایش قدرت حافظه، تمرکز و آمادگی جهت برگزاری آزمون را تامین کند.
این مشاور تغذیه همچنین با بیان اینکه بسیاری از دانش آموزان در دوران برگزاری کنکور تمایل زیادی به مصرف شیرینی پیدا کرده و شیرینی را جانشین مواد نشاسته‌ای (نان، برنج، سیب زمینی، ماکارونی و ...) می‌کنند، گفت:‌ شیرینی و سایر موادی که در تهیه آن از قند و شکر استفاده شده، از دستگاه گوارش بسرعت جذب خون می‌شوند، در این حالت قندخون افزایش یافته و شخص احساس سیری می کند. پس از مدت زمان کوتاهی، انسولین ترشح شده و قندخون را کاهش می دهد و عارضه هیپوگلیسمی (افت قندخون) بروز می‌کند که این عارضه اثر مستقیم بر تمرکز، حافظه و قدرت یادگیری دارد. در حالیکه مواد نشاسته‌ای قند خود را تدریجاً وارد خون می‌کنند و به این ترتیب قندخون در حالت تعادل باقی می‌ماند.
بزرگمهر در ادامه با اشاره به سایر نکات مهم تغذیه‌ای، اظهار کرد: ‌بسیاری از دانش آموزان در روزها و هفته‌های قبل از کنکور به علت اینکه وقت زیادی را صرف مطالعه می‌کنند، فرصت کافی جهت استفاده از الگوی غذایی صحیح برای خود باقی نمی‌گذارند و اکثراً به کم خوری یا بدخوری پناه می‌برند و این مساله باعث می‌شود که مواد مغذی لازم جهت فعالیت فکری، قدرت تمرکز، یادگیری و حافظه تامین نشده و نتیجه آن عدم موفقیت در آزمون است.
وی خواب آرام و استراحت کافی را از دیگر عوامل مهم در حفظ تمرکز، قدرت یادگیری و حافظه و در نتیجه موفقیت در امتحانات عنوان کرد و گفت:‌ بسیاری از داوطلبان با نزدیک شدن زمان کنکور به علت اضطراب و استرس، قادر به استراحت کافی نیستند و خواب راحت و آرامی ندارند. این امر می‌تواند لطمه زیادی به تمرکز و حافظه آنان وارد ساخته و قدرت فکری آنها را دچار اختلال کند که نتیجه آن عدم موفقیت در کنکور است.
عوامل تغذیه ای موثر بر افزایش قدرت یادگیری، حافظه و تمرکز در فصل امتحانات
مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران در ادامه بر عوامل تغذیه ای موثر بر افزایش قدرت یادگیری، حافظه و تمرکز در فصل امتحانات اشاره کرد و گفت: برخی فاکتورهای غذایی و مواد مغذی تاثیر زیادی در فعالیت سیستم عصبی دارند که از آنها می‌توان به انرژی، پروتئین، کربوهیدرات‌ها، ویتامین‌های گروه B، ویتامین c و املاحی از قبیل ید و آهن اشاره کرد که در زیر مفصلا توضیح داده شده است:
انرژی
این فاکتور غذایی نقش بسیار مهمی در واکنش‌های داخلی، از جمله واکنش‌های موثر در قدرت یادگیری، حافظه و تمرکز شخص داراست، انرژی را می‌توان با مصرف مواد نشاسته‌ای، پروتئین و چربی‌ها (روغنهای مایع گیاهی و آجیل بدون نمک در حد تعادل) تامین کرد.
پروتئین
نقش ساختمانی را در انتقال دهنده‌های عصبی و نیز ترشحات داخلی که در فعالیت سیستم عصبی موثرند بر عهده دارد. پروتئین را می‌توان با مصرف مواد حیوانی از قبیل گوشت قرمز و سفید، تخم مرغ و لبنیات و نیز مواد گیاهی (غلات، حبوبات، مغزدانه‌ها) دریافت کرد.
کربوهیدرات‌ها(مواد قندی- نشاسته‌ای)
انرژی لازم جهت فعالیت سیستم عصبی از کربوهیدرات ها تامین می‌شود. منابع کربوهیدرات‌ها شامل پروتئین‌های گیاهی و نیز میوه‌های شیرین است و توصیه می‌شود بجای مواد قندی، از مواد نشاسته‌ای (در حد تعادل) استفاده شود.
ویتامین های گروه B
این گروه از ویتامین‌ها با چند مکانیزم نقش خود را ایفا می‌کنند:
الف- در آزاد کردن انرژی از مواد انرژی‌زا از جمله کربوهیدرات‌ها نقش دارند و انرژی لازم برای فعالیت سلولهای عصبی را تامین می‌کنند.
ب-در ساخته شدن انتقال دهنده‌های عصبی موثرند. منابع ویتامین‌های گروه B عمدتاً شامل جگر، دل و قلوه، گوشت قرمز و سفید، لبنیات، تخم مرغ، غلات با سبوس، جوانه ها، مغزدانه‌ها، ‌ سبزیجات دارای برگ سبز و حبوبات.
ویتامین C
این ویتامین در تشکیل انتقال دهنده‌های عصبی نقش دارد و کمبود آن بصورت کاهش کارایی ذهنی و سایر عوارض عصبی بروز می‌کند.
منابع غذایی غنی از ویتامین C شامل سبزیجات دارای برگ سبز و سایر سبزی‌ها مانند گوجه فرنگی، فلفل سبز و فلفل دلمه‌ای و میوه‌هایی از قبیل مرکبات، توت فرنگی و کیوی هستند. این ویتامین برای افرادی که فعالیت فکری زیادی دارند و خود را برای امتحان آماده می‌کنند بسیار مفید است.
ید
ید در عملکرد و سلامت سیستم عصبی تاثیر بسزایی دارد و در صورت کمبود ید در غذای روزانه، کارآیی ذهنی کاهش یافته که نتیجه آن عدم موفقیت در آزمون است. غنی‌ترین منبع ید ماهی و محصولات دریایی است و ضمناً این ماده معدنی از طریق مصرف مواد غذایی گیاهی و نیز شیر و لبنیات و تخم مرغ نیز به بدن انسان می‌رسد.
در مناطق کوهستانی بعلت کمبود ید در خاک مزروعی، محصولات غذایی حاوی مقدار کافی ید نیستند. بنابراین لازم است در این مناطق ماهی و محصولات دریایی به میزان کافی مصرف شود.
آهن
کمبود این ماده معدنی در غذا موجب کاهش محسوس قدرت تمرکز، یادگیری و حافظه می‌شود که نتیجه آن افت تحصیلی و عدم موفقیت در امتحانات است.
آهن از دو منبع تامین می‌شود منابع درجه 1 که حاوی مقادیر قابل توجهی آهن هستند عبارتند از: جگر، دل، قلوه، گوشت قرمز و سفید؛ منابع درجه 2 شامل حبوبات، سبزیجات، مغزدانه‌ها، زرده تخم مرغ و میوه‌های خشک.
وی تاکید کرد: برخورداری از برنامه غذایی کافی، متعادل و متنوع و نیز آرامش فکری و استراحت و خواب کافی، از عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار در موفقیت افراد است، البته چنانچه با مطالعه عمیق و کافی دروس همراه باشد.