بزرگنمايي:

آریا بانو - زومیت / مطالعه‌ی بیماران مبتلا به موارد شدید کووید 19 نشان می‌دهد که در این دسته از افراد، سیستم ایمنی فاقد پاسخ هماهنگ‌شده‌ی معمول خود است.
یکی از اسرار پیچیده‌ی بیولوژیکی ویروس کرونا این است که چرا برخی افراد به‌شدت بیمار می‌شوند؛ درحالی‌که افراد دیگر به‌سرعت بهبود می‌یابند؟ براساس پژوهش‌ها، به‌نظر می‌رسد ویروس در برخی بیماران موجب آشفتگی سیستم ایمنی شود. بدن‌های آلوده که نمی‌توانند سلول‌ها و مولکول‌های مناسب را برای مبارزه با مهاجم سازمان‌دهی کنند، ارتشی کامل از مبارزان را راه‌اندازی می‌کنند. این فرایند درنهایت می‌تواند موجب ویرانی بافت‌های سالم شود.
پژوهشگرانی که این پاسخ‌های غیرعادی را مطالعه می‌کنند، در حال یافتن الگوهایی هستند که بیماران حاضر در مسیر بهبودی را از کسانی متمایز می‌کند که وضعیت آن‌ها درحال بدترشدن است. دانش حاصل از این داده‌ها ممکن است به طراحی درمان‌های تخصصی یا تخفیف علائم یا شاید حتی غلبه‌بر ویروس قبل از آن کمک کند که فرصت منحرف‌کردن سیستم ایمنی را پیدا کند.
وقتی عفونت تنفسی آشناتری مانند ویروس آنفولانزا می‌کوشد پایگاهی درون بدن بیابد، پاسخ سیستم ایمنی به شکل دو اقدام هماهنگ تدارک دیده می‌شود: لشکری از مبارزان پرسرعت که به محل عفونت روانه می‌شوند و سعی می‌کنند مهاجم را احاطه کنند و زمانی برای سایر سیستم ایمنی مهیا کنند تا حمله‌ی هدفمندتری را سازمان‌دهی کند.
بخش عمده‌ی پاسخ اولیه به مولکول‌های سیگنال‌دهنده‌ای به‌نام سیتوکین‌ها وابسته است که در پاسخ به ویروس تولید می‌شوند. سیتوکین‌ها می‌توانند نیروهای کمکی را از نقاط دیگر بدن بسیج کنند و باعث آغاز التهاب می‌شوند. سرانجام این سلول‌ها و مولکول‌ها موجب می‌شوند که حمله‌ی اولیه متوقف می‌شود و راه را برای عمل آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های T باز می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد این انتقال هماهنگ در افراد مبتلا به موارد شدید کووید 19 دچار اختلال شود. سیتوکین‌ها که اولین موج را به‌حرکت درمی‌آورند، حتی پس از اینکه سلول‌های T به‌صحنه می‌رسند، عمل خود را متوقف نمی‌کنند. این بدان معنا است که پاسخ التهابی ممکن است هرگز خاموش نشود. کاترین بلیش ایمونولوژیست دانشگاه آکسفورد گفت: «ایجاد التهاب در جریان عفونت ویروسی طبیعی است. مشکل زمانی پیش می‌آید که نمی‌توانید آن را برطرف کنید.»
دکتر آکیکو ایوازاکی، ایمونولوژیست دانشگاه ییل گفت: «این سیگنال‌دهی پیوسته ممکن است تا حدودی ناشی ‌از ناتوانی بدن برای کنترل ویروس باشد. به‌نظر می‌رسد بسیاری از افرادی که به‌سختی از بیماری بهبودی می‌یابند، درمقایسه‌با بیمارانی که ویروس را از بدن خود پاک می‌کنند، تا مدت‌ها ویروس را در بدن خود داشته باشند که ممکن است موجب شود سیستم ایمنی این محاصره‌ی التهابی خارج از کنترل خود را طولانی‌تر کند.»
تعداد زیادی از ویروس‌های دیگر ازجمله ویروس‌های عامل ایدز و تب‌خال ترفندهایی برای فرار از سیستم ایمنی تکامل داده‌اند. ویروس کرونای جدید نیز ممکن است راهی برای به‌تأخیرانداختن یا سرکوب اینترفرون‌ها داشته باشد. اینترفرون‌ها یکی از اولین دفاع‌های سیتوکینی هستند. شکست این اولین خط دفاعی ممکن است موجب شود سیستم ایمنی هشدار خود را بلندتر به‌صدا درآورد و پاسخ را به‌سمت فرایندی مخرب پیش ببرد. اوری اوت، ایمونولوژیست دانشگاه کرنل گفت: «این معما است. شما این پاسخ ایمنی وحشیانه را دارید؛ اما تکثیر ویروس ادامه پیدا می‌کند.»
کیفیت سیتوکین‌ها ممکن است به‌اندازه‌ی کمیت آن‌ها اهمیت داشته باشد. در مقاله‌ای که اخیرا منتشر شد، پژوهشگران نشان دادند ظاهرا بیماران مبتلا به موارد شدید کووید 19 سیگنال‌هایی آزاد می‌کنند که بیشتر مناسب توقف پاتوژن‌هایی است که از نوع ویروس نیستند. پاسخ سیستم ایمنی به پاتوژن‌ها را می‌توان به‌طور تقریبی به سه گروه تقسیم کرد:
نوع اول که علیه ویروس‌ها و باکتری‌های خاصی هدایت می‌شود که به سلول‌ها نفوذ می‌کنند؛
نوع دوم که با انگل‌هایی مانند کرم‌ها مبارزه می‌کنند که به سلول‌ها حمله نمی‌کنند؛
نوع سوم که به‌دنبال قارچ‌ها و باکتری‌هایی هستند که می‌توانند خارج از سلول زنده بمانند.
هریک از این دسته‌ها، از سیتوکین‌های متفاوتی برای به حرکت واداشتن زیرمجموعه‌های متفاوتی از مبارزان مولکولی استفاده می‌کنند. پژوهشگران دریافتند افراد مبتلا به موارد متوسط کووید 19 رویکرد معقول‌تری دنبال می‌کنند و روی پاسخ نوع یک متمرکز هستند. درمقابل، بیمارانی که ازنظر بهبودی دچار مشکل هستند، بیشتر روی پاسخ‌های نوع دوم و سوم متمرکز هستند که غیرمنطقی است. تا جایی که می‌دانیم، انگلی در کار نیست.
جان وری، ایمونولوژیست دانشگاه پنسیلوانیا، گفت مثل این است که سیستم ایمنی در انتخاب خط دفاعی دچار مشکل می‌شود. ظاهرا این بی‌نظمی تا حدودی به قلمرو سلول‌های B و T نیز کشیده شود. این دو نوع سلول ایمنی معمولا برای هماهنگی حملات خود باید باهم در تعامل باشند. برای مثال، انواع خاصی از سلول‌های T برای هدایت سلول‌های T به‌سمت ساخت آنتی‌بادی‌های مبارزه‌کننده با بیماری حیاتی هستند.
ماه گذشته، دکتر وری و همکارانش مقاله‌ای منتشر کردند که نشان می‌داد در بسیاری از بیماران مبتلا به موارد شدید کووید 19 ویروس به‌نوعی بین این دو جامعه‌ی سلولی فاصله می‌اندازد و به طریقی مانع از ارتباط میان سلول‌های B و T می‌شود. براین‌اساس، درمان موارد شدید کووید 19 ممکن است نیازمند داروهایی باشد که به تنظیم مجدد سیستم ایمنی کمک می‌کنند. چنین داروهایی باید ازنظر تئوری بتوانند این تعادل را به بدن بازگردانده و خطوط ارتباطی میان سلول‌های مذکور را احیا کنند.
دکتر بلیش گفت چنین روش‌های درمانی حتی می‌تواند روی زیرمجموعه‌های خاصی از بیماران تمرکز کند که بدن آن‌ها به‌طور غیرعادی دربرابر ویروس پاسخ می‌دهد؛ کسانی که از آغاز سیتوکین‌های آشفته‌ای دارند. بااین‌حال، گفتن این حرف ساده‌تر از انجام آن است. دکتر اوت گفت: «مسئله‌ای که در اینجا وجود دارد، تلاش برای کندکردن پاسخ بدون سرکوب کامل آن و رسیدن به انواع مناسب از پاسخ‌ها است. تنظیم چنین چیزی دشوار است.»
زمان‌بندی نیز بسیار مهم است. اگر دارویی را خیلی زود به بیمار بدهیم که سیگنال‌دهی ایمنی را آرام کند، ممکن است پاسخ ایمنی او به‌اندازه‌ی کافی قوی نباشد و اگر دارو خیلی دیر داده شود، ممکن است از قبل آسیب زیادی وارد شده باشد. دکتر بلیش گفت همین مورد درمان‌هایی که هدف آن‌ها تقویت پاسح ایمنی آغازین دربرابر ویروس کرونا است، مانند درمان‌های مبتنی‌بر اینترفرون مصداق دارد. اگر دارو اندکی پس از عفونت داده شود، می‌تواند پاتوژن را سرکوب کند و اگر خیلی دیر داده شود، روی بدن اثر ندارد.
دونا فاربر، ایمونولوژیست دانشگاه کلمبیا، گفت تاکنون، درمان‌هایی که در یک زمان اثرهای سیتوکین را مهار می‌کنند، نتایج نامشخصی حاصل کرده است، شاید به این دلیل که پژوهشگران هنوز ترکیب مناسب سیگنال‌ها را شناسایی نکرده‌‌اند که بیماری را پیش می‌رانند. البته استروئیدهایی نظیر دگزامتازون می‌توانند به‌یک‌باره فعالیت چندین سیتوکین را مهار کنند. کارآزمایی‌های بالینی اولیه حاکی‌ از مزایای دگزامتازون دربرابر موارد شدید ویروس کرونا بوده است. چنین درمان‌های گسترده‌ای معایب خود را دارند؛ اما به‌نظر می‌رسد تا زمانی‌که دانش بیشتری کسب کنیم، استراتژی مناسبی باشند.