بزرگنمايي:

آریا بانو - مجله سلامت / مکمل‌های ویتامین به مرور زمان، قدرت و خاصیت خود را از دست می‌دهند؛ اما بعد از به پایان رسیدن تاریخ‌مصرفشان، کاملا ناامن نمی‌شوند.
 بر اساس یک مطالعه در سال 2019 سرعت از دست رفتن خاصیت و قدرت مکمل‌های ویتامین به نوع مکمل، شیوه‌ی نگهداری و تاریخ تولید آن بستگی دارد. در این مطلب به بررسی ایمن یا مضر بودن مصرف ویتامین‌های تاریخ‌مصرف گذشته می‌پردازیم و همچنین بهترین راه‌های نگهداری این مکمل‌ها را به شما توصیه می‌کنیم.
ویتامین‌ها چقدر ماندگاری دارند؟
مدت ماندگاری یک مکمل ویتامین بستگی به نوع آن، محتویات آن و نحوه‌ی نگهداری مکمل دارد. ویتامین‌های جویدنی یا آدامسی (گامی)، در مقایسه با انواع قرصی و کپسولی، نسبت به رطوبت حساس‌ترند. ویتامین‌ها به صورت قرص و کپسول می‌توانند تا سال‌ها خاصیت و قدرت خود را حفظ کنند.
علاوه بر این، برخی از ویتامین‌ها نسبت به بقیه ماندگاری بیشتری دارند. مطالعه‌ای قدیمی در سال 2008 نشان داد ویتامین C، ویتامین K و ویتامین B-1 که گاهی به آن تیامین نیز می‌گویند، نسبت به بقیه سریع‌تر تجزیه می‌شوند.
عوامل دیگری که ممکن است منجر به از دست رفتن خاصیت ویتامین‌ها می‌شوند عبارتند از:
. دمای زیاد
. قرار گرفتن در معرض نور
. قرار گرفتن در معرض اکسیژن
. سطح pH
مکمل‌های ویتامینی که باز نشده‌اند بیشتر احتمال دارد که خاصیت و قدرت خود را حفظ کنند؛ زیرا رطوبت و نور و اکسیژن کمتری روی آن‌ها اثر می‌گذارد.
آیا مصرف ویتامین‌هایی که تاریخ‌مصرفشان گذشته، بی‌ضرر است؟
به طور کلی مصرف مکمل‌های ویتامین که تاریخ‌مصرفشان گذشته نسبتاً بی‌ضرر است و احتمال این که سبب آسیبی شود کم می‌باشد. زیرا بیشتر داروها و مکمل‌های تاریخ‌مصرف گذشته، معمولاً سمی نمی‌شوند. در مطالعه‌ای معلوم شد 90 درصد از بیش از 100 داروهای OTC و تجویزی که مورد آزمایش قرار گرفته بودند، حتی 15 سال بعد از انقضای تاریخ مصرف همچنان قابل استفاده بودند.
مکمل‌های فولیک اسید که تاریخ مصرفشان گذشته است ممکن است نتوانند فولات کافی به بدن مادر و جنین در حال رشد او برسانند. مصرف فولیک اسید کافی طی بارداری اهمیت زیادی دارد، زیرا احتمال ناهنجاری‌های مادرزادی را کاهش می‌دهد
این یافته‌ها نشان می‌دهند داروهای تاریخ مصرف گذشته به طور کلی بی‌ضرر هستند، اما استثناهایی هم وجود دارد.
شما نباید مکمل‌هایی را که ویژگی‌های زیر را دارند مصرف کنید:
. علائم کپک‌زدگی و رطوبت را نشان می‌دهند
. بوی غیرمعمول دارند
مکمل‌هایی را که مرطوب و کپک‌زده به نظر می‌رسند یا بوی غیرمعمول دارند، هر چه سریع‌تر دور بیندازید.
عوارض جانبی مصرف ویتامین‌های تاریخ مصرف گذشته
همان‌طور که گفته شد پژوهش‌ها حاکی از آن هستند که ویتامین‌های تاریخ مصرف گذشته معمولاً قابل مصرف هستند، بنابراین از این جهت، منجر به عوارض جانبی نمی‌شوند؛ اما اگر فرد آگاه نباشد که مکملی که مصرف می‌کند، تاریخ مصرفش گذشته است، ممکن است تصور کند مواد مغذی کافی از این مکمل دریافت می‌کند. مثلاً کسی که گیاهخوار است، نیاز دارد به طور مرتب مکمل ویتامین B12 مصرف کند تا سالم بماند. مصرف مکمل تاریخ مصرف گذشته می‌تواند به این معنی باشد که او به اندازه کافی ویتامین B12 دریافت نمی‌کند.
کمبود ویتامین B12 می‌تواند سبب عوارضی شود؛ مانند: تنگی نفس، افسردگی و مشکلات نورولوژیکی. به طور کلی، اگر کسی برای جبران کمبودهای رژیم غذایی‌اش وابسته به مصرف مکمل باشد، باید نسبت به تاریخ مصرف مکملی که مصرف می‌کند توجه داشته باشد.
یک نمونه‌ی دیگر نیز شامل فولیک اسید در دوران بارداری می‌شود. مکمل‌های فولیک اسید که تاریخ مصرفشان گذشته است ممکن است نتوانند فولات کافی به بدن مادر و جنین در حال رشد او برسانند. مصرف فولیک اسید کافی طی بارداری اهمیت زیادی دارد، زیرا احتمال ناهنجاری‌های مادرزادی را کاهش می‌دهد.
مکمل‌های ویتامین می‌توانند سبب عوارض جانبی بشوند، اما این عوارض به احتمال زیاد ربطی به تاریخ انقضایشان ندارند. هر کسی که دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف یک مکمل غیرضروری می‌شود باید مصرف آن را متوقف نماید.
ویتامین‌ها را چگونه نگهداری کنید؟
برای این که طول عمر مکمل‌های ویتامین را به حداکثر برسانید، بهتر است آن‌ها را در ظرف خودشان و در جایی خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. برای این که احتمال تأثیر رطوبت و گرما بر مکمل‌ها را به حداقل برسانید، بهتر است آن‌ها را در آشپزخانه یا حمام نگهداری نکنید؛ اما در هر صورت شما باید دستورالعمل نگهداری درج شده در بروشور یا روی بسته‌بندی هر مکملی را به دقت بخوانید. بعضی از مکمل‌ها ممکن است دستورالعمل خاصی برای نگهداری داشته باشند. مثلاً برخی از مکمل‌های روغن ماهی را می‌توانید فریز کنید تا طعم نامطبوع آن کاهش پیدا کند، اما سایر مکمل‌های روغن ماهی باید در دمای کمتر از 15 درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند. همین مسئله در مورد پروبیوتیک‌ها نیز وجود دارد. برخی از پروبیوتیک‌ها را بهتر است در یخچال نگهداری کنید و برخی دیگر نباید در یخچال نگهداری شوند.
ویتامین‌های تاریخ مصرف گذشته را چگونه دور بیندازید؟
اگر ویتامین‌های تاریخ مصرف گذشته را به روشی درست دور نیندازید، احتمال این که کودکان یا حیوانات آن‌ها را مصرف کنند زیاد است که پیامدهای جدی به دنبال دارد.
سازمان غذا و داروی آمریکا، دستورالعمل زیر را برای دور ریختن داروهای بی‌مصرف ارائه داده است. همین دستورالعمل‌ها در مورد مکمل‌های ویتامین یا مینرال تاریخ گذشته نیز کاربرد دارد، مگر این که دستورالعمل دیگری برای دور ریختن دارو، روی بسته درج شده باشد:
. مکمل‌ها را از ظروفشان خارج کنید.
. آن‌ها را با تفاله قهوه یا یک ماده‌ی ناخوشایند مخلوط کنید.
. مخلوط را در کیسه یا ظرفی که سفت بسته می‌شود بریزید.
. ظرف یا کیسه در بسته را در سطل زباله بیندازید.
این کار باعث می‌شود کودکان و حیوانات، ناخواسته به مکمل‌ها دسترسی نداشته باشند. ضمناً مکمل‌ها را در توالت نریزید، زیرا این کار می‌تواند منابع آب را آلوده کند.
خلاصه
ویتامین‌ها و سایر مکمل‌ها به مرور زمان، خاصیت خود را از دست می‌دهند و تاریخ انقضای مصرف می‌تواند بیانگر این باشد که این مکمل‌ها چه زمانی، مقدار زیادی از قدرت و خاصیت خود را از دست می‌دهند. اما حتی در این زمان نیز، این داروها سمی نبوده و قابل مصرف‌اند؛ فقط مصرف مکمل‌های تاریخ مصرف گذشته در صورت عدم آگاهی می‌تواند باعث شود شما دچار کمبود ماده‌ی مغذی شوید، زیرا به اشتباه تصور می‌کنید مقدار زیادی از این ماده مغذی را مصرف می‌کنید در حالی که در واقع اینطور نیست.
بهتر است ویتامین‌های تاریخ مصرف گذشته را به روشی درست دور بیندازید و انواع جدید آن‌ها را خریداری کنید.