بزرگنمايي:

آریا بانو - هنر زندگی / تحقیر نوجوان یکی از رفتارهای مخربی است که والدین گاه برای ایجاد انگیزه در مقابل فرزندشان انجام می‌دهند. در صورتی که این رفتارها هیچگاه نمی‌تواند برای آنان شوکی ایجاد کند و نوجوانان را در مسیر زندگی موفق گرداند. باید بدانید که رفتار صحیح با نوجوانان اصول و روش‌های خاص خود را دارد و در کنار آن همواره بهره بردن از مشاور و روانشناس برای درک متقابل و بهتر توصیه می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها در جلسات خانواده درمانی از اختلافات زیاد خود با فرزند نوجوانشان شکایت دارند. همچنین فرزندان آن‌ها نیز از ارتباط خود با والدین ناراضی هستند. بسیاری از نوجوانان احساس می‌کنند، رابطه آن‌ها سرشار از درک نشدن بوده و خانواده جز سرزنش و تحقیر رفتاری نشان نمی‌دهد و در عوض انتظار احترام وجود دارد. از آنجا که برخوردهایی نظیر تحقیر بسیار در عزت نفس و آینده نوجوانان تاثیر می‌گذارد، در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
تحقیر نوجوان چه رفتارهایی را شامل می شود؟
بسیاری از خانواده‌ها به تاثیر رفتارهایشان بر فرزندشان واقف نیستند. در واقع آن‌ها نمی‌دانند که رفتارهایشان مخصوصا در دوران نوجوانی، نوعی تحقیر محسوب می‌شود. همین تفاوت عقاید باعث می‌شود تا سوء تفاهم‌ها روز به روز در خانواده بیشتر شود. به همین دلیل برخی از رفتارهای تحقیر آمیز را بیان می‌کنیم.
1- برچسب زدن
روی فرزند خود اسم نگذارید. برای مثال اگر شما او را با الفاظی هم چون "تنبل"، "بی خیال"، " بی عقل" و... صدا می‌زنید، در واقع در حال لطمه زدن به عزت نفس او هستید. شاید با خود فکر کنید که این رفتارتان او را تحریک می‌کند تا به شیوه متفاوتی عمل کند؛ اما در حقیقت این کار باعث تحقیر فرزندتان می‌شود. به مرور زمان او نیز این صفات را در خود می‌پذیرد و در نتیجه به عزت نفس و خودپنداره او لطمه می‌زنید.
2- با طعنه و کنایه حرف زدن
با فرزندتان رو راست باشید. خیلی از خانواده‌ها نمی‌توانند بدون جنگ و دعوا در مورد مشکلی با فرزندشان صحبت کنند، به همین دلیل دائما به او طعنه می‌زنند و غیرمستقیم انتقاد می‌کنند. سعی کنید به جای تحقیر نوجوان در مورد رفتار ناپسندش گفت‌وگو کنید و علت بد بودن و پیامدهای رفتارش را به او گوشزد کنید. سبک فرزندپروری و رابطه‌ای که از دوران کودکی با وی داشتید، بسیار در تاثیر گذاری نصایح شما تاثیر دارد.
3- انتقاد در جمع
هیچ کس از این که در جمع مورد انتقاد قرار بگیرد خوشحال نمی‌شود. اکثر افراد در این شرایط احساس شرمندگی و تحقیر شدن می‌کنند. اما باید بدانید که اهمیت این موضوع برای فرد در دوره نوجوانی دو چندان می‌باشد زیرا در دوره نوجوانی افراد به تصویرشان نزد دیگران بسیار اهمیت می‌دهند و در واقع این تصویر پایه‌های اصلی خود پنداره (تصویر فرد از شخصیت خود) و عزت نفس او را تشکیل خواهد داد. شما با تخریب این تصویر نزد دیگران، ناخواسته ضربه مخربی به همه ابعاد شخصیت وی وارد می‌کنید.
تاثیر تحقیر نوجوان بر نحوه ارتباطات وی
همه افراد اصولاً مایل به برقراری ارتباط با کسانی هستند که عزت‌ نفس بیشتری دارند و برای خود ارزش قائل هستند. به همین ترتیب نوجوانی که برای خود ارزش قائل است؛ بیشتر با افرادی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، ارتباط برقرار می‌کند. نوجوانی که دائما از طرف دیگران مورد تحقیر و سرزنش قرار می‌گیرد به تدریج خودش نیز ارزش و اعتبار بالایی برای خود قائل نمی‌شود. به مرور شاهد خواهیم بود که دوستانی را به دنبال خود جمع می‌کند که در تحقیر خود و دیگران مهارت بالایی دارند!
تاثیر تحقیر نوجوان در مسائل اجتماعی
نوجوانی دوره‌ای است که هسته اصلی شخصیت فرد از آن زمان شکل می‌گیرد. در این دوره والدین و تمام سیستم‌های آموزشی وظیفه دارند تا فرد را به باور خود ارزشمندی برسانند. در حقیقت شما در شیوه تربیتی و ارتباطات‌تان باید از خود بپرسید که در حال فرستادن چه پیامی به نوجوانتان هستید؟ آیا این رفتار شما در راستای رسیدن فرزندتان به باور خود ارزشمندی قرار می‌گیرد یا خیر؟
خود ارزشمندی به این معناست که فرد برای خود احترام قائل است و باور دارد می‌تواند برای خانواده و جامعه خود مفید باشد. مسلما افرادی که این باور در آن‌ها شکل نگرفته کمتر در جامعه مفید بوده و بیشتر به سمت آسیب‌های روانی و اجتماعی حرکت می‌کنند.
سخن آخر
والدین باید توجه داشته باشند که نوجوانی دوره بسیار مهم و تعیین کننده‌ای برای سرنوشت فرزند شماست. اگر احساس می‌کنید که به نحوه ارتباط شما با نوجوانتان خدشه‌ای وارد شده، حتما برای بهبودی آن تلاش کنید. اگر شدت آسیب آنقدر زیاد است که با تمام تلاش‌ها از جانب شما رابطه در مسیر درست قرار نمی‌گیرد از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. مشاوره خانواده برای بسیاری از خانواده‌هایی که فرزندانشان در سن نوجوانی هستند، ضرورت پیدا می‌کند چرا که فرزندان در این سن با چالش‌های دوران نوجوانی مثل بحران هویت، استقلال طلبی، نیازهای جنسی و... روبه‌رو می‌شوند. اغلب والدین در مقابل این تغییرات نمی‌دانند چه رفتاری داشته باشند، در نتیجه با مشکلاتی مواجه می‌شوند.
در این راستا مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با سابقه چندین ساله در ارائه خدمات درمانی در زمینه‌های مختلف روانشناسی جزء بهترین و جامع ترین مراکز خدمات روانشناسی است که می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. در کنار این موضوع این مرکز با برگزاری کارگاه‌هایی در زمینه نوجوان و آموزش به والدین برای عدم تحقیر نوجوان و رفتار صحیح با آنان، این امکان را فراهم کرده است تا به کاهش تنش میان خود و نوجوان کمک کرده و در راستای شکل گیری خانواده‌ای سالم و افزایش بهداشت جسمی و روانی حرکت کنند.