آریا بانو - خراسان / معرفی و بریده هایی از کتاب «مادرانه» که شامل گفتارهایی از حجت الاسلام «محمدجواد نظافت» درباره مقام مادر و اهمیت فرزندآوری است
طی سال‌های اخیر جمعیت کشور که می‌توانند در آینده موتور محرکه شکوفایی کشور باشند رو به پیری می‌رود و ادامه این روند کشور را با کاهش جمعیت و عواقب آن برای افراد، خانواده‌ها و در نهایت کشور عزیزمان مواجه خواهد کرد. کتاب «مادرانه»(تأملی در مقام مادری و اهمیت فرزندآوری) حاصل گفتارهایی از استاد برجسته حوزه حجت الاسلام محمدجواد نظافت است که با بهره از تعالیم قرآن و عترت درباره مقام باارزش مادری و اهمیت فرزندآوری تبیین شده است. در این کتاب به برخی نگرش‌های غلط که ممکن است مانع فرزندآوری شود، اشاره و پاسخ‌هایی به هر کدام از آن‌ها داده شده است. این کتاب که در ادامه گزیده‌ای از آن را مطالعه خواهید کرد درسه فصل «شکوه مادری» درباره اهمیت و جایگاه مادری، «در کمین مادری» با هدف بررسی ابعاد تکثیر نسل و «موانع مادری» که پاسخ به شبهات مربوط به فرزندآوری است ،نوشته شده است.
فرزند از مصادیق ارزشمند باقیات الصالحات است
خدای متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «مال و فرزند، زینت زندگی دنیا هستند.» اسلام به مال و فرزند به عنوان زینت دنیا نگاه می‌کند و خداوند نمی‌خواهد که مومنان در دنیا از این زینت بی‌بهره باشند. همچنان که زندگی بدون مال، زینت ظاهری ندارد و هرچه ثروت بیشتر باشد، در ظاهر مزین‌تر است، زندگی بدون فرزند نیز زیبا نیست و زینت ندارد. هرچه فرزند بیشتر باشد، زندگی زینت بیشتری دارد و زیباتر است. اما در ادامه آیه شریفه ، خداوند نگاه زیبا و متعالی‌تری را نسبت به اموال و فرزندان مطرح می‌کند و می‌فرماید: «و باقیات الصالحات [ارزش‌های پایدار و شایسته] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخش‌تر است»؛ یعنی اگر کسی می‌خواهد بهترین پاداش را داشته باشد و به اهداف بلندی می‌اندیشد و به کم قانع نمی‌شود باید فراتر از مال و فرزند که زینت زندگی‌اند، به باقیات الصالحات توجه داشته باشد... باقیات الصالحات چیست؟ وقتی کسی مال خود را در راه خدا صرف کند، این مال می تواند تبدیل به باقیات الصالحات شود. یکی از مصادیق ارزشمند باقیات الصالحات، فرزند است. اصولا اگر انسانی نباشد و فرزندی نباشد، آن مکان و امکانات معطل و بی‌فایده است. کسانی که به فکر باقیات‌الصالحات هستند، بدانند که مهم‌ترین مصداق آن، فرزند صالح است که اگر امکانات، مسجد و مدرسه‌ای نیز نبود، او خود خواهد ساخت. اگر کسی فرزند نداشته باشد یا این‌که فرزند را به درستی تربیت نکند، وقتی می‌میرد از آن ناحیه پرونده عمل او بسته می‌شود. اما کسانی که خداوند متعال به آن‌ها فرزندی عنایت می‌کند و آن‌ها نیز برای فرزند خود ارزش قائل هستند و او را صحیح تربیت می‌کنند، این فرزند برای آن‌ها باقیات الصالحات می‌شود؛ یعنی پرونده آن‌ها بعد از مرگ شان از ناحیه فرزند تا روز قیامت باز می ماند...
زن گل است
امام صادق(ع) از پیامبر(ص) نقل می‌کنند: «فرزند شایسته گلی از گل‌های بهشت است». تعبیر ریحانه برای فرزند در روایات ما زیاد تکرار شده است؛ پیامبر(ص) در روایت دیگری فرزند را گلی از جانب خداوند معرفی می‌کنند که او این گل را بین بندگانش تقسیم می‌کند. اگر مادری بخواهد در خانه و زندگی‌اش همیشه گلی باشد باید فرزندان متعدد داشته باشد. جالب است که از فرزند تعبیر به گل شده است و امیرالمومنین(ع) نیز از زنان، به گل تعبیر کرده‌اند و فرموده‌اند: «المرأه ریحانه»؛ «زن گل است». این تشابه بین مادر و فرزند تا حد زیادی به آرامش فرزند در کنار مادر کمک می‌کند و کاملا مطابق فطرت است. همچنین بودن فرزند در کنار مادر و در آغوش پرمهر او سبب می‌شود تا نیاز ابراز محبت از جانب مادر نیز رفع شود. آری، فرزند داشتن و ابراز محبت به فرزند در فطرت زنان وجود دارد. بی علت نیست که دختران از همان کودکی به عروسک علاقه مندند.
باغبانی گل‌ها و سیره خوبان
ما باید به اولیای خدا و ائمه اطهار(ع) تأسی و اقتدا کنیم و این اقتدا باید همه جانبه باشد. در زیارت امین ا... می‌خوانیم؛ «خدایا من را پیرو روش‌های اولیایت قرار ده». اولیای خدا، فرزند دوست بودند و به فرزندآوری اهتمام داشتند. پیامبر(ص) فرموده است: «ازدواج کنید و فرزند بیاورید و زیاد شوید که نسل شما مومنان مایه مباهات من در روز قیامت است». خوب است در این زمینه نگاهی به سیره ائمه معصومین(ع) بیندازیم.

برای چه زندگی می کنیم؟
انسان باید بداند در چه دنیایی زندگی می‌کند و در آن چه وظیفه‌ای دارد و هدف از آمدنش چه بوده است؟ اگر نگاه انسان به دنیا، محلی برای راحتی باشد و بخواهد از سختی‌ها و زحمت‌ها فرار کند، در این صورت به خیلی از کارها تن نخواهد داد. چنین انسانی از فرزند آوردن نیز فرار می‌کند. او فکر می‌کند دنیای بدون رنج امکان دارد! این دنیا بدون زحمت نیست و اگر کسی از تحمل این رنج، به ویژه رنج شیرین فرزندآوری فرار کند، دردسر دیگری برای او درست می‌شود که معلوم نیست تحمل آن، ثواب داشته باشد. فرزند آوردن و بزرگ کردن او، زحمتی است که لذت و شیرینی دارد و گمان نمی‌کنم تحمل رنجی به اندازه رنج فرزندآوری و تربیت فرزند، شیرین بوده و ثواب داشته باشد؛ شیرینی رنج به این خاطر است که خدای متعال به پدر و مادر، به ویژه به مادر مهر و محبت می دهد.
یک فرزند فاسد هم زیاد است
یکی از بهانه‌ها برای فرزند نیاوردن، وقت نداشتن و کمبود فرصت است. بدیهی است که فرزند داشتن، مستلزم صرف وقت برای نگهداری و تربیت اوست. این‌که پیامبر(ص) فرمودند: «من به زیادی جمعیت امتم افتخار می کنم»، منظورشان مسلمان واقعی، یعنی مسلمان تربیت شده، متعهد و متدین است، نه مسلمان بی نماز و بزهکار. در روایات، افرادی راکه صرفا اسم مسلمان دارند مسلمان واقعی ندانسته‌اند؛ پیامبر(ص) می‌فرمایند: «هرکس شب را صبح کند در حالی که دغدغه امور مسلمانان را ندارد، مسلمان نیست». پس ایشان که فرمودند دوست دارم جمعیت مسلمانان زیاد بشود و روز قیامت به کثرت آن‌ها مباهات می‌کنم، مباهات به انسان های تربیت شده است و الا یک فرزند فاسد نیز زیاد است. غرض این است که به هر حال تربیت فرزند در مسیر اهداف اسلامی، مستلزم صرف وقت است و برخی به این بهانه که وقت ندارند، فرزند نمی‌آورند و می گویند وقت نداریم.
چرا وقت تربیت فرزند نداریم؟!
مشکل چنین انسان هایی نداشتن برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی است. اگر کسی در زندگی برنامه‌ریزی داشته باشد و وقت خود را با اولویت‌بندی و محاسبه صرف کند، می‌تواند همه کارهایش را انجام دهد. بزرگان گفته‌اند: «توزیع الوقت، توسیع الوقت»؛ توزیع و تقسیم کردن وقت، سبب وسعت پیدا کردن آن می‌شود. طبیعی است که اگر انسانی، وقت را هدر بدهد و کارهایش را اولویت‌بندی نکند، نمی‌تواند کارها را به اتمام برساند.
ارزش زن در چیست؟
یکی از شبهات و ابهامات درباره فرزندآوری فهم نادرست از نقش و جایگاه ویژه زنان است. بیش از دو دهه است که جریان‌های غیر دینی خارج و داخل کشور با حرکتی خزنده و تدریجی سعی کرده‌اند در نگرش به زن و جایگاه او و نقش و کارآمدی مادر تغییر اساسی ایجاد کنند؛ حضور بی قید و شرط زن را در جامعه تبلیغ کرده‌اند و ارزش او را به این حضور گره زده‌اند. در یک دوگانه باطل، زن را به اجتماعی و غیراجتماعی تعریف کرده و سپس زن اجتماعی را به غلط این گونه تعریف کرده‌اند که زنی است که درآمد مستقل داشته باشد، در خانه نماند و با اطرافیان خود اعم از زنان و مردان، خیلی راحت و بدون محدودیت تعامل داشته باشد. در حالی که باید مشخص شود که ارزش زن به چیست؟ آیا صرفا به تولید ثروت و دوشادوش مردان کار کردن است؟ آیا به گوشه گیری و انزوا و صرف خانه‌داری است؟ یا می‌توان ارزش زن را با ترکیب این دو با رعایت اولویت‌ها تعریف کرد؟