بزرگنمايي:

آریا بانو - هنر زندگی/ اختلال اضطراب فراگیر در کودکان ترس‌ها و نگرانی‌های شدیدی را ایجاد می‌کند. اضطراب کودکان در صورتی که شدید باشد می‌تواند در همه حوزه‌های درس، تکالیف، روابط با همسالان و خانواده مشکل ساز شود و حتی تا سال‌های بزرگسالی تاثیر گذار باشد. والدین می‌توانند با شناسایی نشانه‌های اضطراب و مشکلاتی مثل اختلال اضطراب فراگیر به کودکان دارای اضطراب کمک کنند و از دردسرساز شدن آن جلوگیری کنند. در این مقاله به اختصار درباره نحوه درمان اضطراب کودکان و نشانه‌های اضطراب فراگیر در کودکان خواهیم پرداخت.
اختلال اضطراب فراگیر در کودکان
اختلال اضطراب در کودکان اضطراب و نگرانی شدید و غیر قابل کنترلی است که در کودکان در حوزه‌ها و فعالیت‌های متعدد دیده می‌شود و به مدت حداقل 6 ماه ادامه می‌یابد. کودک علاوه بر نشانه‌های ذهنی مثل نگرانی و اضطراب شدید، نشانه‌های جسمی مثل دل درد، تهوع، و سردرد را تجربه می‌کند. این اختلال در دسته‌ی اختلالات کودکان استثنایی تلقی نمی‌شود اما نیاز به درمان‌های ویژه دارد.
نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر در کودکان
در این اختلال، نگرانی‌های شدید در زمینه‌های مختلف زندگی مثل درس، مدرسه، ارتباط با همسالان، خانواده، سلامتی و ... را تجربه می‌کنند. این اضطراب‌ها معمولا مبهم به نظر رسیده و به رویداد مشخصی مربوط نمی‌شود.
نگرانی‌های شدید در کودک
این کودکان معمولا دارای تنش و نگرانی هستند، دائم در مورد امور و درست بودن کارها و تکالیف اطمینان جویی می‌کنند. هر موضوعی از قبیل شروع مدرسه، انجام درست تکالیف، ارزیابی دیگران یا بیمار شدن اعضای خانواده می‌تواند موضوع نگرانی‌های شدید آن‌ها باشد. حتی ممکن است در مورد از دست دادن عزیزان هم ترس و نگرانی زیاد داشته باشند. به علاوه مشکلات و دلمشغولی‌های والدین هم می‌تواند آن‌ها را خیلی درگیر و مضطرب کند.
ترس از قضاوت دیگران از نشانه‌های اضطراب فراگیر در کودکان
اضطراب در کودکان باعث می‌شود در مورد قضاوت دیگران از عملکرد خود نگرانی داشته باشند. معمولا برای خود معیارهای بالا تعیین می‌کنند و در صورت نرسیدن به سطح مطلوب به شدت خود را سرزنش می‌کنند. کودکان دچار اضطراب فراگیر در مورد پیامدهای هر اتفاق دلمشغولی زیادی دارند و عواقب هر اتفاقی را معمولا بیش از حد ارزیابی می‌کنند.
این کودکان و نوجوانان عموما توانایی خود برای مقابله با مسائل و مشکلات را دست کم می‌گیرند. کودکان دارای اضطراب فراگیر معمولا کمالگرایی نشان می‌دهند و در مورد عملکردشان بیش از حد نیازدارند، از دیگران تایید یا اطمینان بگیرند. و ممکن است تا بزرگسالی شخصیت وسواسی اجباری را پرورش دهند.
عوامل مؤثر در ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر در کودکان
سه عامل اصلی در ایجاد اختلال اضطراب فراگیر در کودکان را در ادامه بررسی کرده‌ایم:
1. خلق و خوی کودک
کودکان از ابتدای تولد دارای خلق و خوی متفاوتی هستند که بیشتر عوامل زیستی آن را ایجاد می‌کند. شرایط محیطی و سبک تربیت فرزند می‌تواند آن را تعدیل یا تشدید کند. برخی کودکان از ابتدای تولد خلقی آرام‌تر داشته و با یک محرک محیطی کمتر واکنش منفی نشان می‌دهند. اما بر اساس مطالعات، کودکان دارای اضطراب اجتماعی از ابتدای تحول دارای خلق و خوی دشوارتری هستند، بدین معنی که بیشتر گریه می‌کردند، محرک‌های محیطی بیشتر آن‌ها را آشفته یا دچار ترس می‌کند و به سختی آرام می‌شوند. مشکلات خواب و مشکلات جسمانی در اضطراب فراگیر در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود.
به طور کلی پژوهش‌ها رابطه‌ای قوی بین بازداری رفتاری و اضطراب در کودکان را نشان داده است. کودکان دارای بازداری رفتاری عموما بیمناکی، کمرویی، محتاط بودن، گوشه گیری نشان می‌دهند که با نشانه‌های اضطرابی در سالهای بعد ارتباط بالایی دارد.
2. اضطراب والدین
پژوهش‌ها نشان می‌دهد اضطراب در والدین ارتباط زیادی با اضطراب در کودکان دارد. والدین مضطرب تا حدی اضطراب خود را به صورت وراثتی به کودک انتقال می‌دهند، تا حدی هم کودکان از طریق الگوسازی ترس‌ها و اضطراب‌های والدین را می‌آموزند. خیلی اوقات والدین بدون اینکه بدانند نگرانی‌های خود در مورد بیماری، یا اضطراب خود در مورد عملکرد عالی یا آسیب دیدن کودک در اثر جدایی را به کودک خود منتقل می‌کنند.
3. الگوهای تربیتی
سبک‌های تربیتی نقش زیادی در اعتماد به نفس و میزان اضطراب و نگرانی‌های کودک دارد. والدینی که تربیت خشن و کنترل شدید دارند، در مورد عملکرد کودکان خود سختگیری می‌کنند. رفتارهای کودکان را بیش از حد مورد سرزنش یا تنبیه قرار می‌دهند بیشتر کودکان را دچار اضطراب و ارزیابی منفی در مورد خود می‌کنند.
همچنین خیلی از والدین با حمایت و مراقبت بیش از حد از کودکان می‌توانند زمینه را برای ایجاد یا تشدید نشانه‌های اضطراب فراگیر کودک فراهم کنند و به کودکان اینطور القا کنند که به تنهایی توانایی مقابله با مشکلات را ندارد. تربیت مقتدر و صمیمی همراه با دادن استقلال به کودک می‌تواند باعث شود کودک اضطراب کمتری را تجربه کرده و مسئولیت پذیری کودکان بیشتر می‌شود.
راه‌هایی برای کاهش اضطراب فراگیر در کودکان
به طور کلی درمان رفتاری و درمان‌های شناختی رفتاری برای کودکان، و تخلیه هیجانی از طریق بازی درمانی می‌تواند مفید باشد. همچنین برای موارد شدید دارو درمانی استفاده می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان رفتاری و درمان شناختی رفتاری کلیک کنید. راه‌هایی که برای کمک به اضطراب فراگیر کودکان وجود دارد شامل موارد زیر است:
شناسایی علت اضطراب
سرزنش نکردن کودکان به خاطر اضطراب
خودداری از تنبیه‌های فیزیکی، نفرین کردن یا روش‌های تربیت خشن
افزایش تعامل مثبت با کودک مثل حرف زدن و بازی کردن
افزایش دادن توجه و محبت کلامی و غیر کلامی به کودک و به این ترتیب زیاد کرد حس امنیت او
تشویق کودک به ابراز هیجان و ترس‌های خود با صحبت، بازی، نقاشی و ...
حرف زدن با کودک بسته به درک او و به چالش کشیدن فکرهای ناکارآمد
کمک به کودک برای مواجه شدن با موقعیت‌های ترس آور از طریق تشویق و پاداش
آموزش آرام سازی جسمانی
استفاده از موسیقی‌های آرام بخش
فعالیت‌هایی مثل ورزش‌های مورد علاقه، نقاشی، نمایش و ..
تخلیه هیجانی از طریق بازی درمانی
مشورت با مشاوره خانواده
درمان اضطراب فراگیر در کودکان
در درمان اضطراب فراگیر بر روی افکار و تغییر باورهای کودکان از طریق بازی و آموزش‌های کودکانه، کار می‌شود. در نظر داشته‌باشید بی‌توجهی به اضطراب در کودکی منجر به بروز مشکلات و اختلالات بیشتر در بزرگسالی می‌شود. گاه ریشه‌یابی اضطراب‌ها و استرس‌های کودکان برای خانواده‌ها امکان پذیر نیست و در بیشتر موارد ریشه در سبک‌های دلبستگی کودکان در سال‌های اولیه زندگی دارد. لازم است برای شناسایی دقیق علل و انتخاب بهترین روش‌های درمانی از مشاوره کودک کمک بگیرید.
سؤالات متداول
داروی اختلال اضطراب فراگیر کدام‌اند؟
از جمله دارهایی که برای کاهش اضطراب استفاده می‌شود شامل بنزودیازپین‌ها، ضد افسردگی‌ها، بتابلاکرها و هیدروکسی زین‌ها هستند. داروها با توجه به شرایط سنی و شدت علائم تجویز می‌شود و در صورت مصرف خودسرانه عوارض خطرناکی را به همراه دارد بنابراین برای مصرف آن‌ها حتما با پزشک مشوت کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم مقاله درمان اضطراب را نیز مطالعه کنید.
هنر درمانی و بازی درمانی در درمان اضطراب فراگیر کودکان چه تأثیری دارد؟
هنر درمانی به کودک کمک می‌کند تا آنچه که قادر به گفتنش نیست را به راحتی بیان کند. علاوه بر این در طی فرآیند بازی درمانی، درمانگر رفتارهای کودک را مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌تواند سؤالات و پیشنهادات مطلوب خود را به کودک القا کند و از این طریق به تغییر باورهای اضطراب‌آور او می‌پردازد. این روش باید با تعامل خانواده و همراهی آن‌ها صورت بگیرد.