بزرگنمايي:

آریا بانو - نمناک / همانطور که میدانید یکی از مهم ترین سین های سفره هفت سین عید می باشد که طبق معمول رسم گذشته پیش از فرا رسیدن عید اقدام به سبز کردن آن می کنند حالا مسئله مهم این است که سبزه سبز کنیم یا نهال بکاریم؟
سرنوشت سبزه های عید که برای سفره هفت سین درست می شوند تا روز 13 فروردین مشخص می شود و عمرشان به پایان میرسد هر چه که هست تا شب عید فروخته می شود و ما بقیه سبزه هایی که مانده است دور ریخته می شود چراکه به فروش نرفته اند و پس از تحویل سال دیگر به کار کسی نمی آیند.
همان هایی هم که فروخته می شوند فقط تا سیزده بدر فرصت ماندگاری دارند و مشابه آن ها دور ریخته می شوند با این تفاوت که افراد طبق عادات دیرینه آنها را روانه آب می کنند تا هر چه بیماری و بلا است از خود دور کنند.
اکنون گروهی از افراد سعی بر این دارند تا شیوه مناسبی جایگزین رسم کهن بکنند تا هدر رفت منابع را کاهش داده و حتی به زعم خود سودی به محیط زیست برسانند. از جمله این راهکارها نه به سبز کردن حبوبات و غلات است. بر اساس برآوردهای سالانه ایرانیان حدود 60 میلیارد ریال هزینه صرف مواد اولیه و آب شیرین مصرفی برای تهیه سبزه می کنند.
بنابراین گروه های زیست محیطی توصیه می کنند به جای اینکه برای سبزه درست کردن از عدس و گندم استفاده کنیم دانه های مرکبات را جایگزین آن ها کرده تا در نهایت نهالی داشته باشیم که دیگر آن را دور نیندازیم و مدت ها به رشد خود ادامه داده و چندین سال عمر کند این موضوع چیزی است که اخیراً در گروه های زیست محیطی سایت ها و کانال های تلگرامی دست به دست می چرخد.
بعضی از افراد استقبال بسیار خوبی از این شیوه کردند اما عده ای از کارشناسان نیز جدا از بحث فرهنگی و رسم و رسوم نوروز مخالفت خود را با کاشت نهال به خاطر شرایط بی آبی ایران اعلام کردند.
یک فعال زیست محیطی که چندین سال است در حال بررسی سبز کردن دانه های گیاهی می باشد در گفت و گویی می گوید:«من اقدام به سبز کردن دانه های متنوعی از جمله مرکبات ، سیب خرما و سایر دانه ها همچون دانه جارو کرده ام کار بسیار خوبی است ولی از طرفی باید به حفظ سنت ها نیز توجه داشت و هم مانع از هدر رفتن حبوبات و غلات شویم. چنانچه می گوییم نهال را جایگزین سبزه می کنیم به این منظور نیست که نهال را قرار است پای سفره هفت سین قرار دهیم.
چنانچه امروز در نمناک خواهیم گفت بهترین روشی که می توانیم پیاده کنیم این است که از ظرف ها و هسته های دور ریختنی همچون لیمو ، پرتغال و یا حتی با خرما به کار ببریم و طرز کشت را هم مشخص کنیم.
پس ما با توجه به دستورالعمل می توانیم سبزه های زیبایی را با این دانه ها برای سفره هفت سین خود بکاریم و پس از سیزده به در دیگر آنها را دور نیاندازیم و در جای مناسب آن را نگه داریم ممکن است این مکان مناسب حیاط خانه باشد و یا باغچه جلوی منزل یا پارک.
تنها کافی است فقط 4 تا 5 درصد اینها به درخت تبدیل شوند انوقت به شکل بسیار جالب از بین رفتن گازهای سمی و تولید 60 درصد اکسیژن را شاهد خواهیم بود پس ما با جایگزین کردن نهال به جای سبزه هم از دانه های دورریختنی استفاده کردیم و هم از ظروفی که قابل استفاده نبودند استفاده ابزاری و مفیدی کردیم.»
بوم شناس و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این باره اشاره می کند که در همه جای دنیا برای این که آداب و رسوم سنتی را حفظ کنند هزینه های زیادی پرداخت می شود به عنوان مثال اگر دقت کنید در همین جشن هالووین داخل کدو حلوایی را خالی کرده و شمعی روشن در آن قرار میدهند غافل از اینکه چقدر کدو این وسط هدر می رود یا حتی همین ولنتاین که چندین شاخه گل سرخ و کارت پستال حیف و میل می شود پس بایستی در حفظ و نگهداری آن ها کوشا باشیم و بعدها به فرزندانمان منتقل کنیم.
به اعتقاد قدیمی ها دانه گیاهان را نباید زبان زد تا سبز شوند بنابراین حسب احترام به عقاید آنها هسته ها را تر و تازه از داخل میوه ها در بیاورید به مدت 48 ساعت داخل آب بخیسانید. هر کدام از مرکباتی که مد نظرتان هست دانه هایش را جدا از هم نگه دارید.
پس از گذشت دو روز از خیس شدن دانه ها میتوانید برای راحتی کار پوستشان را گرفته و سپس داخل خاک جا کنید و البته چنانچه عجله داشتید بدون خیساندن و صبر کردن به صورت مستقیم نیز می توانید آن ها را در خاک قرار دهید.
در مخلوطی از خاک گلدان ، پرلیت و کود گیاهی اقدام به کاشتن دانه ها بکنید حتماً دقت داشته باشید که ظرفی که در داخل آن دانه ها را می کارید روزنه هایی برای تخلیه آب داشته باشد در مرحله بعدی دانه های هر میوه ای را به صورت جداگانه در یک گلدان در عمق یک سانتیمتری از خاک بکارید.
اگر تمایل داشتید می توانید ظروف متنوعی را برای این کار انتخاب کنید مثلاً یک سینی عمیق بزرگ را میشود استفاده کرد تا تعداد بیشتری دانه داخل آن کاشت فقط حتماً به این نکته توجه داشته باشید که باید فاصله ای حدود 10 سانتی متر بین هردانه قرار دهید.
حال نوبت به این رسیده است که با یک نایلون روی دانه ها را بپوشانید و بعد در مکانی قرار دهید که به طور غیر مستقیم نور داشته باشد قرار دهید. خاک آن بایستی همیشه نم دار و مرطوب بوده بنابراین تا زمانی که دانه ها جوانه می زنند توجه زیادی به شرایط خاک داشته باشید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود.
چنانچه تمامی مراحل را به خوبی انجام داده باشید و شرایط محیطی از دما و نور کافی برخوردار باشد معمولاً اولین نشانه های سبز شدن دانه ها بین 3 تا 5 هفته نمایان میشود و اینجاست که گیاه دیگر نیازی به نور مستقیم ندارد.