بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / مادری پیر هستم. اطلاعات زیادی درباره قلیان و به خصوص طعم‌های جدید آن ندارم. پسری 20 ساله دارم. از زمانی که قلیان می‌کشد، حاضر جواب شده. چند روز پیش، متوجه شدم که با دوستانش قلیان می‌کشد. خودش می‌گوید، همه می‌کشند پس ضرر ندارد. به تازگی خیلی با گوشی‌اش هم ور می‌رود. می‌ترسم در دام افتاده باشد.
هرچند توجه به مخاطرات ناشی از سیگار و مواد مخدر بین جوانان در حد زیادی وجود دارد اما نسبت به انواع محلی دخانیات مانند قلیان، غفلت بزرگی صورت گرفته است. در برخی مناطق استعمال قلیان، ریشه در آداب و فرهنگ مردم دارد زیرا در گذشته‌ها، قلیان معمولا در دورهمی‌های خانوادگی وجود داشته و به نوعی به شکل ابزاری برای دورهم آمدن و گذران وقت آزاد خود را نشان داده است. با این حال، چند توصیه به شما مادر عزیز داریم.
خودتان هم قلیان می‌کشید؟
تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که نگرش والدین به مصرف قلیان با تمایل به استعمال در نوجوانان و جوانان رابطه معناداری دارد. این موضوع نشان دهنده تاثیر شگرف و نقش بی‌بدیل خانواده در شروع مصرف مواد دخانی بین جوانان است. اگر شما فردی هستید که در دورهمی‌های خانوادگی قلیان مصرف می‌کنید یا حتی در چنین دورهمی‌هایی حضور می‌یابید، زمینه را برای مصرف قلیان در فرزندتان آماده می‌کنید. والدین اولین الگو و سرمشق رفتاری برای فرزندان هستند و رفتار و نگرش آن‌ها در بروز لغزش‌های رفتاری احتمالی نوجوانان و جوانان بسیار موثر است.
دورهمی‌های قلیانی، خطرناک‌تر از قلیان کشیدن!
به نظر می‌رسد آن‌چه بیشتر شما را نگران کرده، پیامدها و رفتارهای ناشی از استعمال قلیان است مانند حاضر جواب بودن و نادیده گرفتن شما. با توجه به این‌که استعمال قلیان در بیشتر موارد همراه با گروه دوستان انجام می‌شود، نگرانی شما از این موضوع به‌جا و منطقی ارزیابی می‌شود زیرا ارتباط استعمال مستمر قلیان توسط فرزندتان، از یک سو می‌تواند میزان ارتباط موثر شما با فرزندتان را کاهش دهد و از سوی دیگر میزان تاثیرپذیری و هم نوایی با گروه دوستان را افزایش دهد و به میزانی که گروه دوستان از هنجارهای اجتماعی فاصله بگیرد، احتمال دارد فرزند شما نیز تحت تاثیر این جریان مسموم قرار بگیرد. آگاه باشید که فرزند شما در حال گذار از دوره نوجوانی به جوانی است و این دوره همراه با تغییرات شناختی، زیستی و روان شناختی متعددی است که در صورت نبود نظارت مناسب از سوی والدین می‌تواند زمینه را برای رفتارهای پرخطر و نابهنجار آماده کند. بنابراین در این مرحله به شما پیشنهاد می‌شود درباره این دوره سنی که فرزندتان در آن قرار دارد، اطلاعات لازم را کسب کنید.
توصیه مستقیم، کارساز نیست!
به طور کلی در این دوره سنی روحیه تنوع طلبی، هیجان خواهی، مخاطره جویی و حساسیت به یکنواختی وجود دارد. افراد در این دوره سنی در پی کسب هویت خود، آزمون و خطاهای زیادی انجام می‌دهند. معمولا در این مقطع توصیه‌های مستقیم از جانب والدین نه تنها کارساز نیست بلکه می‌تواند زمینه تعارضات خانوادگی بیشتر را فراهم کند. پیشنهاد می‌شود ضمن احترام به روحیه استقلال طلبی فرزندتان، در فرایند تصمیم‌گیری او را هم مدنظر قرار دهید و نظرش را جویا شوید. با این‌کار ضمن ارضای حس استقلال طلبی، موجبات ارتباط بیشتر و موثرتر فرزندتان با اعضای خانواده را فراهم می‌کنید.
با فعالیت‌های دلخواه فرزندتان همراه شوید
به همان میزانی که استقلال طلبی برای افراد این گروه سنی مهم ارزیابی می‌شود، گذراندن اوقات‌فراغت در کنار خانواده نیز بسیار با ارزش است.
پیشنهاد می‌شود با توجه به شناختی که از ویژگی‌های فرزندتان دارید، در برخی از فعالیت‌های مورد علاقه‌اش شرکت کنید. برای مثال اگر فرزند شما به مسافرت علاقه دارد، می‌توانید با مشورت او در این زمینه اقدام کنید زیرا باهم بودن، در واقع این فرصت را برای همه اعضای خانواده فراهم می‌کند که ضمن تحکیم بخشیدن پیوندهای عاطفی، زمینه را برای تاثیرگذاری رفتارهای صحیح و بهنجار افزایش دهند. به عبارت دیگر شما بدون ارائه توصیه‌ و پند و اندرزهای مستقیم که اغلب منشأ بروز تعارض در این دوره هستند، فرزندتان را از انتظارات‌تان آگاه می‌کنید. در نهایت اگر احساس می‌کنید راه‌های فوق راه گشایی لازم و مورد انتظار‌تان را ندارد، پیشنهاد می‌شود که در این مرحله از یک مشاور متعهد کمک بگیرید.
نویسنده : مصطفی نجمی | پژوهشگر حوزه اعتیاد