بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / در دوره جدید وزارت بهداشت، افزایش دسترسی به درمان در قالب تقویت طرح "ماندگاری پزشکان در مناطق محروم" و همچنین "استقرار متخصصان در ساعات شب در بیمارستان‌ها" مجددا مورد تاکید و در دستورکار وزارت بهداشتی‌ها قرار گرفت؛ مبحثی که ظاهرا بودجه سال آینده با آن یار نخواهد بود...
طرح تحول نظام سلامت 15 اردیبهشت ماه 93 به طور رسمی کلید خورد و در حوزه درمان با هدف کاهش سهم پرداخت از جیب مردم در هزینه‌های درمانی و همچنین افزایش دسترسی به دارو و درمان در مراکز دولتی اجرا شد. دو بسته "مقیمی پزشکان متخصص در بیمارستان‌های دولتی" و "ماندگاری پزشکان در مناطق محروم"، از جمله اقداماتی بودند که از ابتدای تحول در درمان مورد توجه قرار گرفتند که با هدف استقرار پزشکان در مناطق محروم انجام شدند و این اقدامات به معنای دسترسی بیشتر مردم به خدمات سلامت و گامی در جهت تحقق پوشش همگانی سلامت بود. از طرفی با اجرای بسته "ماندگاری پزشکان" فاصله بین مناطق محروم و برخوردار در حوزه درمان کاهش می‌یافت که این اقدام هم در راستای افزایش عدالت اجتماعی بود.
دستاوردهای "مقیمی" و "ماندگاری" به روایت آمار
به‌طوری که بعد از گذشت یکسال از آغاز جراحی درمان، هر شب 900 پزشک متخصص و فوق تخصص در 406 بیمارستان دولتی به عنوان پزشک کشیک مقیم بودند و حدود 7000 پزشک متخصص در 19 رشته تخصصی به عنوان پزشک متخصص مقیم فعالیت می‌کردند. در عین حال 4800 پزشک هم اعم از عمومی، متخصص و فوق تخصص در قالب برنامه ماندگاری در 291 شهر محروم به صورت تمام‌وقت مستقر شدند که منجر به افزایش سه برابری پزشکان در مناطق محروم و به تبع آن افزایش دسترسی مردمان مناطق محروم به درمان فوری و تخصصی شد.
البته برای پزشکان هم در برنامه ماندگاری مشوق‌هایی از سوی وزارت بهداشت در نظر گرفته شد که در پرداختی‌هایشان اعمال می‌شد؛ به‌طوری که بسته به درجه محرومیت شهر، رقم ثابتی به پزشکانی که به صورت تمام وقت در مناطق محروم فعالیت می‌کردند، پرداخت می‌شد.
تعدیل‌هایی هدفمند
این اقدامات در حالی بود که با گذشت پنج سال از اجرای طرح تحول سلامت و با توجه به مشکلات اعتباری وزارت بهداشت در این طرح برخی بسته‌های درمانی تحول سلامت از جمله ماندگاری و مقیمی تعدیل شدند و وزارت بهداشت فاز سوم برنامه تحولی را که از ابتدای دولت دوازدهم شروع شد، با شعار مدیریت هزینه‌ها، افزایش کارایی و کیفیت آغاز کرد؛ به طوری که در آن زمان وزارت بهداشتی‌ها اعلام کردند که اگر ما به سمت تعدیل بسته‌هایی مانند مقیمی و ماندگاری پزشکان رفتیم و بخش‌هایی از آن را کاهش دادیم، به این دلیل بود که احساس کردیم اگر منابع مالی پِرت در این بسته‌ها را برای اقدامات دیگری در همان راستا هزینه کنیم، به‌صرفه‌تر خواهد بود.
ماندگاری پزشکان در مناطق محروم؛ اولویت وزیر جدید بهداشت
با آمدن سعید نمکی به وزارت بهداشت هم تغییر رویکرد جدی در حوزه سلامت و به‌ویژه وضعیت طرح تحول سلامت رخ نداد و وزیر بهداشت اعلام کرد که یکی از تکالیف اصلی ما در دولت، حمایت بی‌دریغ از طرح تحول نظام سلامت است و با قدرت بیشتری طرح تحول را ادامه خواهیم داد. وی البته تاکید داشت که طرح تحول سلامت همه چیز داشت، اما فرمول اقتصادی و تفکر و منطق اقتصادی نداشت. بنابراین باید به گونه‌ای این طرح را پیش بریم که متخصصین اقتصاد سلامت کشور هم آن را بپذیرند.
در عین حال وزیر بهداشت از همان ابتدای آغاز فعالیتش تمرکزش را بر محور پیشگیری قرار داد و تاکید کرد که در حوزه درمان هم ماندگاری پزشکان در مناطق محروم را تقویت خواهد کرد و برای این اقدام طرح‌های جدیدی در حال تدوین است و به دنبال ایجاد انگیزه برای ماندگاری پزشکان در نقاط محروم هستیم.
توزیع ناعادلانه پزشک در کشور
نمکی معتقد بود که پزشک را نمی‌توان فقط با طرح نیروی انسانی در نقاط محروم و کمتر توسعه‌یافته نگه‌ داشت و باید برای حضور بخش خصوصی در نقاط محروم نیز انگیزه اقتصادی ایجاد کرد. بر همین اساس اعلام کرد که متاسفانه نیروهایمان را به صورت عادلانه در کشور توزیع نکرده‌ایم. در این زمینه دو مکانیزم را در نظر داریم؛ اول اینکه بر مبنای آمایش سرزمینی دانشجو بپذیریم و دوم هم اینکه افزایش سهمیه دانشجویان بومی برای ماندگاری در مناطق است. در حال حاضر در برخی مناطق بیش از سرانه و در برخی مناطق نیز کمتر از سرانه کشور پزشک داریم که این موضوع ناشی از عدم توزیع عادلانه پزشک در کشور است.
2 مکانیزم وزارت بهداشت برای ایجاد انگیزه در پزشکان مناطق کم‌برخوردار
وزیر بهداشت تاکید کرد: حال برای توزیع عادلانه پزشکی نیز باید انگیزه مناسب ایجاد کرد و این کار با زور میسر نمی‌شود. بر همین اساس برای ایجاد انگیزه در دو مکانیزم ایجاد فضاهای مناسب برای پزشکان در مناطق کم‌برخوردار و ایجاد انگیزه‌های مالی و اقتصادی برای آنها را در نظر گرفته‌ایم. به عنوان مثال ضریب پرداخت تعرفه به پزشکی که در سیستان و بلوچستان کار می‌کند نباید با پزشکی که در تهران مشغول به کار است، یکسان باشد. البته فشار مالی این موضوع نیز نباید به جیب مردم وارد شود، بلکه باید آن را از منابع عمومی کشور بپردازیم.
آهنگ تحول درمان کند نشده است
وی همچنین گفت: آهنگ طرح تحول نظام سلامت در حوزه درمان نه تنها کند نشده، بلکه سه بسته طرح تحول پیشین را با شدت بیشتری ادامه می‌دهیم که شامل توسعه و تکمیل زیرساخت‌های درمان در مناطق کمتر برخوردار، ماندگاری طبیبان در نقاط محروم و کمتر برخوردار و تامین دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز بیماران خاص و صعب‌العلاج است.
پولی که با "مقیمی" و "ماندگاری" پزشکان یار نشد
بنابراین وزارت بهداشتی‌ها مجددا افزایش دسترسی به درمان را در قالب دو طرح مقیمی و ماندگاری در دستور کار قرار دادند، اما این‌بار گویی بودجه با آنها یار نمی‌شود؛ چراکه در لایحه بودجه سال 1399 بودجه هر دو بسته مقیمی و ماندگاری کاهشی بوده؛ موضوعی با سیاست‌های وزارت بهداشت جور در نمی‌آید.
در این زمینه دکترسید کامل تقوی‌نژاد- معاون توسعه منابع و مدیریت وزارت بهداشت در نشستی خبری که چندی پیش در وزارت بهداشت برگزار شد، با اشاره به جزئیات بودجه وزارت بهداشت، اعلام کرد که برخی بسته‌های طرح تحول سلامت مانند ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و حمایت از حضور پزشکان متخصص مقیم با کاهش‌هایی مواجه شده است.
تقوی نژاد ادامه داد: ماندگاری پزشکان در مناطق محروم در سال 98 حدود 188 میلیارد تومان اعتبار داشت، اما اعتبار آن در لایحه بودجه 99 به 100 میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است که امیدواریم اصلاح شود. همچنین در حمایت از حضور متخصصان مقیم 482 میلیارد تومان اعتبار در سال 98 داشتیم که در لایحه بودجه 99 به 80 میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است و کاهش 83 درصدی را نشان می‌دهد.
حال امید می‌رود که مجلسی‌ها به حوزه بهداشت و درمان و بالاخص به دو بسته ماندگاری و مقیمی پزشکان که قطعا در دسترسی مردم به‌ویژه محرومان به درمان تاثیر مستقیم دارند، نگاهی ویژه داشته و در بررسی لایحه بودجه 1399، اعتبارات این دو بسته را اصلاح کنند تا بتوان همچنان پزشکان را در مناطق محروم نگه داشت.