بزرگنمايي:

آریا بانو - کجارو / با اینکه اکثر مردم، هرم بزرگ جیزه در مصر را به‌عنوان بزرگ‌ترین هرم جهان می‌شناسند، اما در واقع این عنوان به هرم بزرگ چولولا در مکزیک اختصاص دارد.
هر زمان که صحبت از اهرام می‌شود، مصر حرف اول را در دنیا می‌زند؛ اما این سازه‌های مثلثی بزرگ فقط مختص به اراضی فراعنه نمی‌شوند و می‌توان نمونه‌های آن‌ها را در سودان، گواتمالا و عراق مشاهده کرد که اهرام باشکوه آن‌ها قطعاً می‌تواند موردتوجه گردشگران قرار بگیرد. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین این هرم‌ها در چولولا مکزیک قرار دارد.
«هرم بزرگ چولولا» (Great Pyramid of Cholula) در مکزیک که با عنوان «Tlachihualtepetl»، به‌معنای «کوه ساخته شده توسط انسان» نیز شناخته می‌شود، 54 متر ارتفاع دارد و پایه‌ی آن 182 هزار مترمربع را پوشش می‌دهد؛ از همین‌رو بزرگ‌ترین سازه‌ی تاریخی‌ای به شمار می‌رود که تاکنون یک تمدن روی کره‌ی زمین ساخته است. این بنای عظیم در شهر کوچکی واقع شده است که فقط 128 کیلومتر با مزیکو سیتی فاصله دارد، بنابراین به‌راحتی می‌توان از پایتخت مکزیک به این منطقه سفر کرد. در این مقاله از کجارو، اطلاعات بیشتری از بزرگ‌ترین هرم دنیا در اختیارتان خواهیم گذاشت.
هرم پنهان
هرم بزرگ چولولا به این دلیل خیلی شناخته شده نیست که تاحدودی پوشیده از خاک است و در بالای آن یک کلیسای استعماری اسپانیایی قرار دارد؛ در نتیجه اگر خیلی دقت نکنید، شبیه به یک تپه‌ی بزرگ به نظر می‌رسد.
بر اساس افسانه‌ها، در سال 1519 زمانی که آزتک‌ها می‌فهمند، اسپانیایی‌ها به‌سمت شهرشان در حال پیشروی هستند، شب و روز کار می‌کنند تا بقایای این هرم متروکه را با خاک بپوشانند و با این کار مانع از تخریب آن توسط دشمن شوند. با اینکه هرم مذکور مدت‌ها پیش‌تر از زمان آزتک‌ها ساخته شده بود، اما آن‌ها همچنان آن را مکانی مقدس می‌پنداشتند. این حقه‌ی جنگی مؤثر واقع شد و تا پایان قرن نوزده، هیچ‌کس از وجود این هرم خبر نداشت.
زمانی که خاک روی این هرم به‌تدریج دچار فرسایش شد، باستان‌شناسان متوجه وجود یک سازه در زیر آن شدند. با این حال تا اواخر قرن 16، هیچ حفاری‌ای در این محل انجام نشد. علاوه بر این، اسپانیایی‌ها «کلیسای بانوی شفابخش ما» را در بالای تپه‌ای خاکی بنا کرده بودند که در واقع هرم مذکور در زیر آن پنهان شده بود و محلی مقدس به شمار می‌رفت که توسط دولت محافظت می‌شد. به همین دلیل کارشناسان، راهی در حوالی این کلیسا پیدا کرده و شروع به حفر تونلی به طول هشت کیلومتر در زیر کلیسا و به داخل تپه کردند تا ضمن کاوش در سازه‌ی پنهان در زیر خاک، قدمت آن را مشخص کنند و درک بهتری از آن به دست آورند.
ساخت هرم
ساخت هرم بزرگ چولولا صدها سال طول کشید، به‌طوری که از سال 200 پیش از میلاد آغاز و تا قرن 9 پس از میلاد ادامه داشت. در این بازه‌ی زمانی، چندین قوم باستانی از جمله آمریکای میانه، اولمک و تولتک، آن را در 6 مرحله ساختند.
هر یک از آن‌ها، لایه‌ی جدیدی به هرم موجود اضافه کردند. اما به دلایلی که تا به امروز ناشناخته مانده‌اند، افرادی که قبلاً در این منطقه‌ی جغرافیایی زندگی می‌کردند، همگی از این محل رفتند و زمانی که آزتک‌ها در حدود دهه‌ی 1300 به این منطقه وارد شدند، این سازه‌ی متروکه را پیدا کردند. آن‌ها که هیچ اطلاعی نداشتند چه کسی این هرم را ساخته و از کجا آمده است، با ادامه‌ی ساخت هرم مذکور، یکی از هفت غول اسطوره‌ی خلقت خود به نام «Xelhua» را مورد ستایش قرار دادند.
بازدید از هرم
حدود 800 متر از تونل حفاری‌شده را به گذرگاهی طاقی‌شکل و دارای روشنایی تبدیل کرد‌ه‌اند که برای بازدید مردم باز است. با اینکه هیچ تابلویی در آن وجود ندارد که راجع به این سازه توضیح بدهد، اما گردشگران با قدم‌زدن در این مسیر زیرزمینی تودرتو می‌توانند درک بهتری از ابعاد بسیار بزرگ هرم به دست آورند. در هر دو طرف تونل اصلی، طاقچه‌هایی به چشم می‌خورد که آثار باستانی نظیر مجسمه‌های گِلی را به نمایش گذاشته است، آثاری که در زمان حفاری این هرم کشف شده بودند.
این تونل از از ضلع شمالی هرم شروع می‌شود، از مرکز آن عبور می‌کند و به ضلع جنوبی می‌رسد که ورودی یک محوطه‌ی بزرگ باستان‌شناسی است. با اینکه گردشگران می‌توانند از طریق ورودی اصلی وارد تونل ‌شوند، اما مسیری نیز در اطراف سازه‌ی هرم وجود دارد که آن‌ها را مستقیماً به این محوطه‌ی باستان‌شناسی می‌برد. این مسیر برای کسانی که مایل به عبور از تونل زیرزمینی نیستند، مناسب است.
در صورتی که گردشگران روش دوم را انتخاب کنند، در اولین توقفگاه به سوث‌وست پلازا می‌رسند، جایی که گردشگران می‌توانند به تماشای تعدادی از اشیای حفاری‌شده بپردازند، برخی از آن‌ها مراحل مختلف ساخت این هرم را نشان می‌دهند. یکی از جاذبه‌های اصلی این بخش، نقاشی دیواری طویلی است که شامل اشکال هندسی به رنگ‌های قرمز و اُکر (اُخرایی) می‌شود و سقفی متشکل از یک صفحه‌ی فلزی از آن محافظت می‌کند. در ادامه‌ی این مسیر پیاده‌روی، گردشگران به حیاط محراب‌ها (Altars) می‌رسند که مجموعه‌ای از ساختمان‌ها را دربر می‌گیرد و در گذشته ورودی اصلی هرم را نشان می‌داد. این سازه، محوطه‌ی باز بسیار بزرگی است که ضلع شمالی آن با تپه یا همان هرم، مرز مشترک دارد. در ضلع شرقی و غربی شامل دو سکوی مرتفع می‌شود که عبارت‌اند از: سوث‌وست پلازا (Southwest Plaza) و ایوان محراب‌ها (Patio of the Altars). ایوان محراب‌ها، با چهار محراب احاطه شده است. در محراب دوم، مارهایی مملو از پَر در امتداد پایه‌ی آن به چشم می‌خورد که نمایانگر خدای آزتک به نام Quetzalcoatl هستند.
در امتداد این مسیر، گردشگران می‌توانند از یک هرم کوچک چند طبقه بالا بروند و از آن بالا شاهد بخش بزرگی از شهر مدرن چولولا باشند. این هرم کوچک که پایین‌تر از هرم اصلی است، اخیراً بازسازی شده و یکی از جدیدترین لایه‌های سازه‌ی اصلی به شمار می‌رود که قدمت آن به حدود 500 تا 700 پس از میلاد برمی‌گردد. گردشگران در ادامه‌ی مسیر خود، به دروازه‌ و راه‌پله‌ی مدرنی می‌رسند که آن‌ها را به بالای هرم هدایت می‌کند.
کلیسای بالای هرم
اسپانیایی‌ها، کلیسای بانوی شفابخش ما را در مرتفع‌ترین نقطه از شهر بنا کردند، غافل از اینکه بزرگ‌ترین هرم جهان در زیر خاک آن پنهان شده است.
اسپانیایی‌ها، کلیسای بانوی شفابخش ما را در مرتفع‌ترین نقطه از شهر بنا کردند
این کلیسا به محیط اطراف اشراف دارد و تنها رقیب مرتفع آن در این چشم‌انداز، آتشفشان پوپوکاتپتل به حساب می‌آید. مراسم عشاء ربانی هنوز هم هر یکشنبه در این کلیسای کاتولیک برگزار می‌شود و در این روز صدای موسیقی و مراسم در تمام محوطه‌ی پایین تپه یا همان هرم به گوش می‌رسد.
در روزهایی که هوا خوب است، چشم‌انداز حیاط اطراف کلیسا فوق‌العاده دیدنی است. گردشگران نه‌تنها می‌تواند کل شهر چولولا را مشاهده کنند، بلکه امکان تماشای آتشفشان‌های اطراف این هرم نظیر ایزتاچیهاتل و پوپوکاتپتل نیز برایشان مهیا است.
دسترسی به هرم
هرم بزرگ چولولا در ایالت پوئبلا مکزیک قرار دارد که دسترسی به آن آسان است. گردشگران باید به شهر پوئبلا پرواز کنند، از آنجا یک تاکسی به مقصد سان اندرس چولولا بگیرند. خیلی مهم است که به سان اندرس اشاره کنند، چراکه دو شهر با نام چولولا در این منطقه وجود دارد. اگر ترجیح می‌دهند از وسایل نقلیه‌ی عمومی استفاده کنند، می‌توانند با اتوبوس‌های محلی از بوئبلا به چولولا بروند. این اتوبوس‌ها در نزدیکی هرم توقف می‌کنند که پس از پیاده‌شدن می‌توانند باجه‌ی فروش بلیط و ورودی را ببینند.
گردشگران برای بازدید از محوطه‌ی باستان‌شناسی که شامل پیاده‌روی در تونل نیز می‌شود، باید هزینه‌ی ورودی بپردازند. هرچند که ورود به این مکان در روزهای یکشنبه رایگان است. علاوه بر این، اگر قصد بازدید از محوطه‌ی باستان‌شناسی را ندارند، می‌توانند بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از هرم بالا بروند. این ورودی هرم همیشه باز است و گردشگران با پیمودن مسیری سنگ‌فرش می‌توانند خود را به بالای هرم برسانند. با اینکه دروازه‌ی محوطه‌ی کلیسا در طول شب بسته می‌شود، اما می‌توان به بالای هرم رفت و علاوه بر درک ابعاد و بزرگی هرم، چشم‌اندازی خیره‌کننده از محیط اطراف را نیز به نظاره نشست.