بزرگنمايي:

آریا بانو - بیماری‌هایی که دختران از مادران‌شان به ارث می‌برند
١٧٠
٠
باشگاه خبرنگاران / امروزه نظریات بسیاری در مورد علل بروز بیماری‌های ژنتیکی وجود دارد، اما به عقیده محققان دو عامل ژنتیک و محیط همزمان با هم در بروز و پیشرفت این بیماری‌ها نقش ایفا می‌کنند. برای مثال، افسردگی و بی خوابی تنها بر اثر اضطراب و خستگی زیاد که عوامل محیطی هستند، به وجود نمی‌آیند، بلکه استعداد ژنتیکی هم می‌تواند عامل چنین مشکلاتی باشد.

اما استعداد ژنتیکی ابتلا به یک بیماری، به معنای قطعی بودن وقوع بیماری در فرد نیست، بلکه به این معناست که فرد مستعد باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشد. در ادامه به معرفی برخی بیماری‌های ژنتیکی می‌پردازیم که ممکن است دختران از مادران خود به ارث ببرند.
سرطان‌های سینه و تخمدان
یکی از سلبریتی‌های مشهور هالیوودی، در سال 2013 تحت عمل جراحی دابل ماستکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و هر دو سینه‌ی او برداشته شد، اما دو سال بعد، نتیجه‌ی آزمایش سالانه او از وجود علائم احتمالی سرطان تخمدان در مراحل اولیه خبر داد. مادر و مادربزرگ این سلبریتی هر دو به دلیل ابتلا به سرطان فوت کرده بودند، بنابراین او برای به حداقل رساندن ریسک سرطان، تحت عمل جراحی اوفورکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و تخمدان هایش هم برداشته شد.
عامل اصلی این دو بیماری ژن معیوب BRCA1 بود که احتمال ابتلا به سرطان‌های سینه و تخمدان را به میزان قابل توجهی بالا می‌برد، اما به عقیده دانشمندان، همه‌ی جهش‌های ژنتیکی هم منجر به سرطان نمی‌شوند.
از جمله اقدامات پیشگیرانه برای این دو بیماری، عدم استعمال دخانیات و انجام بررسی‌های دوره‌ای توسط پزشک است، همچنین تحقیقات نشان داده اند به دنیا آوردن فرزند اول تا پیش از 30 سالگی، ریسک ابتلا به سرطان سینه را کم می‌کند.
بیماری‌های قلبی عروقی
ژن‌ها در زنان شکل تجمع چربی در بدن را تعیین می‌کنند. تجمع چربی‌ها در ناحیه‌ی شکم، خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی در زنان را دو برابر می‌کند. از طرفی افزایش کلسترول اضافی در سرخرگ‌های کرونری هم می‌تواند ارثی باشد و خطر بروز حمله قلبی را به دنبال دارد.
چاقی و افزایش وزن، خطر سکته‌ی مغزی، دیابت و افزایش فشار خون را بالا می‌برد؛ بنابراین لازم است زنان برای پیشگیری از این خطرات که تهدیدی برای سلامتی هستند، ورزش مناسب خود را بشناسند و 3 تا 4 بار در هفته آن را انجام دهید.

اصلاح رژیم غذایی، خودداری از مصرف بیش از نیاز نمک، حذف شیرینی و مواد غذایی پرچرب از ژیم غذایی و مصرف سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل می‌تواند در پیشگیری از این عوامل موثر باشد. همچنین ترک سیگار و بررسی منظم وضعیت سلامتی توسط پزشک مفید خواهد بود.
میگرن
احتمال ابتلا به میگرن در زنان 3 برابر بیشتر از مردان است. این بیماری می‌تواند ارثی هم باشد، اما می‌توان از شدت این بیماری کم کرد و تعداد حمله‌های میگرنی را کاهش داد. برای این منظور بهتر است مصرف کاکائو، پنیر، قهوه و مرکبات را کاهش دهید. از مکان‌هایی که در آن‌ها بو‌های تند و نور‌های شدید وجود دارد دوری کنید. آب زیاد مصرف کنید و هر روز زمانی را به استراحت و تمرین آرامش اختصاص دهید.
آلزایمر
آلزایمر شایع‌ترین نوع اختلالات زوال عقل است که احتمال بروز آن در زنان بیشتر از مردان است. این بیماری تاکنون درمان مشخصی ندارد، اما اگر سبک زندگی سالمی داشته باشید می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
کنترل سطح فشار و کلسترول خون، ترک سیگار، انجام ورزش منظم، محدود کردن مصرف قند و چربی‌های اشباع شده و مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند از بروز این بیماری جلوگیری کند.

گلوکوم یا آب سیاه
بیماری چشمی آب سیاه یا گلوکوم در میان زنان شایع‌تر است و جهش‌های ژنتیکی عامل این بیماری می‌تواند به ارث برسد؛ بنابراین بهتر است قبل از 40 سالگی هر 2 تا 4 سال یک بار، از 40 تا 54 سالگی هر 1 تا 3 سال یک بار، از 55 تا 64 سالگی هر 1 تا 2 سال یک بار و بعد از سن 65 سالگی هر 6 تا 12 ماه یک بار برای انجام معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید. همچنین می‌توانید در هفته 3 بار یا بیشتر ورزش‌های سبکی مانند پیاده روی یا دو به صورت آهسته را انجام دهید.

پیری زودرس
دانشمندان دریافته اند برخی ژن‌ها در میزان توانایی بدن برای مقاومت در برابر فرآیند‌های پیری زودرس موثرند. این ژن‌ها از مادر و از نسلی به نسلی دیگر، منتقل می‌شوند. اگر DNA معیوب از مادر به ارث برسد، روند پیری در دختران سرعت بیشتری خواهد داشت.
دانشمندان هنوز راهی برای معکوس کردن این روند پیدا نکرده اند، اما بهتر است از کرم‌های ضد آفتاب با اس پی اف بالا استفاده کنید، زیرا حساسیت به نور خورشید هم ویژگی ژنتیکی دیگری است که به ارث می‌رسد.
بی خوابی
دانشمندان دریافته اند علت بی خوابی تنها اختلالات روحی نیست و ژنتیک هم در آن مؤثر است. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد بین بی خوابی و ویژگی‌های دیگری مانند اختلالات اضطرابی و افسردگی، اشتراک ژنتیکی زیادی وجود دارد.
برای پیشگیری از بروز چنین عارضه‌ای لازم است با افکار منفی به رختخواب نروید، از نوشیدن مواد کافئین دار قبل از خواب خودداری کنید. همچنین ترک سیگار و خودداری از مصرف غذا‌های سنگین می‌تواند در پیشگیری از بی خوابی مفید باشد. علاوه بر این سعی کنید هر روز در ساعت‌های مشخصی به رختخواب بروید و از خواب بیدار شوید.
پوکی استخوان
این بیماری بیشتر در میان زنان شایع است و ژنتیک یکی از مهم‌ترین ریسک فاکتور‌های آن است. در این بیماری تضعیف استخوان‌ها صورت می‌گیرد و به همین دلیل ریسک شکستگی‌های استخوانی بالا می‌رود. این بیماری می‌تواند بعد از یائسگی بروز پیدا کند، یعنی در دوره‌ای که استخوان‌ها کلسیم خود را از دست می‌دهند و شکننده می‌شوند، اما بسته به رژیم غذایی و ژنتیک در دختران جوان هم می‌تواند علائم خود را نشان دهد.
برای پیشگیری از بروز این بیماری لازم است مواد غذایی حاوی کلسیم را بیشتر مصرف کنید، این ماده معدنی تنها زمانی جذب بدن می‌شود که با ویتامین دی ترکیب شود. برای دریافت ویتامین دی، بیشتر در فضا‌های باز قدم بزنید و از پزشک برای نحوه و میزان مصرف مکمل‌های ویتامینی مشاوره بگیرید.
سیگار توانایی بدن در جذب کلسیم را کاهش می‌دهد و روی تراکم معدنی استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد، بنابراین ترک این عادت مضر می‌تواند در پیشگیری از این عارضه مهم باشد. همچنین مصرف منظم نوشابه، ریسک شکستگی استخوان لگن را به میزان 14 درصد افزایش می‌دهد.
انجام تمرینات ورزشی به صورت منظم اقدام موثر و پیشگیرانه دیگر است. به توصیه‌ی متخصصان، لازم است افراد 19 تا 65 ساله 150 دقیقه در هفته ورزش هوازی و دو بار در هفته در ناحیه پاها، پشت، قفسه سینه، بازو‌ها و کتف، ورزش‌های عضله ساز انجام دهند.