بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- محیط زیست مقوله‌ای است که با تمام ابعاد زندگی انسان ارتباط تنگاتنگی دارد از این رو اینکه جامعه‌ای محیط‌زیستی باشد یا خیر در این روند تاثیر بسزایی دارد و کارشناسان معتقدند لازمه داشتن چنین جامعه‌ای آموزش کودکان از پایه است تا با اهمیت این موضوع آشنا شوند و در آینده به عنوان تصمیم‌گیران؛ مسیر اشتباهی در پیش نگیرند.

کودکان سرمایه‌های آینده جامعه به شمار می‌آیند از این رو مسئولیت‌پذیر کردن آنها نسبت به امور مختلف امری ضروری است زیرا آنها مدیران و تصمیم‌گیران آینده جامعه خود هستند پس باید نسبت به تمام مسائل آگاه باشند تا تصمیمات اشتباه نگیرند، امروزه یکی از مسائل مهم در دنیا موضوعات محیط زیستی است که نظر مسئولان آموزشی بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است به ویژه کشورهای اسکاندیناوی که در زمینه آموزش پیشرو هستند.
احمدرضا لاهیجان زاده معاون محیط زیست دریایی و تالابی سازمان حفاظت محیط زیست اعتقاد دارد که یکی از مهم‌ترین آموزه‌های زندگی، حفظ محیط زیست است چون اگر محیط زیست نباشد نه اقتصاد، نه فرهنگ و نه اشتغال وجود نخواهد داشت.
به اعتقاد وی آموزش از ابتدا نقش مهمی در نحوه شکل‌گیری شخصیت کودک در آینده دارد. به عنوان مثال کشورهای اسکاندیناوی مقام اول را در حوزه آموزش دارند چون آن‌ها به ندرت آموزش نوشتاری دارند بلکه به کودکان آموزش زندگی می‌دهند، یعنی سه تا چهار سال به دانش آموز فقط آموزش زندگی و فرهنگ می‌دهند و برای ورود به جامعه آماده می‌کنند اما ما از همان اول ابتدایی و حتی آمادگی کودکان را بمباران درسی می‌کنیم و آموزه‌های زندگی که مهم‌ترین آن محیط زیست است را کمتر به آن‌ها آموزش می‌دهیم چون ریشه اقتصاد و اشتغال در محیط زیست و منابع موجود است.
با توجه به اهمیت موضوع کودک، در سال 1946 بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا، مجمع عمومی سازمان ملل به‌ منظور حمایت از کودکان، سازمانی به نام یونیسف را ایجاد کرد که ابتدا «انجمن بین‌المللی ویژه کودکان سازمان ملل» نام گرفت. در سال 1953، یونیسف یکی از بخش‌های دائمی در سازمان ملل متحد شد و روز 8 اکتبر (16 مهر) را روز جهانی کودک نامگذاری کرد، البته کشورها بنا به فراخور شرایطشان این روز را به صورت هفتگی و یا همان روز پاس می‌دارند؛ در ایران نیز هفته کودک تعیین شده است که یک روز آن به کودک و محیط زیست اختصاص داده می‌شود. این هفته از 15 مهرماه آغاز شده است.
در این میان ژیلا آقایی مدیر کل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: در روز جهانی کودک که 16 مهرماه است هر سال سازمان برنامه‌هایی را با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داشته و چون در شورای سیاست گذاری نماینده دفتر آموزش شرکت می کرد یک روز را به عنوان کودک و محیط زیست نامگذاری کردند که امسال 15 مهرماه به نام بود که طی آن تعدادی از کودکان از موزه تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست بازدید کردند.
وی افزود: از آنجا که معتقدیم هر اتفاقی که بخواهد برای بهبود محیط زیست کشورمان بیفتد قطعا باید با آموزش کودکان شروع شود حتی از گروه سنی پیش‌دبستانی و مهدکودک تا دبستان و مقاطع مختلف تحصیلی و حتی دانشگاه، بنابراین آموزش کودکان در روند آموزشی ما هدف اصلی را تشکیل می‌دهد تا بر اساس آن کودکان با تمام معضلات محیط زیستی آشنا شوند و زیرا معتقدیم تا وقتی که نسلی معتقد به محیط زیست بار نیاوریم و محیط زیست را ارزش زندگی خودشان ندانند، شاید نمی توانیم آنطور که باید و شاید قدمی برای حفاظت و صیانت از محیط زیست برداریم بنابراین به توجه به این اعتقاد سعی کردیم آموزش‌های محیط زیستی و آموزش کودکان از سن پایین تا بالا در برنامه‌های آموزشی خود داشته باشیم که آموزش‌های مختلفی هم در این سال‌ها مخصوصا در استان‌ها داشتیم.
آقایی ادامه داد: از جمله یکی از این برنامه‌های آموزشی طرح «یک ساعت با محیط‌بان در مدارس» است که چند سالی است اجرا می‌شود و همچنان نیز ادامه دارد؛ همچنین طرح محیط یار است که اجرا می‌شد و در چند استان با موفقیت کارها پیش رفت و اکنون نیز در برخی استان‌ها در حال اجراست.
وی تاکید کرد: البته در دو سال اخیر سعی کردیم برنامه‌ها را موضوع محور پیش ببریم و بر این اساس مدارس را خیلی درگیر این کار کردیم که بحث مدیریت سبز در مدارس یکی از آنهاست که کمک می‌کند دانش‌آموزان کار عملی توجه به محیط زیست را در مسیر مدیریت انرژی، کاغذ و آب یاد بگیرند که اکنون در تعدادی از مدارس در سطح چند استان اجرا می‌شود.
مدیر کل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: برنامه صیانت از منابع آب و محیط زیست به همت معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی با هدف حمایت از کسب‌وکارهای سبز مبتنی بر توسعه آب‌اندوز نیز از دیگر برنامه‌های سازمان است که بر پایه برنامه‌نویسی در فضای فناوری اطلاعات برنامه‌ریزی شده است، این برنامه ضمن توجه و ایجاد حساسیت در کودکان و نوجوانان و حتی دانشجویان نسبت به صیانت از منابع آب و محیط زیست، با آموزش‌های غیر مستقیم، بر درآمدزایی برای جوامع محلی تکیه دارد.
وی اظهار داشت: این برنامه با بهره‌گیری از ابزار «برنامه‌نویسی اسکرچ» در راستای یک پلتفرم بومی به عنوان «نخستین اسکرچ محیط زیستی» طراحی شده و گام‌ نخست آن از آبان ماه سال 97 در استان البرز آغاز و با موفقیت انجام شده و در سطح میانی در 8 استان درحال برنامه‌ریزی و اجراست و در فاز پایانی سال 1399 در سطح ملی اجرا خواهد شد که در این برنامه دانش‌آموزان و دانشجویان می‌توانند محتوای آموزشی مرتبط با محیط زیست را تولید کرده و علاوه بر آن اصول برنامه‌نویسی برای ورود به محیط‌های حرفه‌ای بیاموزند.
آقایی با تاکید بر اینکه تاکنون اسکرچ‌نویسی محیط زیستی (برنامه‌نویسی محیط زیستی در فضای رایانه‌ای) در دنیا معمول نبوده است، افزود: این برنامه با ایجاد واحدهای سفیران سبز فناور (سفا)، به تربیت مربیان اسکرچ‌نویسی محیط زیستی می‌پردازد.
وی در ادامه به کتاب «انسان و محیط زیست» اشاره کرد و گفت: کتاب انسان و محیط زیست دو سال است که در پایه یازدهم تدریس می‌شود و همچنان در صدد هستیم که آن را به سایر مقاطع هم تسری دهیم، همچنین چون اعتقاد ما بر این است همانطور که در حوزه پیش‌دبستان و دبستان برنامه‌ریزی‌هایی در زمینه محیط زیست شده حتما باید در حوزه دانشگاه نیز اتفاقاتی بیفتد در واقع فارغ‌التحصیلان ما در تمام رشته‌های تحصیلی باید آشنایی با محیط زیست داشته باشند از این رو سازمان حفاظت محیط زیست تقاضای دو واحد اجباری محیط زیست را به وزارت علوم تحقیقات و فناوری و دانشگاه علوم پزشکی ارائه داد که امیدواریم به مرحله اجرا برسد که بر این اساس از سطح پیش‌دبستانی تا دانشگاه بتوانیم برنامه‌هایی در حوزه آموزش محیط زیست داشته باشیم.
آقایی اظهار داشت: همچنین دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست حدود سه سالی است برنامه‌هایی را برای تربیت مربیان پیش‌دبستانی در نظر گرفته است که در این مسیر یک سری راهنما تهیه کرده و بر همین اساس کارگاه‌هایی در سطح کشور برگزار می‌شود که مربیان پیش‌دبستانی آموزش‌های زیست محیطی می‌بینند تا بتوانند آنها را به طور غیر مستقیم در پیش‌دبستانی‌ها اجرا کنند که روش بسیار خوبی است، همچنین این راهنماها برای اولیا و بچه‌های پیش دبستانی هم به فراخور نیازشان در حال تولید است که اگر به همین روند ادامه یابد می‌تواند اتفاق خوبی در حوزه پیش‌دبستانی رقم بزند، این کار با همکاری دانشگاه توانبخشی انجام می‌شود.