بزرگنمايي:

آریا بانو - تجارب قبلی مبنای ادراکات، طرز فکرها و شکل گیری رفتارهای ما را تشکیل می دهند.در دنیایی که هر روز پیچیده تر می شود، شاگردان مدرسه نیازمندند که بیشتر و بهتر درباره محیط خود بیاموزند و چون امکان آموختن از طریق تجربه دست اول (منظور از تجربه دست اول، عمل یا برخورد مستقیم دانش آموز با شیء یا پدیده آموختنی است) در همه موارد وجود ندارد، لذا نحوه تدریس این پدیده ها بسیار پیچیده می شود. هدف این است که شاگرد بتواند تا حد امکان پدیده های علمی را توسط تجارب دست اول یا نزدیک به آن تجربه کند.
هر اندازه شاگردان در طول زندگی خود تجارب بیشتری را به دست آورده باشند، بهتر و با موفقیت بیشتری قادر خواهند بود تا ادراکات خود را افزایش دهند. در زمینه تجربه پیامبر اکرم(ص) می فرماید: التجربه فوق العلم (تجربه بالاتر از دانش است) به همین جهت از طریق انتخاب و استفاده مدبرانه و صحیح از رسانه های آموزشی می توان امکانات بیشتری را در اختیار شاگردان قرار داد. رسانه های آموزشی به تمامی تجهیزات و امکاناتی اطلاق می شود که می توانند در محیط آموزشی شرایطی را به وجود آورند که در آن شرایط، یادگیری سریعتر، آسانتر، بهتر، با دوام تر و مؤثرتر صورت بگیرد. این گونه امکانات شامل وسایل (ابزار و آلات الکتریک) مواد (ورقه شفاف، فیلم و غیره) و موقعیت های آموزشی (نمایش، گردش علمی) است.
رسانه های آموزشی چیز تازه و نویی نیستند بلکه از زمانی که آموزش شروع شده است، رسانه ها نیز وجود داشته اند. بی شک یکی از نخستین رسانه ها بیان معلم، گچ و تخته سیاه بوده است. مدتی بعد عکس و سپس ضبط صوت، رادیو، فیلم، تلویزیون، ویدیو و کامپیوتر جایی برای خود در جریان آموزش پیدا کردند. در سال های نه چندان دوری رسانه ها را وسایل کمک آموزشی سمعی و بصری می نامیدند (وسایل کمک آموزشی سمعی و بصری اصطلاحاً به ابزار و آلات الکتریک مانند پروژکتورها اطلاق می شد) ولی در حقیقت رسانه های آموزشی چیزی بالاتر از وسایل کمکی هستند. زمانی که آنها به صورت صحیحی مورد استفاده قرار گیرند، می توانند بر روی فرایند یادگیری تاثیرگذارند. رسانه ها برای برقراری ارتباط موثر در تدریس کلاسی که به صورت گروهی انجام می گیرد لازم و ضروری به شمار می آیند. اکنون رسانه های آموزشی جزیی تفکیک ناپذیر از فرآیند آموزش و یادگیری هستند آنها دیگر وسایل و موادی در حمایت آموزش نیستند بلکه رسانه ها خود نیز داده های آموزشی هستند.
● نقش وسایل آموزشی در فرآیند آموزش ـ یادگیری
نقش وسایل آموزشی، بیشتر در چگونگی انتقال مفاهیم به شاگردان نهفته است و انتقال بهتر و موثر مفاهیم نیز از مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. تحقیقات نشان می دهد که وسایل آموزشی مناسب، در انتقال و تفهیم و تاثیر مفاهیم نقش موثری دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
1) اساس قابل لمسی را برای تفکر و ساختن مفاهیم فراهم می کنند و در نتیجه سبب می شوند شاگردان کمتر به مفاهیم انتزاعی متوسل شوند.
2) سبب ایجاد علاقه در امر یادگیری شاگردان می شوند و توجه آنها را به موضوع آموزشی معطوف می کنند.
3) پایه های لازم را برای یادگیری تدریجی و تکمیلی فراهم می آورند و آن را دائمی می کنند.
4) تجارب واقعی و حقیقی را در اختیار شاگردان قرار می دهند و در نتیجه موجب فعالیت بیشتر می شوند.
5) پیوستگی افکار را در فرایند یادگیری فراهم می کنند.
6) در توسعه و رشد معنا، در ذهن شاگردان موثرند و به گسترش دامنه لغات کمک می کنند.
7) معنا و مفاهیم آموزشی را سریعتر منتقل می کنند.
8) تجاربی را در اختیار شاگردان قرار می دهند که کسب آنها از راه های دیگر چندان امکان پذیر نیست، و در نتیجه به تکامل و عمق و میزان یادگیری می افزایند.
● انواع وسایل آموزشی
وسایل آموزشی را از نظر نقشی که در فرآیند آموزش بازی می کنند، می توان به دو دسته تقسیم کرد، وسایل آموزشی معیاری و وسایل آموزشی تسهیل کننده. وسایل معیاری، وسایلی هستند که از فراگیر می خواهد برای نشان دادن کارآیی آموخته هایش، آنها را شرح دهد، تفسیر کند، دوباره بسازد و یا مشخص کند، به عبارت دیگر این دسته از وسایل، جزئی از معیارهای یادگیری هستند و در هدف های فعالیت های آموزشی نیز آورده شده اند، مانند اکثر ابزارهای آموزشی در رشته های فنی و حرفه ای، و اتومبیل در آموزش رانندگی.
منبع:روزنامه اطلاعات