آریا بانو - اسکیزوفرنی غالبا پس از بلوغ در جوان ها آغاز می شود
بیماری اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی غالبا پس از بلوغ در جوان ها آغاز می شود در بیمار اختلالهای عاطفی، هوشی، رفتاری و نیز اختلال اساسی در ارتباط با واقعیت ها و ایجاد مفاهیم به وجود می آید. بیش از همه در اندیشه شخص اختلال به وجود می آورد. زیرا عقاید و افکار عجیب و غریب در او ایجاد می کند.
اسکیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی نوعی اختلال روانی است که فرد قابلیت تمیز دادن افکار، ایده‌ها و تصورات خودش با واقعیت را ندارد. بیماری اسکیزوفرنی اختلال فکر و خُلق ناآرام را به همراه دارد که معمولا به صورت دشواری در حفظ، تمرکز و تشکیل مفاهیم، خود را نشان می‌دهد.
اسکیزوفرنی غالبا پس از بلوغ در جوان ها آغاز می شود در بیمار اختلالهای عاطفی، هوشی، رفتاری و نیز اختلال اساسی در ارتباط با واقعیت ها و ایجاد مفاهیم به وجود می آید. بیش از همه در اندیشه شخص اختلال به وجود می آورد. زیرا عقاید و افکار عجیب و غریب در او ایجاد می کند.
در بیماری اسکیزوفرنی فرد ممکن است صداهایی را بشنود یا فکر کند که دیگران می‌توانند فکر او را بخوانند و یا افکار او را کنترل کنند.‏ اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است که با علائم اسکیزوفرنی مشخص می شود، مانند تجربه توهم یا تصوراتی که ارتباطی با واقعیت ندارن، یکی از راههای تشخیص اسکیزوفرتی انجام تست اسکیزوفرنی می باشد.
جنون زودرس یا اسکیزوفرنی:
اسکیزوفرنی برای اولین بار به شکل رسمی توسط روانپزشکی بلژیکی به‌نام «بندیکت مورل» شرح داده شد و او بیماری اسکیزوفرنی را جنون زودرس نامید. بعد‌ها «امیل‌کرپلین» که یک روانپزشک آلمانی بود، اصطلاح «جنون جوانی» را برای گروهی از بیماری‌هایی به‌کار برد که در نوجوانی شروع و به زوال عقل، ختم می‌شود. «یوگن بلویلر» روان‌پزشک سوئیسی اصطلاح «اسکیزوفرنی» را برای اولین بار مطرح کرد و اذعان داشت هیچ علامت یا نشانه‌ای پانوگنومیک بیماری نیست، بلکه گروهی از یافته‌های مشخص نشان‌دهنده تشخیص بیماری اسکیزوفرنی است.
عوامل بیماری اسکیزوفرنی:
ترکیبی از ژنتیک و عوامل زیست محیطی در پیشرفت اسکیزوفرنی ایفای نقش می‌کنند. افراد با سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی که از جنون گذرا یا خود محدودگری رنج می‌برند به احتمال 20–40٪ بیماریشان یک سال بعد مشخص می‌شود.

بزرگترین خطر برای پیشرفت اسکیزوفرنی داشتن فامیل درجه اول مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی می‌باشد
برآورد قابلیت به ارث بردن به دلیل مشکل بودن جدا کردن اثرات ژنتیکی و زیست محیطی متفاوت است. بزرگترین خطر برای پیشرفت اسکیزوفرنی داشتن یک فامیل درجه اول مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی می‌باشد (درصد خطر 6٫5٪ است)؛ بیش از 40٪ از دوقلوهای همسان کسانی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
از عوامل زیستی اسکیزوفرنی می‌توان از ژنتیک، توارث، اختلالات ساختاری مغز،عفونت‌ها، سوء تغذیه، بیماری‌های دوران بارداری مادر، صدمات زایمانی،حوادث و ضربه‌های مغزی، تغییرات ناقل‌های عصبی شیمیایی، هورمون‌ها و نظایر آن‌ها نام برد.
انواع بیماری اسکیزوفرنی:
اسکیزوفرنی پارانوید

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پارانوید در رسیدن به هدفهایش خونسرد، آرام و حسابگر هستند
از ویژگیهای مهم اسکیزوفرنی پارانوید توهم، خود بزرگ بینی و سوء ظن شدید است: بیمار شکستها و ناکامیهای خود را به گردن دیگران می اندازد. بنابراین به آنان سوء ظن دارد و تصور می کند همه در کار او توطئه می کنند و می خواهند او را از بین ببرند. به این جهت از خوردن، آشامیدن، حرف زدن خودداری می کند و هر چه از او بخواهند خلاف آن را انجام می دهد. بیمار اسکیزوفرنی پارانوید توهم بیش از حد جاه طلب است و خود را شخص بسیار مهمی می پندارد. فردی کینه توز و انتقام جو است و برای از بین بردن دشمنان خیالی خود از روی دقت و هوشمندی نقشه می کشد. در رسیدن به هدفهایش خونسرد، آرام و حسابگر است. از دشمنان نمی هراسد، آنان را تحقیر می کند به پیروزی خود اطمینان دارد و خود را حلال همه مشکلات می داند.
اسکیزوفرنی آشفته

از ویژگی بیماری اسکیزوفرنی آشفته بازگشت به رفتار کودکانه است
نشانه ویژه بیماری اسکیزوفرنی آشفته رفتار و کردار بیجا و نامعقول است. بیمار اسکیزوفرنی آشفته به گونه ای لجام گسیخته و بی مورد می خندد و ادا و اطوار نامناسب در می آورد، قیافه اش با گفتارش هماهنگی ندارد، سخنش را دشوار ادا می کند و اغلب دچار وقفه می گردد. ساعتها خود را به مشاهده یک چیز مشغول می کند یا به چیزی و به نقطه ای نظر می دوزد. دارای حالت هذیان و توهم است و مدتها به رویاهای عمیق فرو می رود. یکی دیگر از ویژگیهای بیمار مبتلا به هبفرنی بازگشت به رفتار کودکانه است که گاهی مانند یک نوزاد رفتار می کند.
اسکیزوفرنی جنون جوانی

ویژگی های رفتاری اسکیزوفرنی کاتاتونیک
از ویژگیهای اسکیزوفرنی کاتاتونیک یا جنون جوانی دگرگونیهای شدید در رفتار هیجانی فرد می باشد. بیمار اسکیزوفرنی کاتاتونیک گاهی مات و افسرده و زمانی برانگیخته و فعال است. گاهی ساعتها و روزها به یک وضع ثابت در گوشه ای از اتاق می نشیند و گاهی نیز دچار خشم شدید می گردد. منفی گرایی یکی از نشانه های بارز بیمار اسکیزوفرنی کاتاتونیک است بدین معنی که هر دستوری به او بدهند عکس آن را انجام می دهد. حتی وقتی گرسنه است و بخواهند به او غذا بدهند از خوردن آن خودداری می کند و ناچار با نی یا لوله باید به او غذا بخورانند. در بعضی موارد هم برعکس بسیار فرمانبر و تلقین پذیر است. برای مثال به هر وضعی که او را در آورند مدتها به همان وضع باقی می ماند. این حالت را انعطاف مومی شکل می نامند. بیماران اسکیزوفرنی کاتاتونیک شدیدترین نمونه درون گرایی می باشند. زیرا مدتها در خود فرومی روند و با محیط قطع رابطه می کنند.
علایم اسکیزوفرنی:
افراد اغلب مسیر حرکت فکرهایشان از یک فکر به فکر دیگر را دنبال نمی‌کنند. اما در روانشناسی توجه زیادی به ظرایف فکر کردن می‌شود. برای مثال، فکر آشفته، که علامت آن الگوهای بی‌ربط سخن گفتن است، یکی از نشانه‌های مهم اسکیزوفرنی است.
توهم
این افراد چیزی را که وجود ندارد می شنوند، می بینند، بو می کشند و احساس می کنند. توهم شنیدن صدا یکی از علائم شایع بیماری اسکیزوفرنی می باشد. این صداها ممکن است دستوراتی را بدهند، نظراتی راجع به رفتار فرد بدهند و یا هشدار بدهند که اتفاقی وحشتناک در حال رخ دادن است.
هذیان
عبارت است از باورهای غلط و یا غیرمنطقی فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، مانند اینکه فکر می کند شما یک چهره معروف قدیمی هستید. افراد دارای این علامت می توانند فکر کنند که افراد دیگر قصد خیانت و یا توطئه بر علیه آنان دارند و می خواهند به آنها صدمه برسانند.
اختلالات تفکر
فرد اسکیزوفرنی نمی تواند افکارش را مرتب کند و در نتیجه گفتارش می تواند گیج کننده باشد. در موارد دیگر، فرد ممکن است در وسط یک فکر، ناگهان از فکر کردن باز ایستد و تصور کند این فکر می تواند برایش گران تمام شود. دیگر اختلالات تفکر، برقراری ارتباط با کلمات نامفهوم می باشد.
اختلالات حرکتی
افراد بتلا به بیماری اسکیزوفرنی دارای عدم هماهنگی می باشند و یا دارای حرکت های تکراری و غیرارادی و رفتار عجیب‌ و غریب می باشند. برخی مواقع افراد ممکن است بی تحرک و بی توجه باشند.
تنبلی
تنبلی می تواند نشان دهنده اسکیزوفرنی باشد افراد دارای اسکیزوفرنی ممکن است از اجتماع دوری کنند، دارای کمبود در احساس لذت باشند، علاقه ای به زندگی نداشته باشند و یا نتوانند فعالیتی را آغاز کرده و به پایان برسانند. بیشتر مواقع، افراد سالمی که این بیماران را می بینند فکر می کنند این افراد تنبل هستند و یا تمایلی برای بهتر کردن اوضاع ندارند، در حالیکه این علائم می تواند نشان دهنده بیماری اسکیزوفرنی باشد.
علائم ادراکی
ادراک عبارت است از فرایند تفکر یک فرد. برخی مواقع، علائم ادراکی با اسکیزوفرنی تداخل دارد و شغل و جنبه های دیگر زندگی را در سطح پایینی نگه می دارد، از قبیل: - فقدان عملکرد اجرایی که توانایی جذب و تفسیر اطلاعات و سپس عمل کردن بر اساس اطلاعات را دارد. - عدم توانایی در اولویت بندی وظایف - مشکلات در حافظه و دقت رعایت نکردن بهداشت فردی، آشکار بودن احساسات در صورت فرد و کم حرفی از دیگر علائم بیماری اسکیزوفرنی است.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی نوعی اختلال شدید است که بر کل شخصیت بیمار تاثیر می‌گذارد، با این حال همه نشانه‌های اسکیزوفرنی را می‌توان با درمان کنترل کرد. برخی از مبتلایان به اسکیزوفرنی برای کنترل نشانه‌های بیماری خود، باید همیشه دارو مصرف کنند، برخی دیگر برای دوره محدودتری نیاز به دارو دارند و بالاخره عده‌ای که بیماری شان در پی استرس‌های حاد مانند بیماری‌های جسمی و یا زایمان شروع شده، ممکن است طی مدت زمان کوتاهی بهبود کامل بالینی پیدا کنند.
طول دوره درمان در اسکیزوفرنی‌ها بسته به زمان مراجعه در هر مرحله از بیماری، متفاوت است و برای مداوای بیماران اسکیزوفرنی از روش ها‌یی مانند درمان دارویی،رفتار درمانی، شناخت درمانی و کار درمانی نیز استفاده می‌شود.
درمان دارویی بیماران اسکیزوفرنی
استفاده از فلوپنتیکسول و داروهای ضد روان پریشی که باعث کاهش شدت علائم روانی می شوند.
دارهای تثبیت کننده خلق و خو که در درمان نوسانات خلقی مورد استفاده قرار می گیرند.
داروهای ضد افسردگی که بر سطح سروتونین و دوپامین در بدن اثر می گذارند.
پزشکان گاهی یک نوع دارو و یا ترکیبی از داروهای بالا را برای درمان این افراد تجویز می کنند.
درمان اسکیزوفرنی از طریق مداخلات اجتماعی:

حدود 50 درصد از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، از مصرف مواد مخدر رنج می برند
آموزش روانی خانواده: این نوع درمان شامل حمایت خانواده، توانایی حل کردن مشکلات و دسترسی به مراقبت ها در زمان بحران بیماری اسکیزوفرنی می باشد.
این مداخلات حداکثر چندین ماه طول می کشد و میزان عود بیماری اسکیزوفرنی را کاهش می دهد و روابط اجتماعی و عاطفی فرد را بهبود می بخشد.
همچنین بار مسئولیت خانواده های دارای یک فرد مبتلا به اسکیزوفرنی را کاهش می دهد.
اعضای خانواده تمایل دارند بیشتر درباره اختلال اسکیزوفرنی بدانند و به طور کلی روابط خانواده، دوباره تحکیم می شود.
درمان جامعه: در خانه، محل کار و غیره، بیماران اسکیزوفرنی هر روز با هم جلسه گروهی می گذارند.
بهتر است محل قرارها در خانه، محل کار و یا محل های دیگر باشد و نباید محل قرارها را در بیمارستان گذاشت.
یک تیم درمانی نیز باید حضور داشته باشند. اعضای این تیم شامل: روان پزشک، پرستار، مدیر برنامه، مشاوران مشاغل و مشاوران افراد مصرف کنندگان مواد مخدر می باشند.
این تیم تمایل دارند که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را کمتر در بیمارستان بستری کنند.
درمان مصرف موادمخدر: فراهم کردن مداخلات پزشکی و روانشناختی در این باره باید بخشی از درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باشد.
حدود 50 درصد از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، از مصرف مواد مخدر و یا وابستگی به آنها رنج می برند.
آموزش مهارت های اجتماعی: این درمان به نام های "مدیریت بیماری" و یا "برنامه نویسی برای بهبودی" نیز خوانده می شوند.
این آموزش شامل راه هایی برای رسیدن به شرایط اجتماعی مناسب می باشد و شامل بازی کردن در نمایشنامه می باشد و مشکلات و موقعیت هایی که در جامعه برای بیماران اسکیزوفرنی رخ می دهد را نمایش می دهند و راه حل آنها را به صورت نمایش بازی می کنند.
این نوع درمان، مقاومت در برابر استفاده از مواد را فراهم می کند و روابط خوبی را بین فرد مبتلا و پزشک برقرار می سازد.
درمان شناختی و رفتاری: اساس این درمان عبارتست از تمرکز در یافتن روش ها و تغییر روش هایی که با توانایی های بیمار تداخل دارد.
به جز در موارد بیماران روانی شدید، درمان شناختی و رفتاری می تواند باعث کاهش علائم اسکیزوفرنی گردد و عملکرد اجتماعی فرد را بالا ببرد.
این درمان به صورت جلسه خصوصی و یا جلسه عمومی قابل انجام است.
کنترل وزن: باید به بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، درباره حفظ وزن مناسب و رابطه بین وزن و تداخل داروهای مورداستفاده، آگاهی داده شود.
این نکته را به یاد داشته باشید که اگر بیمار اسکیزوفرنی دارای وزن مطلوب باشد، درمان موثرتر خواهد بود.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
منابع:
ettelaat.com
hidoctor.ir
salamatnews.com
tebyan.net