آریا بانو - دوستان خیالی کودکان
دوست خیالی می تواند به دوستی های کودکان با یک موجود خیالی یا دوستی های غیر واقعی بزرگسالان اطلاق شود. کودکان در سنین پایین به صورت طبیعی ممکن است دوست خیالی داشته باشند که بهتر است والدین آن را بپذیرند. اما این پذیرش باید حد و حدودی نیز داشته تا کودک بتواند در سنین بالاتر ارتباط موثر با دیگران نیز برقرار کند. در این مقاله جوانب مختلف دوستان خیالی کودک مورد بررسی قرار می گیرد.
داشتن دوستان خیالی برای یک کودک نشانه ای از یک تخیل سالم و فعال است. از هر سه کودک بین 2 و نیم تا 8 سال دو نفر از آن ها دوستان خیالی خواهند داشت و با مراحل رشد انسان هماهنگ بوده و جای نگرانی برای والدین نیست. دوستان خیالی همبازی کودک شده و به او در بهبود مهارت های اجتماعی و ابراز احساسات کمک می کنند. اما داشتن چنین دوستی در بزرگسالی فرد را مستعد تشخیص اختلال شخصیت و یا دیگر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی می سازد.
ماهیت دوستان خیالی
دوست خیالی شکل گرفته در ذهن کودک ممکن است هر نوع تصویر، ماهیت و اندازه ای داشته باشد. ممکن است یک انسان، یک حیوان، یک شخصیت کارتونی، یا تجسمی از یک اسباب بازی مورد علاقه کودک باشد. این دوست ممکن است در خانه همراه کودک زندگی کند یا در موقعیت های خاصی ظاهر شود. بدون هیچ دلیل قابل درکی ظاهر می شود و دوباره بدون دلیلی خاصی موقتا دور می شود. از نظر زمانی نیز ممکن است فقط چند ماه با کودک باشد یا دوستی کودک با او تا سه سال نیز طول بکشد.
مزایای داشتن دوست خیالی برای کودک
دوست خیالی برای کودک فوائد زیادی دارد که باعث می شود کودک به دوستی با او ترغیب شود. هر چند این دوست از تخیل خود کودک ریشه می گیرد کودک تحت تأثیر چیزی که دوست خیالی انجام می دهد یا می گوید، قرار می گیرد. دوست خیالی به کودک اجازه می دهد که در دنیایی که خودش خلق کرده زندگی و ماجراجویی کند. این کودکان تخیل قوی تری دارند و از بازی های خیالی و ذهنی و داستان های فانتزی و جادویی نیز لذت بیشتری می برند.

ویژگی های دوستان خیالی
دوستان خیالی ویژگی هایی دارند که ممکن است در دیگران به خاطر داشتن شخصیت مستقل از ذهنیت کودک وجود نداشته باشد. این ویژگی های باعث می شود کودک به او علاقه و وابستگی زیادی پیدا کند. برخی از این ویژگی ها عباتند از:
- به حرف های کودک گوش می کند و می پذیرد.
- از کودک در موقعیت های مختلف حمایت می کند.
- با او بازی می کند و در بازی از قوانین کودک تبعیت کامل می کند.
- قادر به انجام کارهایی است که خود کودک نمی تواند انجام دهد.
- به طور ویژه به کودک اختصاص دارد.
- اشتباهات کودک را به روی او نمی آورد یا او را قضاوت نمی کند.
با دوست خیالی کودکمان چه کنیم؟
گاهی ممکن است دوست خیالی کودک والدین را نیز درگیر کند. در این شرایط والدین باید دوست خیالی کودک را بپذیرند اما سعی کنند وارد تعامل با او نشوند.
ممکن است کودک از والدین بخواهد کاری را مثل باز کردن در یا گذاشتن غذا برای دوستی خیالی او انجام دهند. والدین در این شرایط می توانند به جای انجام کاری که کودک خواسته از او بخواهند این کار را خودش برای دوست خیالی خود انجام دهد. با این کار دوست خیالی کودک سرکوب نمی شود و کودک به استفاده از مزایای وجود او بهره مند است و در عین حال خیالی بودنش نیز حفظ می شود.
گاهی کودک والدین را در موقعیتی قرار می دهد که باید با دوست خیالی اش صحبت کنند. مثلا ممکن است کودک بگوید در مسأله ای باید نظر دوستش را بپرسد و یا حتی پرسیدن نظر دوستش را به والدین محول کند. در این شرایط والدین می توانند به کودک بگویند که نظر خودش برای آن ها مهم است و می خواهند به جای دوستش با خودش صحبت کنند.
کودکانی که دوست خیالی دارند ممکن است دوست خود را در اشتباهات خود به عنوان مقصر معرفی کنند. در این شرایط والدین باید صراحتا به کودک بگویند دوستش نمی تواند این کار را انجام دهد و بعد از آن از خود کودک بخواهند که اشتباهش را جبران کند. مثلا اگر کودکی پخش کردن اسباب بازی در اتاق را به گردن دوست خیالی خود می اندازد باید به او گفت که دوستش نمی تواند این کار را کند و از خودش خواست که وسایلش را از اتاق جمع کند.
دوست خیالی آینه کودک است
کودکی که دوست خیالی دارد از دیگر همسالان خود اجتماعی تر هستند و در برخورد با آن ها همدلی بیشتری از خود نشان می دهد. همچنین بزرگسالانی که در کودکی دوست خیالی داشته اند دوستان بهتری می شوند و به دوستان خود و نیازهای آن ها اهمیت بیشتری می دهند. علاوه بر این ویژگی های کلی بازی هایی که کودک با دوست خیالی می کند و شیوه صحبت و برخورد او با دوست خیالی می تواند والدین را از احساسات درونی، علایق، و سلایق کودک آگاه کند.
دوست خیالی مشکل ساز
برای اکثر کودکان داشتن دوست خیالی در سنین پایین کاملا طبیعی محسوب می شود اما در بعضی موارد ممکن است این دوست خیالی نشانه ای از یک مسأله باشد که نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد. در مواردی که کودک بعد از یک حادثه یا شرایط سخت شروع به تعامل با دوستی خیالی می کند یا کودک از اینکه دوستش به او آزار می رساند شکایت دارد باید به غیر طبیعی بودن شرایط شک کرد. این موارد در اختلال استرس پس سانحه کودک، افسردگی کودک و یا اضطراب های مربوط به این دوران دیده می شود. در صورت وجود چنین مسأله حتما آن را با یک متخصص و مشاوره کودک در میان بگذارید.
منبع: honarehzendegi.com