بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / یکی از رایج‌ترین سوالات والدینی که متوجه دروغ‌ گفتن‌های متعدد فرزندشان می‌شوند، این است که چرا فرزندشان در این دام افتاده و باید چه واکنشی داشته باشند؟
دروغ گفتن یکی از اولین علایمی است که نشان می‌دهد کودک شما در حال آگاهی پیدا کردن از احساسات و خواسته‌های دیگران است. آن‌ها کم‌کم متوجه می‌شوند که می‌توانند ذهن دیگران را با دروغ‌هایشان دستکاری کنند. تا حدود 7 یا 8 سالگی، بچه‌ها اغلب یک خط مبهم بین واقعیت و خیال می‌بینند و نمی‌دانند که واقعیت برای همیشه ثابت شده است. آن‌ها به ابرقهرمانان و توانایی آن‌ها در تغییر واقعیت‌ها اعتقاد دارند. بنابراین وقتی می‌گویند که این کار را انجام نداده‌اند، منظورشان این است که ای کاش این کار را نمی‌کردند و سعی می‌کنند آن را درست کنند. این برعهده والدین است که بر اهمیت گفتن حقیقت تاکید کنند. کودکان لزوما نمی‌دانند که دروغ می‌تواند از جهات مختلف باعث آسیب شود. در ادامه از پیشگیری و چرایی دروغگو شدن بعضی کودکان خواهیم گفت.
عوامل دروغ گفتن کودکان
کودک دروغگو گاهی اوقات دلایلی برای این رفتار خود دارد که آگاهی والدین از آن‌ها، می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد فرزندشان به این رفتار اشتباه کمک بسیاری کند. در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره خواهد شد.
1 رسیدن به منافع شخصی| گاهی دروغگویی کودک برای رسیدن به یک خواسته و منافع شخصی است. کودکان و نوجوانان گاهی برای منافع شخصی دروغ می‌گویند. به عنوان مثال: از فرزندتان می‌پرسید: «اتاقت رو تمیز کردی ملیکا؟» و او پاسخ می‌دهد: «آره مامان، می‌تونم الان برم بیرون؟» سپس با عجله به سمت در می‌رود تا قبل از این‌که شما حتی متوجه شوید که جایی را تمیز نکرده است، از خانه خارج شود. او ممکن است همه چیز را زیر تخت و کمدها بیندازد که هرگز بررسی نشود. منفعت شخصی یکی از مهم‌ترین دلایل دروغ گفتن کودکان در هر سنی است. هر بچه‌ای از آن به گونه‌ای استفاده می‌کند که مزیت بیشتری برای او داشته باشد.
2 ترس و جلوگیری از عواقب منفی| ترس، بزرگ‌ترین علت دروغگویی کودکان است. آیا فرزندتان تابه‌حال سعی کرده شما را متقاعد کند که با وجود تکه‌های کوچک شکلات روی صورتش، هیچ کیک شکلاتی را نخورده است؟ بچه‌ها اغلب برای جلوگیری از عواقب منفی دروغ می‌گویند. خیلی از بچه‌ها به علت ترس، دروغ می‌گویند. آن‌ها مطمئن نیستند که نتیجه راستگویی چگونه خواهد بود. دروغ برای کودک در این مواقع یک راه فرار می‌سازد.
بازار
3 اثبات خود به والدین| خیلی وقت‌ها، والدین حتی متوجه نمی‌شوند که فرزندان خود را مجبور به دروغ گفتن می‌کنند. آن‌ها اغلب فرزندان خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود فرزندانشان بخواهند به والدین خود ثابت کنند که به همان اندازه خوب هستند و همین حس کمبود در نتیجه مقایسه می‌تواند علت دروغگویی کودک باشد.
4 کمبود عزت نفس| خیلی از اوقات فرزند شما از کمبود عزت‌نفس رنج می‌برد. کودک برای پوشاندن نقص‌هایی که در تصورش است به دیگران دروغ می‌گوید تا خود را فرد بهتری جلوه دهد. در این شرایط کودکان تمایل دارند داستان‌هایی را برای خودنمایی به دیگران بسازند و ثابت کنند که خیلی موفق هستند. حتی این دروغ‌ها ممکن است چیزی به سادگی دروغ گفتن به دوستان خود در مورد برنده‌شدن در یک بازی کامپیوتری باشد. در این مواقع، شما می‌توانید خیلی نامحسوس روش‌هایی را برای تقویت عزت نفس کودکان به کار بگیرید.
توصیه‌هایی به والدین برای پیشگیری از دروغگویی کودکان
کودکان در 4 تا 6 سالگی به دلایل سهوی یا عمدی دروغگویی را امتحان می‌کنند. اگر الگوی دروغگویی به هر دلیلی(جلب توجه پدر و مادر یا فرار از سختگیری‌های آن‌ها) تقویت شود، عدم صداقت کودک به سبک زندگی رایج او تبدیل می‌شود و می‌تواند به مشکلی مهم در تمام ابعاد زندگی فرد تبدیل شود. پس هم سختگیری و قوانین زیادی را حذف کنید و هم تشویق به راستگویی داشته باشید.
مواجهه مناسب با کودک دروغگو
اگر متوجه شدید که فرزندتان درباره مسئله‌ای به شما دروغ گفته است، عصبانیت خود را کنترل کنید و هیچ‌گاه او را دروغگو خطاب نکنید. کودک دروغگو باید متوجه شود که ماه هیچ‌وقت پشت ابر نمی‌ماند و دیر یا زود دیگران متوجه می‌شوند که او دروغ گفته است. به همین دلیل وقتی متوجه می‌شوید که دروغ گفته است، بلافاصله به او بفهمانید که متوجه رفتار اشتباه او شده‌اید. همچنین برای دروغ گفتن پیامدهایی درنظر بگیرید که جریمه او باشد. پیامدهای دروغگویی باید کوتاه‌مدت باشد(نه بیش از حد) که به کودک فرصتی دهد تا به انجام رفتارهای بهتر بازگردد نه این‌که تمام مدت به احساس خشمش به والدین و رفتار ظالمانه‌شان فکر کند. برای مثال از دست دادن تلفن خود برای یک ساعت یا انجام مجدد تکالیف می‌تواند برخوردهایی مناسب برای این نوع دروغگویی‌های کودک باشد. همچنین، بسته به شدت دروغ، شدت پیامد آن هم تغییر می‌کند. در پایان توجه داشته باشید که دروغ گفتن کودک مسئله مهمی است که باید حتما مورد توجه والدین قرار بگیرد. کودک دروغگو نباید به حال خود رها شود و حتما باید والدین به دنبال راه‌حلی برای درمان این‌گونه رفتارهای فرزند خود باشند تا او در بزرگ‎سالی به این رذیله اخلاقی که کلید تمامی زشتی‌ها و بدی‌هاست، مبتلا نشود.
نویسنده : صدیقه معدنی | ‌ کارشناس‌ارشد روان‌شناسی