آریا بانو - تسنیم / بیستوچهارمین جشن حافظ در حالی برگزار شد که ترکیب برگزیدگان، تمرکز بر آثار نمایشخانگی و کمرنگ شدن سهم تلویزیون، بیش از هر چیز نشان داد ذائقه مخاطب تغییر کرده و این تغییر، مستقیماً بر انتخابها و مسیر داوری این رویداد تأثیر گذاشته است.
24 سال است که هنرمندان در اواخر پاییز دور هم جمع میشوند تا جشن حافظ را برگزار کنند؛ جشنی که برگزارکنندگان آن همواره مدعیاند از نظر استاندارد و کیفیت، حتی از جشنواره فیلم فجر و دیگر رویدادهای سینمایی و تلویزیونی پیشی گرفته است. با این حال، دیشب نیز همانند برخی دورههای گذشته، مراسم با چند ساعت تأخیر آغاز شد و هنرمندان، ایستاده و همراه با سرود ملی، جشن بیستوچهارم را رسماً آغاز کردند.
در بخش ظاهری، دیشب نسبت به سالهای گذشته خبری از زرق و برقهای افراطی نبود؛ هرچند لباسها و ظاهرهای چشمگیر به چشم میآمد، اما روی فرش قرمز و در آن کارناوالهای معمول، اتفاق شاخص و بهیادماندنی کمی دیده شد. شاید حضور امیرحسین قیاسی و همسرش یکی از معدود جذابیتهای تازهای بود که عکاسان با شور و اشتیاق ثبت کردند.
چالشهای مکان و زمان
به نظر میرسد بسیاری از هنرمندان با محل برگزاری جشن حافظ بیستوچهارم چندان ارتباط برقرار نکرده بودند. سالن انتخابی، اگرچه باشکوه، اما از نظر دسترسی و راحتی، مشکلاتی داشت. شاید انتقال مراسم به مکانهای مرکزیتر یا سالنهای دولتی نزدیک به مرکز شهر، نتیجه بهتری برای هنرمندان، رسانهها و مخاطبان به همراه میآورد.
مشکل اصلی اما تأخیر بیش از دو ساعت در شروع مراسم بود؛ جشن در حالی ساعت 21:45 آغاز شد که ساعت اعلامشده 19 بود؛ تأخیری که حتی در اختتامیه جشنواره فیلم فجر نیز سابقه ندارد. این نکته نشان میدهد که برنامهریزی و مدیریت زمان، هنوز نقطه ضعفی جدی در جشن حافظ محسوب میشود.
با وجود این، توزیع گسترده جوایز و تنوع انتخابها باعث شد تقریباً همه حاضران با حس رضایت مراسم را ترک کنند، حتی آنهایی که در طول شب چندان فعال نبودند.
بازار ![]()
تلویزیون در سایه نمایشخانگی و فضایمجازی
بخش تلویزیونی جشن حافظ، امسال بیش از گذشته تحتتأثیر آثار نمایش خانگی و برنامههای آنلاین قرار گرفت. جایزه بهترین مجری به امیرحسین قیاسی رسید؛ مجریای که طنازی و گفتوگوهای صریح و صمیمانهاش در یوتیوب و شبکه نمایش خانگی محبوبیت زیادی دارد، اما از نظر فنی و حرفهای اجرای تلویزیونی، هنوز به استانداردهای بالای این حوزه نرسیده است. این انتخاب، بیش از هر چیز نشاندهنده تغییر تمرکز جشن حافظ از تلویزیون سنتی به پلتفرمهای دیجیتال است.
چنین رویکردی، نشان میدهد که مخاطب امروز، حتی با مجریای غیرحرفهای در بستر دیجیتال، ممکن است تجربه جذابتری نسبت به برنامههای تلویزیونی رسمی داشته باشد. گویی جشن حافظ بهنوعی به تلویزیون میگوید که در جذب مخاطب و خلاقیت، دیگر نمیتواند تنها به سنت خود اتکا کند.
وضعیت جوایز و آثار تلویزیونی
سالهاست جشن حافظ پس از درگذشت علی معلم دیگر آن حس حرفهای گذشته را ندارد. امید معلم تلاش کرد جای پدر را در اجرای مراسم بگیرد، اما هنوز توانایی انتقال همان گرمی، تسلط و حضور صحنهای او را ندارد.
در بخش سریالها و برنامههای ترکیبی، تمرکز بر آثار نمایش خانگی و شبکههای دیجیتال بود؛ حتی سریالهای شاخص تلویزیون مانند «سرزمین مادری» و برنامههایی مانند «خندوانه» یا «پایتخت» در بخشهایی نادیده گرفته شدند یا تنها بهطور محدود مورد تقدیر قرار گرفتند. انتخاب چهرهها و آثار مبتنی بر شبکههای دیجیتال، اگرچه جذابیتهای جدیدی به جشن بخشید، اما باعث شد که سریالها و برنامههای تلویزیونی به نوعی در حاشیه قرار بگیرند.
با این حال، برخی انتخابها همچون کاندید کردن «پایتخت 7» و تقدیر از برنامه «کارناوال» در نمایشخانگی نشان داد که جشن حافظ هنوز به محبوبیت و تأثیرگذاری آثار تلویزیونی توجه دارد؛ هرچند که کیفیت و نوآوری برنامهها در رسانه ملّی، گاه فاصله زیادی با انتظارات دارد.
از جایزههای تاسیان و اجل معلق تا پیرپسرها
اگر نگاهی به جوایز شب گذشته بیندازیم، میتوان مهمترین آنها را میان آثاری چون «تاسیان»، «اجل معلق»، «کارناوال» و «نیمهشب» در حوزه نمایش خانگی و همچنین «زیبا صدایم کن»، «علت مرگ نامعلوم»، «پیرپسر» و «زن و بچه» تقسیمشده دانست.
همانطور که اعلام شد، رسول صدرعاملی جایزه فیلم «زیبا صدایم کن» را دریافت کرد. جایزه بهترین فیلمبرداری به فیلمهای «پیرپسر» و «زن و بچه» رسید و بهترین فیلمنامه نصیب علی زرنگار برای فیلم «علت مرگ نامعلوم» شد. جایزه یک عمر فعالیت هنری نیز به محمود کلاری اهدا شد. در بخش سریالهای نمایش خانگی، بهترین فیلمنامه به «تاسیان» ساخته تینا پاکروان تعلق گرفت و جایزه بهترین چهره تلویزیونی به امیرحسین قیاسی برای برنامه «نیمهشب» اهدا شد.
جایزه بهترین برنامه ترکیبی به رامبد جوان برای «کارناوال» رسید. الیکا عبدالرزاقی برای بازی در سریال «اجل معلق» عنوان بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد و رضا عطاران نیز بهعنوان بهترین بازیگر مرد کمدی، برای همین سریال انتخاب شد. جایزه بهترین کارگردانی تلویزیونی بار دیگر به یک اثر نمایش خانگی رسید؛ سریال «وحشی» که هومن سیدی بهعنوان کارگردان آن انتخاب شد و این جایزه را جواد عزتی اعلام کرد.
در بخش درام، بهنوش طباطبایی برای بازی در سریال «سووشون» عنوان بهترین بازیگر زن را به دست آورد و بابک حمیدیان نیز برای بازی در سریال «تاسیان» بهعنوان بهترین بازیگر مرد درام معرفی شد. جایزه بهترین موسیقی متن به فیلم «غریزه» تعلق گرفت و علیرضا قربانی نیز بهدلیل خوانندگی تیتراژ سریال «سووشون» عنوان بهترین خواننده تیتراژ را دریافت کرد.
جایزه بهترین بازیگر زن بهصورت مشترک به پریناز ایزدیار و غزل شاکری برای بازی در فیلمهای «زن و بچه» و «رها» رسید. جایزه بهترین دستاورد فردی ویژه نیز به امین حیایی برای بازی در سریال «آبان» و مجموعه آثار سینماییاش اهدا شد؛ هرچند او در مراسم حضور نداشت، همانطور که پریناز ایزدیار و شهاب حسینی نیز غایب بودند.
جایزه بهترین بازیگر مرد به حسن پورشیرازی برای بازی در فیلم «پیرپسر» تعلق گرفت و شهاب حسینی نیز بهدلیل بازی در فیلم «رها» بهعنوان بهترین بازیگر مرد انتخاب شد. بهترین کارگردانی سینما سهم اکتای براهنی، کارگردان فیلم «پیرپسر» شد و در نهایت، عنوان بهترین فیلم نیز به «پیرپسر» رسید.