آریا بانو - ایسنا / پژوهشگران ایرانی با ارائه روشی نوین به نام MTIWT موفق به بهبود دقت و سرعت تعیین گشتاور مرکزی زلزله‌ها (CMT) شدند؛ روشی که با بهره‌گیری از تبدیل موجک در فضای فرکانس، نیاز به حجم بالای داده را کاهش داده و دقت وارون‌سازی منبع زلزله را افزایش می‌دهد.
در مقاله‌ای که در شماره ماه می 2025 مجله بین‌المللی Acta Geophysica منتشر شده، پژوهشگرانی از پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله و دانشگاه‌های ایران، شامل دکتر محمد شکری‌کاوه، دکتر رضا منصوری، دکتر سارا گودرزی، دکتر غلام جوان‌دلی و دکتر سعید زارعی، روشی نوین برای تحلیل داده‌های لرزه‌ای معرفی کرده‌اند که با عنوان MTIWT شناخته می‌شود.
این روش که مخفف Moment Tensor Inversion using Wavelet Transform است، برای وارون‌سازی گشتاور مرکزی زلزله (CMT) به کار می‌رود؛ روشی که برخلاف تکنیک‌های سنتی مبتنی بر دامنه زمان، از تبدیل موجک بهره می‌گیرد.
بازار ![]()
در این روش، داده‌های لرزه‌ای ابتدا با تبدیل موجک تجزیه می‌شوند و ضرایب موجک به عنوان داده‌های ورودی برای تحلیل CMT استفاده می‌شوند. این فرآیند باعث کاهش تعداد نمونه‌های لازم شده و امکان تحلیل چندفرکانسی دقیق‌تری را فراهم می‌کند.
کاهش حجم داده مورد نیاز با استفاده از ضرایب موجک، تحمل بیشتر در برابر نویز، قابلیت گسترش و اصلاح‌پذیری و اثبات دقت با داده‌های واقعی از مزیت‌های کلیدی روش MTIWT به شمار می‌رود.
به گفته پژوهشگران، نتایج این روش نه‌تنها در محیط‌های آزمایشگاهی، بلکه در داده‌های واقعی لرزه‌نگاری نیز مورد تأیید قرار گرفته است. آنها تأکید کرده‌اند که MTIWT می‌تواند نقش مؤثری در شبکه‌های لرزه‌نگاری و مراکز هشدار سریع ایفا کند.
همچنین این پژوهش در پلتفرم‌های علمی بین‌المللی نظیر ResearchGate و ADS-Harvard نیز بارگذاری و معرفی شده است.
MTIWT روشی نوین برای وارون‌سازی گشتاور با استفاده از تبدیل موجک است و کاربرد آن در زمینه درک دقیق‌تر از مکان، عمق، نوع گسلش و جهت‌گیری زلزله است. مزیت کاربرد این روش تحلیل سریع‌تر، نیاز به داده کمتر و مقاومت بالا در برابر نویز اعلام شده است. بهبود ابزارهای زلزله‌شناسی برای پژوهشگران و مراکز لرزه‌نگاری کشور از اهداف توسعه این روش نوین اعلام شده است.