چاپ

آریا بانو - خبرگزاری کتاب ایران /این سند نادر که تلاش برای توضیح بی‌قاعدگی در مدار عطارد را ثبت می‌کند شیرجه‌ای مسحورکننده به ذهن بزرگ‌ترین دانشمند قرن بیستم است.
به نقل از گاردین - مجموعه بسیار مهمی از محاسبات دست‌نویس آلبرت اینشتین که تلاش او برای محاسبه بی‌قاعدگی در مدار عطارد و توسعه نظریه نسبیت عام را نشان می‌دهد، قرار است با قیمت تخمینی چشمگیر 3 میلیون یورو به حراج گذاشته شود.
خانه‌های حراج کریستیز و آگتس فرانسه که در تاریخ 23 نوامبر این نسخه را به ارزش تخمینی 2 تا 3 میلیون یورو در پاریس به حراج می‌گذارند، گفته‌اند این دست‌نویس، مرحله مهمی از توسعه نظریه نسبیت عام را ثبت کرده و بدون شک ارزشمندترین نسخه خطی از اینشتین است که تاکنون برای فروش به حراج گذاشته شده است.
این نسخه که بین ژوئن 1913 و اوایل 1914 توسط اینشتین و دوست و همکارش، میکله بسو، مهندس سوئیسی نوشته شده، 54 صفحه است که 26 صفحه از آن به دست اینشتین و 25 صفحه از آن به دست بسو نوشته شده، به همراه سه صفحه به قلم هردوی آنها. این صفحات پر از معادلات و محاسبات با اصلاحات گسترده و خط‌خوردگی، نشان می‌دهد که این دو با به کارگیری نسخه اولیه معادلات میدانی نظریه نسبیت عام اینشتین، درگیر حل بی‌قاعدگی در مدار سیاره عطارد هستند، مشکلی که جامعه علمی را دهه‌ها در بن‌بست نگاه داشته بود.
نقطه‌ای در مدار عطارد که در آن بیش از همیشه به خورشید نزدیک است، یا به عبارتی حضیض خورشیدی، با گذشت زمان به دلیل تاثیر اجسام دیگر در منظومه شمسی به آرامی تغییر مکان می‌دهد. اگر معادلات اینشتین و بسو نتیجه تغییرات مشاهده‌شده را ارائه می‌داد، این نظریه اثبات می‌شد. اما این نسخه خطی شامل اشتباهات محاسباتی بود –اینشتین در مقدار جرم خورشید در صفحه 28 اشتباه کرده است. او این رویکرد نسبت به نسبیت عام را کمی دیرتر در سال 1913 کنار گذاشت زیرا نگران ثبات نظری آن بود.

آریا بانو

بسو هنگام ترک زوریخ این نسخه را با خود برد. خانه حراج کریستیز گفت: «به لطف اوست که این نسخه خطی به طرز شگفت‌انگیزی به دست ما رسیده است. زیرا احتمالا اینشتین به خود زحمت نمی‌داد این سند کاری را نگه دارد.» این نسخه خطی به همراه دفترچه‌ای مربوط به اواخر سال 1912 و اوایل 1913 که اکنون در بایگانی اینشتین دانشگاه عبری اورشلیم نگهداری می‌شود، یکی از تنها دو کار باقیمانده از پیدایش نظریه نسبیت عام است.
اینشتین در سپتامبر 1915 به این رویکرد بازگشت و سرانجام معادلات میدانی معتبر برای نظریه جدید خود را ایجاد و آنها را در چهار مقاله منتشر کرد.
کریستیز گفت: «درک انسان از عملکرد جهان برای همیشه تغییر کرده است. نسبیت عام با پیامدهایی نظیر اتساع زمانی گرانش، شکست نور و امواج گرانشی که هنوز در حال بررسی است باعث تغییر درک انسان از عملکرد جهان شد.»
ادرین لجندر از خانه حراج کریستیز گفت: «دست‌نوشته‌های اینشتین از این دوره و به‌طور کلی پیش از 1919 بسیار نادرند. این نسخه بینش جالب‌توجهی در مورد آثار اینشتین و شیرجه‌ای مسحورکننده به ذهن بزرگ‌ترین دانشمند قرن بیستم را فراهم می‌کند.»