چاپ

آریا بانو - وضو راهی برای پاکیزگی جسمانی است و مقدمه‌ای برای شروع عبادت و راز و نیاز با خدای جهانیان محسوب می‌شود. موارد و اعمالی وجود دارند که وضو را باطل می‌کنند که به آن‌ها مبطلات وضو گفته می‌شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی مواردی که به ابطال وضو منجر می‌شوند و همچنین احکام وابسته به آن بپردازیم.

آریا بانو

چه چیزهایی وضو را باطل می‌کنند؟
‏‏هفت چیز باعث ابطال وضو می‌شوند و باید پس از اتفاق افتادن آن‌ها مجدداً وضو گرفته شود. در زیر به این موارد اشاره‌ای خواهیم داشت.
بول و چیزهای دیگری که حکم بول دارند برای مثال رطوبتی که پیش از انجام دادن استبراء بیرون می‌آید ‏‎ ‎‏ غائط (رطوبتى غلیظ و سفیدرنگ که گاهى اوقات همراه با باد شکم و روده و یا در مواقعى به تنهایى از مخرج خارج می‌شود.) باد معده و روده که از مخرج غائط بیرون می‌آید. ‎خوابی که به وسیله آن چشم انسان نبیند و گوش او نیز قادر به شنیدن نباشد، اما در صورتی که چشم نبیند و گوش‏‎ ‎‏بشنود وضو باطل نیست. مواردی که عقل را زائل می‌کنند و آن را از بین می‌برد. برای مثال ‏‎‎‏دیوانگی، مستی و بی‌هوشی استحاضه و عادت ماهیانه زنان چیزهایی که بعد از آن‌ها غسل واجب می‌شود؛ مانند جنابت، حیض و غسل مس میت
چند مسئله درباره ابطال وضو
در صورتی که پس از اماله کردن (وارد کردن مایع روان از طریق مقعد)، آب اماله بیرون بیاید و با آن چیزی از غائط‏‎ ‎‏نباشد، وضو باطل نخواهد شد. از طرفی در صورتی که کرمی یا هسته‌ای بیرون بیاید و آلوده‏‎ ‎‏به غائط نباشد، وضو باطل نمی‌شود.‏ در صورتی که فرد بیماری دارد که بول او قطره قطره می‌ریزد یا اینکه فرد نمی‌تواند‏‎ ‎از خارج شدن غائط جلوگیری کند، در صورتی که اطمینان دارد که از اول وقت نماز تا‏‎ ‎‏آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا خواهد کرد، می‌بایست نمازش را در‏‎ ‎‏ زمانی که مهلتی به دست می‌آورد، به جا آورد و در صورتی که مهلت فرد به اندازه انجام دادن کارهای واجب نماز‏‎ ‎‏است، باید در مهلتی که در اختیار دارد، تنها کارهای واجب نماز را انجام دهد و‏‎ ‎‏کارهای مستحب آن مثل اذان و اقامه و قنوت را ترک کند. ‏‏فردی که مبطون است (به این معنی که این فرد بیماری دارد که نمی‌تواند از خارج شدن غائط خودداری کند و در تمام وقت به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا‏‎ ‎‏نخواهد کرد) در صورتی که بخواهد پس از هر مرتبه که در بین نماز از او غائط بیرون می آید، وضو بگیرد و برای او دشوار نیست، باید ظرف آبی در کنار خود قرار دهد و هر‏‎ ‎‏زمانتی که غائط از آن فرد بیرون آمد، بلافاصله وضو بگیرد و ادامه نمازش را بخواند. در این رابطه احتیاط‏‎ ‎‏مستحب آن است که همان نماز را دوباره با یک وضو بخواند و در صورتی که در میان آن‏‎ ‎‏نماز وضوی او باطل شد، به آن اعتنایی نکند.‏ فردی که غائط به صورت پی در پی از او بیرون می آید و وضو‏‎ ‎‏گرفتن پس از هر مرتبه برای او دشوار است، در بین نماز نیازی نیست که مجددا وضو بگیرد، اما ‏‎ ‎‏برای هر نمازی می‌بایست یک وضو بگیرد. ‏‏فردی که مسلوس است؛ به این معنی که آن فرد بیماری دارد که بول او قطره قطره‏‎ و بدون اختیار ‎‏می‌ریزد و درتمام زمان، آن فرد به اندازه وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا نخواهد کرد،‏‎ ‎‏لازم نیست در بین نماز خود مثل فرد مبطون وضو بگیرد، حتی با این حال که برای او وضو گرفتن‏‎ ‎‏دشوار نباشد و با یک وضو می‌تواند نمازهای زیادی را به جا بیاورد، مگر اینکه پس از‏‎ ‎‏خواندن نمازی تا شروع به نماز دیگر کند از او قطره‌های بول بیرون بیاید، وگرنه‏‎ ‎‏خارج شدن قطره های بول در میان نماز دلیلی برای وضو گرفتن نمی‌شود.‏ ‏‏در صورتی که فردی بیماری دارد که نمی‌تواند از خارج شدن باد معده خود اجتناب کند‏‎، باید به وظیف فردی که نمی‌تواند از خارج شدن غائط جلوگیری کند،‏‎ ‎‏عمل کند.‏ ‎‏فردی که بیماری دارد که ‏‏ بول او قطره قطره و بدون اختیار می‌ریزد، باید برای اقامه نماز با استفاده از ‏‎ ‎‏کیسه‌ای که در آن پنبه و یا چیز دیگری تعبیه شده است که از رسیدن بول به قسمت‌های دیگر‏‎ ‎‏جلوگیری می‌کند، خود را حفظ کند. احتیاط واجب این است که قبل از هر‏‎ ‎‏نماز مخرج بول را شست و شو دهد، ولی شستن کیسه لازم نیست. از طرفی فردی که نمی‌تواند‏‎ ‎‏از خارج شدن غائط جلوگیری کند، در صورتی که ممکن باشد، باید به مقدار نماز از‏‎ ‎‏رسیدن غائط به جاهای دیگر جلوگیری کند. احتیاط واجب این است که در صورتی که ‏‎ ‎‏سختی ندارد برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد.‏
چیزهایی که باید برای آنها وضو گرفت
وضو کلید و راه ورود به عبادت است و راهی برای پاکیزه شدن جسمانی برای انجام فرائض الهی است. برای انجام دادن چند کار وضو گرفتن واجب است. در زیر به تعدادی از این موارد اشاره خواهیم داشت.
برای به جا آوردن نمازهای‏‎ ‎‏واجب برای سجده و تشهد فراموش شده و در صورتی که بین آنها و نماز حدثی از او‏‎ ‎‏سرزده باشد، ولی برای سجده سهو نیازی به گرفتن وضو نیست برای طواف‏‎ ‎‏واجب خانه کعبه و برای طواف حج و بنابر احتیاط واجب برای عمره مستحبی نیز باید وضو گرفته شود ‏‏مس کردن خط قرآن، به معنی رساندن قسمتی از بدن به خط قرآن،‏‎ ‎‏برای فردی که وضو ندارد حرام است. از این رو برای لمس خط قرآن باید وضو گرفته شود، ولی لمس خط قرآن با استفاده از موی بدن اشکالی‏‎ ‎‏ندارد. باید به این نکته دقت داشته باشید که تفاوتی بین خط کوفی و یا خط‌های دیگر وجود ندارد
احکام وضو
‏‏در صورتی که فردی یقین به وضوی خود نداشته باشد و شک کند که وضوی او باطل شده است یا خیر، فرد باید ‎‏بنا را بر این بگذارد که وضوی او باقی است و نیازی به وضوی مجدد نیست، اما در صورتی که بعد از بول استبرا انجام نداده باشد و سپس وضو‏‎ ‎‏بگیرد و بعد از وضو رطوبتی از او خارج شود که نداند بول است یا چیز‏‎ ‎‏دیگری است، وضوی او باطل است و باید مجددا وضو بگیرد.‏ ‏‏فردی که شک کند که وضو گرفته است یا خیر؟ باید وضو بگیرد و در صورتی که در‏‎ ‎وسط نماز شک کند، باید نماز را قطع کند و وضو بگیرد و مجددا نماز بخواند. در صورتی که ‏‎ ‎‏بعد از نماز شک کند که وضو گرفته یا نه نمازش صحیح است، اما برای‏‎ ‎‏نمازهای بعدی باید وضو بگیرد.‏ ‏‏فردی که در اعمال وضو و شرایط آن، برای مثال پاک بودن آب و‏‎ ‎‏غصبی نبودن آن، بیش از حد شک می‌کند باید به شک خود اعتنایی نکند.