چاپ

آریا بانو-

«علی اکبر اسدی» روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به برخی خبرها درباره با برگزاری مذاکرات منطقه‌ای میان ایران و عربستان، گفت: اخبار منتشرشده درباره رایزنی‌های ایران و عربستان و تحرکات دیپلماتیک در منطقه تا حد بسیار زیادی مورد تایید است و نشان از ورود منطقه به یک دوره جدید و گذار از حالت تقابلی به تعاملی است.

این کارشناس مسائل جهان عرب ادامه داد: تهران و ریاض درصدد هستند که از مرحله تقابل و افزایش تنش در دهه اخیر به مرحله متفاوتی نسبت به گذشته ورود کنند. این دوره را می‌توان تعامل، کاهش تنش و مدیریت روابط نامید. ایجاد این شرایط و ورود به دوره جدید نیز ناشی از متغیرهای مختلفی است که جدی‌ترین آن را می‌توان تغییر دولت در آمریکا دانست.

وی افزود: ایران در 8 سال اخیر به افزایش تعامل با کشورها منطقه و دستیابی به یک روابط متفاوت با کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی گرایش داشته و صراحتا پیام‌های صریحی برای این کار ارسال کرده است که با برخورد مناسب عربستان روبه‌رو نشد اما اکنون عربستان برای انجام گفت‌وگوها آمادگی دارد.

ولیعهد سعودی برای پادشاهی نیازمند حمایت بایدن است

اسدی با اشاره به سیاست فشار حداکثری آمریکا و همراهی عربستان سعودی با آن تصریح کرد: تا زمانی که ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا بود، در چارچوب سیاست فشار حداکثری حرکت می‌کرد و تلاش داشت کشورهای منطقه به این سمت و افزایش برخوردها با ایران متمایل سازد. ریاض نیز در چنین شرایطی علاوه بر همراهی با واشنگتن، تمایل داشت از شرایط به سود خود و تغییر توازن منطقه‌ای به نفع عربستان سعودی استفاده کند.

این استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان اینکه محمد بن سلمان احساس می‌کند شرایط عوض شده و تداوم رویکرد پیشین فایده‌ای ندارد، خاطرنشان کرد: سعودی‌ها احساس می‌کنند آمریکا دیگر از آنها چون سابق حمایت نمی‌کند و گذشت زمان به تغییر معادلات منطقه‌ای و ایجاد توازن جدید کمکی نمی‌کند. از سوی دیگر، محمد بن سلمان برای رسیدن به تاج و تخت نیازمند حمایت‌های جو بایدن است و می‌داند ریس‌جمهوری آمریکا موافق تداوم تنش موجود در منطقه نیست.

اسدی در پاسخ به این سوال که آیا تحرکات ایران و عربستان به منظور کاهش تنش است یا ترمیم مناسبات و برقراری روابط، گفت: بازگشت به شرایط پیشین و برقراری روابط مانند قبل دیگر ممکن نیست چراکه شرایط متفاوت از دو دهه قبل است و معادلات منطقه‌ای و شکل منطقه نیز مانند اکنون نبوده است.

به گفته وی، آنچه که در وهله نخست اتفاق خواهد افتاد، کاهش تنش و مدیریت روابط میان ایران و عربستان سعودی است اما ممکن است در مراحل بعدی اختلافات بیشتر کاهش یابد و روابط تهران و ریاض به حالت عادی دربیاید. این موضوع بستگی به روند تحولات دارد اما مهمتر از آن، این موضوع به مذاکرات وین وابسته است؛ به گونه‌ای که دستیابی به توافق به روند تحولات سرعت بخشیده و بن بست در گفت‌وگوها موجب توقف تنش‌زدایی می‌شود.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره تاثیر سفرهای محمدجواد ظریف به قطر، عراق، عمان و کویت در دستیابی به توافق منطقه‌ای هم بیان کرد: این گونه سفرها ابعاد دوگانه دارند؛ از یک سو، تلاشی برای گفت‌وگو و همفکری با کشورهای منطقه در چارچوب تلاش‌های ایران برای رفع تحریم‌ها و احیای کامل برجام است. رایزنی‌های ظریف در پایتخت‌های چهار کشور عربی می‌تواند گام مهمی در اعتمادسازی و اطمینان‌دهی به آنها باشد که برجام علیه آنها نیست. بعد دیگر این گفت‌وگوها نیز تلاش برای ارتقای روابط کشورهای منطقه برای افزایش تعاملات بیشتر است.

رویکردهای خصمانه، تبلیغات منفی و امنیتی‌سازی کشورها علیه یکدیگر باید متوقف شود

اسدی درباره مولفه‌های توافق منطقه‌ای میان کشورهای حوزه خلیج فارس یادآور شد: منطقه باید به یک جمع‌بندی و ثبات برسد. تداوم شرایط موجود دیگر ممکن نیست. در این چارچوب، اولیه‌ترین بحث در این باره آن است که رویکردهای خصمانه، تبلیغات منفی و امنیتی‌سازی کشورها علیه یکدیگر و همچنین اقدامات تقابلی باید متوقف شوند و سطحی از تعامل و گفت‌وگو باید شکل بگیرد.

به گفته این استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در اثر گفت‌وگوهای منطقه‌ای می‌توان به عادی‌سازی مناسبات و ارتقای سطح دیپلماتیک امیدوار بود. بعد از آن، کشورهای منطقه می‌توانند درباره پرونده‌های منطقه‌ای که اختلاف‌نظر درباره آنها وجود دارد به یک چارچوبی از تفاهم برسند.

اسدی با بیان اینکه تعامل ایران و عربستان قطعا بر بحران یمن اثر مثبت خواهد داشت، عنوان کرد: وقتی عربستان سعودی وارد تعامل با ایران می‌شود، به معنای آن است که شرایط میدانی در یمن را هم به نوعی قبول کرده است. ضمن اینکه آنها در 6 سال اخیر در جنگ یمن دستاوردی نداشته‌اند و گزینه‌ای هم جز اقدامات دیپلماتیک ندارند.