بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / طبق آمارها در 6ماه امسال به ازای هر ایرانی 382 نخ سیگار مصرف شده؛ و نگران کننده تر اینکه با رسیدن سن مصرف سیگار به 12 سال و افزایش 35 برابری مصرف قلیان در میان دختران دانش آموز و دانشجو روبه رو هستیم.
در شش‌ماهه اول امسال 32 میلیارد و 500 میلیون نخ سیگار در کشور دود شده است؛ یعنی به ازای هرنفر 382 نخ سیگار، تقریبا دو نخ در یک روز برای هرنفر! این فقط یک قیاس آماری است که حساب کار دستمان بیاید اما وقتی جزئی‌تر بررسی و آمار مصرف روزانه سیگاری‌ها را تحلیل کنیم، باید بیشتر بترسیم. طبق اعلام دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، در کشور ما حدود 8 تا 10 میلیون نفر مصرف‌کننده دخانیات هستند که 9.3 درصد آن‌ها به صورت روزانه سیگار می‌کشند. باشگاه خبرنگاران جوان هم دیروز در خبری نگران‌کننده این‏طور نوشت: «آمار میانگین مصرف دخانیات در کشورمان حدودا 13 برابر جهان است.»
آمار رسمی 6 ماه اول 1400
البته با افتخار اعلام شده که در شش ماه اول امسال میزان تولید سیگار در کشور، 14 درصد افزایش یافته است؛ توجیه‌شان هم ایجاد اشتغال داخلی در صنعت دخانیات و جلوگیری از قاچاق است. این آمار را رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور، اعلام کرده و گفته است: «در شش ماهه اول امسال به میزان 28 میلیارد و 72 میلیون نخ سیگارت تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 25 میلیارد و 12 میلیون نخ بوده است به میزان 14 درصد افزایش را نشان می‌دهد». البته این فقط آمار تولید داخلی است و با توجه به قاچاق سیگار به داخل کشور، آمار مصرف خیلی بیشتر از این‌هاست. «اکبر شهباززاده» دراین‌باره هم گفته: «برآورد مصرف سیگارت در نیمه اول امسال 32 میلیارد و 500 میلیون نخ بوده است».
رسیدن سن مصرف سیگار به 12 سال
حالا این اعداد و ارقام را بگذارید کنار آمارهای دکتر «محمدرضا مسجدی» دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات ایران و خودتان ربط بین این‌ها را پیدا کنید:
بر اساس برآوردها، این نگرانی وجود دارد که سن شروع استعمال دخانیات در کشور به 12 سالگی رسیده است.به دلیل تحریم، بسیاری از صنایع تولیدی تعطیل یا ورشکسته شدند اما تعداد واحدهای تولیدی دخانیات از 7 به 21 واحد افزایش یافته و این موضوع تاسف‌بار است.تجربه مصرف قلیان در میان دختران دانش‌آموز و دانشجو تا 35 برابر افزایش یافته و زنگ هشداری برای خانواده‌هاست. آن‌ها همسران و مادران آینده هستند و می‌توانند سلامت خود و اطرافیان را به خطر بیندازند. هم میزان واردات قانونی و هم قاچاق سیگار به کشور افزایش یافته است، البته برخی توجیه می‌کنند که به علت همه‌گیری کرونا عده زیادی بیکار شده‌اند و برای امرار معاش به فعالیت در بازار دخانیات رو آورده‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر سیگار می‌کشند؟
این هم وضعیت کشور بر اساس سرشماری رسمی سال 1395: مصرف دخانیات در روستا44/15درصد و در شهر62/13 درصد بوده است. بالاترین شیوع مصرف سیگار در استان‌های مرکزی، آذربایجان غربی، قزوین و البرز و بالاترین میزان مصرف دخانیات (عمدتا قلیان) در استان‌های جنوبی کشور شامل بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و فارس گزارش شده است.
هر سال حداقل 60 هزار قربانی
طبق گزارش جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، در ایران سالانه نزدیک به 60 هزار نفر به علت عوارض سیگار فوت می‌کنند؛عددی که فقط سیگاری‌ها را دربرنمی‌گیرد بلکه اطرافیان آن‌ها را که در معرض دود قرار می‌گیرند هم شامل می‌شود. این همان چیزی است که سازمان بهداشت جهانی هم به آن اشاره کرده و گفته است: «از حدود 8 میلیون قربانی سالانه سیگار درجهان، 7 میلیون به‏دلیل مصرف و یک میلیون نفر به دلیل قرارگرفتن در معرض دود سیگار جان خود را از دست می دهند».البته ماجرا فقط به مرگ ختم نمی‌شود بلکه بسیاری را سال‌ها با عوارض و بیماری‌هایی درگیر می‌کند که شاید از مرگ هم تلخ‌تر باشد: بیماری‌های قلبی و تنفسی، انواع سرطان‌ها، بروز عوارض در زنان باردار، ذات‌الریه، انسداد ریه، برونشیت مزمن و حتی مرگ ناگهانی نوزادان در خانواده.
راهکار WHO چیست؟
این‌که میانگین مصرف سیگار در کشور خیلی بالاتر از میانگین جهانی است، معنایش این نیست که دیگر کشورها وضعیت خوبی دارند بلکه چین، هند، اندونزی، آمریکا، روسیه، بنگلادش، ژاپن، ترکیه، ویتنام و فیلیپین از جمله کشورهای بامصرف بالای سیگار هستند و آن‌ها وضعیت‌شان بدتر از ماست و باید فکری به حال خود کنند.
سازمان بهداشت جهانی هم راهکار این موضوع را به خوبی مشخص کرده است: افزایش مالیات بر سیگار، ممنوعیت تبلیغات، جلوگیری از قاچاق، افزایش هشدارهای بهداشتی و... . در کشور ما هم «آیین‌نامه ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی» وجود دارد و در بودجه امسال هم مالیات 10 تا 40 درصدی برای محصولات دخانی تعیین شده است اما به نظر می‌رسد هیچ‌کدام از این‌ها هنوز نتوانسته شیب تند آمار سیگاری‌ها را کُند کند.
جنگ سلامت و تجارت بر سر سیگار
دکتر «غلامرضا حیدری»، رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه شهیدبهشتی، در گفت‌وگو با خراسان می‌گوید: خوشبختانه ما قوانین بسیار خوبی برای پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات در کشور داریم؛ اما مشکل ما در اجرا و نظارت بر اجرای این قوانین است.
حیدری می‏افزاید: علاوه بر آن به دلیل نبود اتفاق‌نظر بین مجموعه‌های مختلف تصمیم‌گیر، شاهد اختلاف‌نظرهایی بین وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم با وزارتخانه‌های دیگری هستیم که بیشتر به جنبه تجاری و اقتصادی صنعت دخانیات فکر می‌کنند. وی تصریح می‌کند: در همه‌جای دنیا برای مقابله با استعمال دخانیات، سلامت بر اقتصاد اولویت دارد و ما هم باید همین رویکرد را داشته باشیم.