بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /DNA به‌عنوان دستورالعمل ژنتیکی رشد و بقای سلول‌های بدن، نقشی اصلی در حفظ سلامت ما ایفا کرده و هرگونه تغییر نامطلوب در آن ممکن است به اتفاقات ناگواری برای بدن بیانجامد. محققان کشور اهمیت تغذیه مناسب را در حفظ توازن و کارکرد صحیح این ماده ژنتیکی مورد مطالعه قرار داده‌اند.
حیات کاملاً به ظرفیت سلول‌ها برای استفاده از انرژی و مولکول‌های محیط برای عملکرد سلولی و تولیدمثل بستگی دارد. موجودات چند سلولی، ازجمله انسان، انرژی و مواد مغذی ضروری را از غذاها به دست می‌آورند. برخی از این مواد مغذی ضروری برای سنتز DNA، حفظ ساختار طبیعی کروموزوم، ترمیم آسیب DNA ناشی از کمبود مواد مغذی و یا محیطی و همچنین برای کنترل بیان ژن توسط مکانیسم‌های اپی ژنتیکی مورد نیاز هستند. ژنومی که موجودات به ارث می‌برند نحوه پردازش مواد مغذی را توسط آن‌ها تعیین می‌کند. این اثرات توسط علمی به نام نوتریژنتیک مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
بنا بر گفته متخصصان، علم مورد اشاره فوق، بر شناسایی و درک اثر تغییر شکل ژنوم و اپی ژنوم در جذب و متابولیسم ریزمغذی‌ها و همچنین اثرات رژیم غذایی بر سلامت متمرکز است. از سوی دیگر، رژیم غذایی، خود بر ژنوم موجود تأثیر می‌گذارد. به‌طور کلی فاکتورهای تغذیه‌ای زیادی بر بیان ژن تأثیر می‌گذارند که مطالعه دقیق آن‌ها می‌تواند در نقش واضح و قابل توجهی در سلامت انسان ایفا کند.
در یک مطالعه علمی پژوهشی که توسط متخصصانی از دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشگاه آزاد اسلامی رفسنجان انجام‌شده، این موضوع مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، محققان نقش تغذیه در بیان ژن، همانندسازی DNA، جلوگیری از آسیب DNA و ترمیم DNA را با مرور منابع پژوهشی در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر Scopus، SID، IranDoc، PubMed، Google Scholar، Web of Science و IranMedex بررسی کرده‌اند.
نتیجه بررسی‌های این مطالعه نشان داد که ادغام یافته‌های حاصل از فناوری‌های متنوع، درنهایت به درک جامع و گسترده‌ای از سیستم کنترل بیان ژن و روابط رژیم غذایی-ژن-سلامت در علم تغذیه مدرن کمک می‌کند.
به گفته محمدرضا محمدآبادی، محقق بخش علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان و همکارش، «تنظیم بیان ژن برای حیات و سلامت ضروری است و به عوامل درون‌زا و رژیم غذایی و سایر عوامل محیطی که در سطوح مختلف و با مکانیسم‌های متعدد عمل می‌کنند حساس است. درواقع، پیوندهای مهم و نزدیکی بین رژیم غذایی و تغذیه، وضعیت متابولیک، مسیرهای سیگنال دهی و تنظیم ژن وجود دارد».
آن‌ها اشاره می‌کنند: «تغییرات ناشی از رژیم غذایی یا عوامل دیگر در اشغال محل اتصال فاکتورهای نسخه‌برداری، ویژگی‌های کروماتین، الگوهای جهانی تباهی رونویسی و پروفایل ترجمه نیز امروزه می‌توانند در سطح ژنوم مورد مطالعه قرار گیرند».
بر اساس یافته‌های این تحقیق، شواهد زیادی وجود دارد که تعداد زیادی از ریزمغذی‌ها، ازجمله ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌عنوان عوامل کمکی آنزیم‌ها یا به‌عنوان بخشی از ساختار پروتئین‌ها، درترمیم DNA، جلوگیری از آسیب اکسیداتیو به DNA و همچنین نگهداری و متیلاسیون DNA مورد نیاز هستند.
محمدآبادی و همکارش می‌گویند: «نقش ریزمغذی‌ها در حفظ ثبات ژنوم به‌طور گسترده‌ای بررسی شده است. بسیاری از ریزمغذی‌ها در فرآیندهای مختلف پایداری ژنوم درگیر هستند. همچنین مکانیسم‌های مختلفی وجود دارند که به‌وسیله آن‌ها کمبود مواد ریزمغذی می‌تواند باعث آسیب به DNA، تسریع پیر شدن و ناپایداری کروموزومی شود».
این یافته‌ها که به‌صورت یک مقاله علمی پژوهشی در فصل‌نامه «بیوتکنولوژی کشاورزی» متعلق به دانشگاه شهید باهنر کرمان و انجمن بیوتکنولوژی ایران منتشر شده‌اند، دید واضحی را از نیاز بدن به ترکیب متعادلی از مواد غذایی به‌منظور سالم ماندن DNA ارائه می‌دهند و می‌توانند در برنامه‌ریزی‌های مربوطه مورد استفاده قرار گیرند.