آریا بانو - یکی از بیماری‌های تنفسی آسم است که سرفه، تنگی نفس و تنفس صدادار از علائم آن است. شربت تئوفیلین (Theophylline) از دارو‌های ضدآسم است که برای درمان مشکلات تنفسی مثل خس‌خس سینه یا تنگی نفس ناشی از آسم و برونشیت تجویز می‌شود. این دارو به شکل قرص و شربت موجود است.
در این مطلب با موارد مصرف این شربت، مقدار و نحوه مصرف و همچنین تداخلات دارویی آن آشنا خواهیم شد.
موارد شربت تئوفیلین؛ یک ضد آسم مناسب
شربت تئوفیلین از دارو‌های ضدآسم است که برای جلوگیری یا کاهش بروز علائم آسم و بیماری‌های تنفسی بکار می‌رود. عوامل زیادی، چون گرد و غبار موجود در هوا، سیگار کشیدن یا در معرض دود آن قرار گرفتن، عفونت‌های تنفسی، استرس شدید، مصرف دارو‌های خاص، فعالیت‌های ورزشی و رفلاکس معده می‌توانند باعث بروز بیماری آسم شوند.
این دارو به طور کلی در درمان بیماران مبتلا به آسم، آمفیزم و برونشیت و یا جلوگیری از بروز علائم آسم نایژه‌ای و اسپاسم برگشت پذیر نایژه استفاده می‌شود.
شربت تئوفیلین باعث شل شدن عضلات جدار دستگاه تنفس شده و با باز کردن آن عبور هوا را تسهیل می‌کند تا تنفس بهتر انجام شود و از انسداد دستگاه تنفسی جلوگیری شود.
دارو‌ی هم گروه
آمینوفیلین

نکات مهم پیش از مصرف شربت تئوفیلین
پیش از مصرف تئوفیلین، در صورت داشتن هریک از شرایط زیر پزشک یا داروساز را مطلع سازید:
تصمیم به بارداری، بارداری و شیردهی مشکلات قلبی و یا کبدی پرکاری تیروئید زخم معده سیگار کشیدن و یا نوشیدن الکل صرع هرگونه بیماری همراه با تب پورفیری (نوعی اختلال خونی نادر) مصرف سایر دارو‌ها سابقه حساسیت دارویی
مقدار مصرف شربت تئوفیلین برای سنین مختلف
میزان مصرف این دارو برای هر فرد متفاوت بوده و باید حتما توسط پزشک تعیین گردد. اما اگر بخواهیم به صورت کلی مقدار مصرف را تعیین کنیم، به شرح زیر است:

رده سنی	مقدار مصرف
کودکان 9 تا 1 ساله	معادل 5 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر شش ساعت
کودکان 12 تا 9 ساله	معادل 4 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر شش ساعت
نوجوانان 16 تا 12 ساله	معادل 3 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر شش ساعت
بزرگسالان جوانی که سیگار می‌کشند	معادل 4 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر شش ساعت
بزرگسالان سالمی که سیگار نمی‌کشند	معادل 3 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر هشت ساعت
بیماران سالخورده و بیماران مبتلا به بیماری قلبی ریوی	معادل 2 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر هشت ساعت
بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب یا نارسایی کبدی	معادل 2 میلی‌‌ گرم تئوفیلین، هر 12 ساعت

روش مصرف شربت تئوفیلین
دارو باید با معده خالی و همراه با یک لیوان آب مصرف شود تا جذب آن تسریع شود. سرعت اثر دارو و زمان لازم برای شروع اثر آن به شکل دارویی مصرف شده بستگی دارد. یک ساعت قلب و بعد از مصرف این دارو، از مصرف غذا‌های چرب پرهیز کنید. در صورت بروز تحریک گوارشی، دارو همراه با غذا یا بلافاصله پس از آن مصرف شود. مصرف تئوفیلین در بارداری
عوارض مصرف این دارو در دوران بارداری روی جنین به صورت کامل مشخص نبوده و مصرف این دارو در دوران حاملگی بدون تجویز پزشک ممنوع است.
مصرف تئوفیلین در شیردهی
مصرف قرص یا شربت تئوفیلین جی در دوران شیردهی ممنوع است، زیرا این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل شده و باعث اختلال خواب نوزاد، بیقراری و گریه‌های شدید می‌شود. در مواردی که مادر مجبور است این دارو را مصرف کند، باید شیر دهی به نوزاد قطع شود.
مصرف تئوفیلین برای کودکان
مصرف این دارو در نوزادان باید با احتیاط باشد و کودکان نسبت به بزرگسالان به مقدار بیشتری از این دارو نیاز دارند. در کودکانی که تا 16 سال سن دارند و اخیراَ تحت درمان با فرآورده‌های حاوی تئوفیلین نبوده‌اند، معادل 5-6 میلی‌‌ گرم تئوفیلین مصرف می‌شود.
عوارض جانبی شربت تئوفیلین
این عوارض ممکن است رخ ندهند یا خیلی نادر باشند، اما به هرحال جدی هستند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
اسهال و استفراغ ناراحتی معده سردرد تعریق اختلال در خواب عصبانیت و بی‌قراری تپش قلب بثورات جلدی و تشنج ریفلاکس مری بعضی از این اثرات ممکن است در طول درمان از بین بروند؛ زیرا بدن به دارو عادت می‌کند. بهتر است با پزشک متخصص خود درباره راه‌های پیشگیری یا کاهش این عوارض صحبت کنید. همچنین بدانید که احتمال بروز عوارض جانبی شدید در افراد سالمند، بیشتر است.

تداخلات دارویی شربت تئوفیلین
مصرف این دارو همراه با موارد زیر، احتمال ایجاد تداخل دارویی را به وجود می‌آورد:
سیگار و تنباکو سایمتیدین سیپروفلوکساسین اریترومایسین دارو‌های ضدبارداری خوراکی پروپرانولول و تیابندازول فنی توئین کاربامازپین باربیتورات‌ها و ریفامپیسین کتامین
نحوه نگهداری شربت تئوفیلین
دارو‌ را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. دارو را در مخزن بسته و در دمای اتاق نگهداری کنید. دارو را از حرارت، رطوبت، نور و یخ‌زدگی دور نگه دارید. دارو‌های تاریخ گذشته یا بی‌مصرف را دور بیاندازید.

توصیه‌ های کلی درباره شربت تئوفیلین
1) در صورت مشاهده عوارض وحشتناک، چون ضربان نامنظم قلب در فردی که این دارو را مصرف کرده است، سعی کنید او را به استفراغ وادار کنید.
2) طی درمان با این دارو، از مصرف مقادیر زیاد فراورده‌ها یا نوشابه‌های حاوی گزانتین اجتناب گردد.
3) بعد از مصرف این دارو باید علائم حیاتی بیمار و سایر علائم جسمی در نظر گرفته شود.
4) در صورت بروز نشانه‌های آنفلوآنزا، تب یا اسهال، بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.
5) در صورت سابقه هر نوع حساسیت دارویی یا غذایی، قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان قرار دهید.
6) طی درمان با این دارو، برای انجام فعالیت‌هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارد مانند رانندگی احتیاط کنید.
7) در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت، از دوبرابر نمودن دوز بعدی دارو خودداری کنید. مصرف بیش از حد تئوفیلین، موجب تشنج، مرگ و یا آسیب دائمی مغز می‌شود.
8) طی درمان با این دارو، نباید سیگار بکشید.
سخن پایانی
با خواندن این مطلب به طور مفصل با شربت تئوفیلین آشنا شدید. توجه داشته باشید از این دارو هرگز بدون تجویز پزشک به خصوص برای کودکان استفاده نکنید. همچنین دوره درمان با قرص یا شربت باید به صورت کامل طی شود و در صورتی که یک وعده مصرف آن فراموش شد، حتما به محض یادآوری باید مصرف شود؛ مگر اینکه زمان مصرف وعده بعدی نزدیک باشد.
شما همچنین می‌توانید با شربت دکسترومتورفان و همچنین شربت کتوتیفن ( موارد مصرف، عوارض و تداخلات دارویی آن‌ها) نیز در انگیزه آشنا شوید.