آریا بانو - گیاهخواری نیز مانند دیگر رژیم های غذایی معایب و مزایایی دارد. یک فرد می‌تواند با توجه به دلایل اخلاقی حقوق حیوانات و سلامتی بدن به گیاه‌خواری فکر کند. امروزه گیاهخواری در جهان محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
اگر نگاهی اجمالی به تغذیه اولین انسان‌ها داشته باشیم، متوجه می‌شویم که انسان نیز مانند حیوان از روی غریضه به انتخاب خوراکی‌ها و مواد غذایی می‌پرداخته و با کشف آتش، متوجه شد که غذای خود را می‌تواند به صورت پخته طبخ کرده و طعمی متفاوت را امتحان کند. بدین ترتیب پخت و پز در زندگی انسان‌ها جای گرفت تا حدی که هر کس فنون آشپزی مخصوصی را کشف کرد. در ادامه به بحث فواید و مضرات گیاهخواری بیشتر خواهیم پرداخت.

گیاهخواری چیست؟
گیاهخواری به چند دسته تقسیم می‌شود:
1. خام گیاهخواران: این دسته از افراد فقط از گیاه و میوه و دانه‌های میوه‌های خام استفاده می‌کنند و به هیچ وجه از لبنیات، کوشت، تخم مرغ و فراوراده‌های حیوانی استفاده نمی‌کنند.
2. فروگنیسم‌ها: این دسته افراد به خوردن میوه و گیاهان می‌پردازند اما با این تفاوت که معتقدند همانطور که نباید به حیوانات آسیب رساند آن دسته از گیاهانی که با خوردن و تغذیه به آنها آسیب می‌رسانیم نباید استفاده کنیم و ممنوع است.
3. گیاهخواری شیر و تخم مرغ: این گیاهخواران گوشت نمی‌خورند اما لبنیات و تخم مرغ و فراورده‌های گیاهی را مصرف می‌کنند.
4. پیکیترینیسم ها: این دسته از گیاهخوارن علاوه بر خوردن فراورده‌های گیاهی، گوشت‌های دریایی مانند ماهی و صدف دریایی نیز مصرف می‌کنند.
5. گیاهخواران اقتصادی: این‌ها افرادی هستند که به علت شرایط بد اقتصادی به این نوع گیاهخواری روی آورده‌اند. این دسته از گیاهخواران، محصولات گوشتی را مصرف نکرده و فقط از محصولات غیر گوشتی دیگر حیوانات استفاده می‌کنند.
6. میوه خوارها: این‌ها کسانی هستند که بدن خود را با خوردن میوه‌های مختلف تغذیه می‌کنند.
7. وگانیسم‌ها: که به علت حفاظت از محیط زیست و یا دلایل مذهبی و عدم کشتن حیوانات به این رژیم روی آورده‌اند.

دکتر پاکنژاد می‌گوید:
پیشنه خام گیاه خواری به ده هزار سال پیش بر ‌ می‌گردد؛ انسان شناختی از پختن غذا نداشت و آن‌ها بسته به نیاز بدنی خود، مواد غذایی را انتخاب می‌کردند . نکته اصلی اینجا است که انسان امروزی، وابسته به هوس خود، نوع غذا را انتخاب می‌کند و هیچ گونه توجهی به ضررهای تغذیه‌ای خود ندارد. به قول صادق هدایت در کتاب فواید گیاه خواری ، انسان ذاتاً میوه خوار و دانه خوار بوده است. شما زمانی که جلوی کودک دو ساله‌ای گوشت و میوه می‌گذارید ، او غریضی به سمت میوه متمایل می‌شود . انسان، نه مانند درندگان، دندانی همانند آن‌ها برای برش گوشت دارد و نه دندانی همانند گوسفند که بتواند گیاهان را بجود و به خوبی هضم کند. حتی روده حیوانات، نسبت به انسان کوتاه‌تر بوده و غذا را هضم می‌کنند؛ اما روده انسان طولانی و بلند است و شما اگر گوشتی مصرف کنید، درون روده فاسد می‌شود و تا مدت طولانی همان جا باقی خواهد ماند. بیشتر امراض و بیماری کبدی، معده، روده و سرطان‌ها از نوع تغذیه و استفاده از گوشت می‌باشد . گوشت، علاوه بر ویتامین‌ها و فوایدش، همانند سمی در بدن شما عمل می‌کند . بیشتر جنگ‌ها در جامعه، عصبانیت و میزان خشونت انسان‌ها ، خصوصیات پست اخلاقی، به مصرف گوشت بر می‌گردد که انسان را به درنده‌ای عظیم تبدیل می‌کند . او به مرور سرد شده و عطوفتش را از دست می‌دهد . تمامی بشر، حیوانات، عادات همیشگی غذایی خود را حفظ کرده‌اند و فقط انسان است که در نوع تغذیه خود دست کاری‌های متمادی انجام داده است.
تمام جهان از نظم خاصی پیروی می‌کنند، شب می‌رود و پشت سر آن روز می‌آید . کهکشان‌ها با نظم خاصی کنار هم چیده شده‌اند و…
به همین ترتیب بدن انسان، از روده تا معده، کبد و قلب و… هرکدام ساختار و کار مخصوص به خود را دارد و پذیرای تغذیه نادرست نیست . انسان برای سلامتی کامل بدنی خود نیازمند نظم در نوع تغذیه و تغذیه صحیح و سالم است.
با صنعتی شدن، انسان بر تمام نعمت‌ها دست برد و آن‌ها را دچار تغییر کرد. خشخاشی که خداوند به‌صورت طبیعی آفریده است و فواید مختلفی دارد، با تغییرات خود و آتش زدن، آن را به خاکستر تبدیل و دود آن را در حلق خود فرو می‌کند و به هزاران بیماری ناعلاج مبتلا می‌شود . انسان شخصیت طمع ورز و لذت دوست دارد اما غافل از آن که هر لذتی سالم نبوده و علاوه بر نابودی خود و بشر، بر زندگی آیندگان خود تأثیر می‌گذارد .
با فراوری کردن دانه‌های خوراکی در کارخانه‌ها با استفاده از دستگاه‌های صنعتی، تقریباً نصف بیشتری از فواید آن را از بین می‌برد . دانه‌های خوراکی، برای حفظ ویتامین‌های خود، همان گونه که از زمین بیرون می‌آیند ، بدون هیچ تغییری باید خورده شوند.
فواید گیاهخواری برای سلامت بدن
1. درمان فشار بالا
محققان می ‌ گویند که یک رژیم گیاهخواری می‌تواند درمان خوبی برای فشار خون بالا باشد. کسانی که فشار خون بالا دارند می‌توانند با رژیم گیاهخواری صحیح فشار خون خود را درمان کنند.
2. مرگ و میر را کاهش می‌دهد
گفته می‌شود که گیاخواران سالم‌تر از بقیه افراد هستند. درست است که می گویند در گوشت ویتامین‌های فراوانی وجود دارد اما این نوع ویتامین‌ها فقط در گوست نیست و با سبزی‌ها و میوه‌های دیگر تأمین می‌شود؛ از طرفی گوشت بیشتر از فوایدش، ضررهای بیشتری دارد.
3. کاهش آسیب به محیط زیست
اگر ما می‌خواهیم که میزان آلودگی محیط زیست را کاهش دهیم بهتر است تا مصرف گوشت خود را کمتر کنیم. این جهان مجموعه‌ای زنجیره است که شیر و پلنگ، گاو و گوسفند را و گاو و گوسفند، گیاهان را می‌خورند . اگر این سیستم طبیعی را رعایت کنیم مسلماً از آسیب رساندن به طبیعت، آتشسوزی ، تغییرات آب و هوا ، سیل و زلزله جلوگیری خواهیم کرد.
4. از بین رفتن بیماری دیابت
رژیم گیاخواری دیابت را از بین خواهد برد. بررسی‌های انجام شده بر روی بیماران دیابتی نشان می‌دهد که با رعایت رژیم گیاهخواری شیر و تخم مرغ به مدت یکسال (خوردن سبزی، میوه، لبنیات) بیماری دیابت ریشه کن خواهد شد.

5. درمان اضافه وزن
اگر شما از هیکل و وزن نامناسب خود رنج می‌برید، گیاهخواری بهترین درمان است. با مراجعه به پزشک تغذیه می‌توانید رژیم گیاهی کاملی دریافت کرده و به وزن مناسب خود دست پیدا کنید.
6. جذب مواد مغذی با رژیم گیاهخواری
یکی از مزایای رژیم گیاهخواری جذب مناسب مواد معدنی و آهن برای بدن است. مصرف لوبیا، سویا، کنجد، نخودفرنگی، آب آلو ، انجیر، بلغور، کشمش، هندوانه، ارزن، کلم، عدس، سبزی‌هایی مثل اسفناج می‌تواند کمبود آهن و مواد معدنی را برطرف نماید.
مضرات رژیم گیاهخواری
به علت عدم اطلاعات کافی در مورد این رژیم، افراد زیادی با رژیم نا صحیح، ویتامین‌های زیادی را از خود دریغ می‌کنند . البته بعد از چند روز این موضوع را حس خواهید کرد که بدنتان با کمبود کلسیم و پروتئین مواجه شده است.
1. گزینه‌های غذاهای گیاهخواری محدود است
کسانی که شروع به گیاهخواری می‌کنند فکر می‌کنند که منوی غذاهای گیاهخواری محدود است، آن‌ها باید غذاهای جدیدی را اختراع کنند.
2. افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال
می‌توان گفت که زیاده روی در خوردن گوشت، خطر ابتلا به سرطان کولورتال را افزایش می‌دهد. اما جدیداً با تحقیقات به عمل آمده متوجه شده‌اند که این نوع سرطان در بین گیاهخواران بیشتر از گوشت خواران است.
3. رسیدن کمتر مواد معدنی به استخوان
رژیم گیاهی‌ای متعادل است که با غذاهای دیگر مصرف شود. در غیر اینصورت به علت کمبود مواد معدنی در بدن، باعث ایجاد پوکی استخوان شده و بر کمبود تراکم استخوان تأثیر گذار است.
رژیم گیاهخواری برای گروه‌های زنان باردار، شیرده، کودکان و نوجوانان و ورزشکاران ممنوع است.
به علت عدم وجود تمامی مواد مغذی و گران شدن محصولات غذایی سالم رژیم گیاهخواری در ایران بسیار خطرناک است.
رژیم گیاهخواری طبق برنامه‌ی غذایی سالم، به چند طبقه مصرفی تقسیم بندی شده است.
طبقه اول: غلات، میوه‌ها ، سبزیجات، صیفی جات هستند طبقه دوم: پنیر و تخم مرغ هستند و طبقه سوم آن را شیر و لبنیات تازه و کم چرب تشکیل می‌دهند . کشور ایران یک کشور در حال توسعه بوده و از صنایع غذایی در سطح کشورهای دیگر نیست. عناصری مانند روی، ویتامین A و ویتامین C و کلسیم در فراورده‌های گیاهی در ایران دیده نمی‌شود و این مساله باعث آسیب‌های بدنی در افراد می‌شود . مسلم است که اینگونه افراد دچار سوء تغذیه خواهند شد.
به جای گیاهخواری از تمامی واحدهای غذایی استفاده کنید
شما می‌توانید با رژیم غذایی سالم و استفاده از تمامی واحدهای غذایی به اندازه و در حد خود از رژیم سالم غذای بهره‌ مند شوید. رژیمی که بتواند منابع غنی معدنی، آهن، کلسیم، پروتئین، منیزیم، ویتامین D بدنی را تأمین کند. با توجه به این موضوع متوجه خواهیم شد که در کشور ما با شروع رژیم گیاهخواری، شروعی برای سوء تغذیه و بیماری‌های غیر درمان خواهد بود.