بزرگنمايي:

آریا بانو - تسنیم / تکریم در لغت به معنای گرامی داشتن، احترام کردن و نیکویی رساندن به انسان است و در اصطلاح، برخوردها، رفتارها و روابط مبتنی بر ارج نهادن افراد نسبت به یکدیگر را گویند؛ این خصلت، همان گزاره‌ای است که خداوند در قرآن، انسان را به آن آراست، آنجا که فرمود « وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً ؛ به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا نشاندیم و از چیزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از آفریده‌های خویش برتری دادیم.» (اسراء70) بنابراین اساس رفتار خداوند با انسان‌ها مبتنی بر تکریم آنها است، مسئله‌ای که عمده افراد در تعاملات اجتماعی خویش درباره آن توجهی ندارند. خداوند در قرآن به صورت مصداقی بر مسئله تکریم بسیار تأکید دارد که از جمله آنها تکریم بهشتیان توسط ملائک،‌ تکریم والدین از سوی فرزندان و تکریم مهمانان است.
به عنوان نمونه خداوند در آیات 24 تا 27 سوره ذاریات، ماجرایی را درباره مهمانان ناخوانده حضرت ابراهیم نبی علیه‌السلام نقل می‌کند، مهمانانی که از سوی این رسول بزرگوار الهی بسیار تکریم شدند. ماجرای از این قرار است که تعدادی از ملائک عذاب در قالب انسان‌هایی با وقار خدمت ابراهیم نبی آمدند تا خبر از عذاب قوم لوط نبی دهند. در قسمتی از این آیات می‌خوانیم:
« هَلْ أَتاکَ حَدیثُ ضَیْفِ إِبْراهیمَ الْمُکْرَمینَ (24) إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ (25) فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمینٍ (26) فَقَرَّبَهُ إِلَیْهِمْ قالَ أَ لا تَأْکُلُونَ (27)» آیا خبر مهمانانی ابراهیم که مورد تکریم قرار گرفتند به تو رسید؟ زمانی که بر او وارد شدند، سلام گفتند. گفت: «سلام، مردمى ناشناسید.» پس آهسته به سوى زنش رفت و گوساله‌‏اى فربه [و بریان‏] آورد. آن را به نزدیکشان برد [و] گفت: «مگر نمى‌‏خورید؟»
از ظاهر این آیات حداقل سه نکته قابل برداشت است:
اول آنکه خداوند از این مهمانان به عنوان «مُکرَمین» (در معنای مفعول) یاد می‌کند؛ استفاده از این معنا از سوی خداوند آن هم در ابتدای سیاق این آیات، تأکیدی بر آن است که این مهمانان بسیار مورد تکریم قرار گرفتند.
دوم آنکه، این مهمانان ناشناس بودند و در اصطلاح خودمان، مهمانان ناخوانده محسوب می‌شدند، اما با این حال مورد تکریم ابراهیم نبی قرار گرفتند.
سوم آنکه پذیرایى سریع صورت گرفت، آنجا که فرمود «فَجاءَ»؛ در اینجا حرف «فاء» نشانه سرعت و زمانى کوتاه است. این هم یکی از مصادیق تکریم است.
چهارم آنکه جهت تکریم مهمانان هر آنچه در منزل داشت بر سر سفره قرار داد؛‌ البته با ذکر این نکته که ایشان برای رعایت حفظ حریم همسر خویش با مهمانان، خود بسوی همسر رفت و غذا را تدارک دید.
پنجم آنکه بهترین غذاها فراهم شد.
ششم آنکه مهمان را نزد سفره نبرد، بلکه سفره را نزد مهمان انداخت.
هفتم آنکه از مهمان نپرسید که غذا خورده‌اىد یا نه؛ ابراهیم نبی بدون پرسش غذایی فراهم کرد. «فَراغَ إِلى‌ أَهْلِهِ فَجاءَ».
اینها گوشه‌ای از تکریم مهمان است که خداوند با این ظرافت و لطافت در آیات قرآن نهفته است. حال باید سنجید که برخورد ما با مهمان چقدر مبتنی بر کرامت است. البته به لطف الهی، مردم ایران به مهمان‌نوازی مشهورند، اما در این ایام کرونا با آن دست مهمانانی که گاهی بدون در نظر گرفتن شرایط میزبان به مهمانی می‌روند چگونه باید برخورد کرد که هم کرامت آنها رعایت شود و هم اصول بهداشتی رعایت شود. دین اسلام در هیچ شرایطی مجوز به تخریب و یا تحقیر نداده بلکه روش‌ها و قلق‌هایی را بیان می‌دارد تا بدون ناراحتی طرف مقابل، او را متوجه خطایش کرد؛ ماجرای مشهورِ تعلیم وضو توسط حسنین علیهما السلام به آن پیرمرد جهت تکریم و احترام وی،‌ نمونه‌ای از این قلق‌های رفتاری است. متأسفانه گاهی عصیبت‌های آنی و رفتارهای نسنجیده ما را در ورطه اشتباهی فرو می‌برد که جبران آن بسیار دشوار خواهد بود.