آریا بانو - انگیزه – ورانشناسی – اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک از مجموعه شرایطی است که اختلال شخصیتی خوشه B یا دراماتیک نامیده می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال، احساسات ناپایدار، شدید و تصاویر تحریف‌شده‌ای از خود دارند. اعتمادبه‌نفس و خودباوری در افراد مبتلا به این اختلال به تصویب و تائید دیگران بستگی دارد و از احساسات واقعی خودشان ناشی نمی‌شود. این افراد شدیداً خواهان این هستند که مورد توجه دیگران قرار بگیرند و اغلب رفتارهای آن‌ها برای جلب‌ توجه دیگران، حالت نمایشی دارد. کلمه هیستریونیک به معنای نمایشی یا تئاتری است.
این اختلال در خانم‌ها نسبت به آقایان شایع‌تر است و معمولاً هنگام نوجوانی یا بلوغ زودرس رخ می‌دهد.
علائم اختلال شخصیت نمایشی
در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی مهارت‌های اجتماعی خوبی دارند و از این مهارت‌ها برای جلب‌توجه دیگران استفاده می‌کنند. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است:
از اینکه در مرکز توجه دیگران نیست ناراحت باشد لباس‌های تحریک‌آمیز بپوشد یا رفتارهای گمراه‌کننده و زشتی داشته باشد احساساتش را به‌سرعت تغییر دهد بسیار احساساتی رفتار کند، یا احساسات اغراق‌آمیزی را بکار ببرد که هیچ صداقتی در آن‌ها نیست بیش‌ازحد نگران ظاهر فیزیکی‌اش باشد پیوسته به دنبال تائید و تصویب دیگران باشد زودباور باشد و به‌ راحتی توسط دیگران تحت تأثیر قرار بگیرد بیش‌ از حد به انتقاد یا عدم تصویب حساس باشد آستانه تحمل کمی داشته باشد و از کارهای روتین سریع خسته شود یا اکثر پروژه‌ها را بدون تکمیل کردن رها کند قبل از انجام کاری فکر نکند تصمیمات عجولانه بگیرد خود محور باشد و به‌ندرت نگران دیگران شود به‌ سختی قادر به حفظ روابط باشد، روابطش کم‌عمق و جعلی به نظر برسد برای جلب‌توجه دیگران، اقدام به تهدید یا خودکشی کند

علت اختلال شخصیت نمایشی
علت دقیق اختلال شخصیت نمایشی مشخص نیست، اما بسیاری از متخصصان بهداشت روان معتقدند که هر دو عامل اکتسابی و وراثتی ، نقش مهمی را در توسعه آن ایفا می‌کنند. برای مثال، گرایش به سمت اختلال شخصیت نمایشی بین اعضای خانواده نشان می‌دهد که استعداد ژنتیکی برای این اختلال ممکن است به ارث برده شده باشد. با این‌ حال، فرزند خانواده مبتلا به این اختلال ممکن است به‌سادگی رفتارهای آموخته‌شده را تکرار کند.
عوامل محیطی دیگری که ممکن است از دلایل ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی باشند (مانند نداشتن انتقاد یا تنبیه در کودکی، تحسین کودک هنگامی‌که رفتارهای مورد تائید خاصی را انجام می‌دهد و توجه بیش‌ازحد به کودک از طرف والدینش)، همه و همه منجر به سردرگمی کودک در مورد اینکه کدام رفتار مورد تائید والدینش است می‌شود.
اختلالات هیستریونیک معمولاً در رابطه با خلق‌وخوی فردی و سبک‌های روان‌شناختی و روش‌هایی که افراد برای مقابله با استرس می‌آموزند، توسعه می‌یابد.
راه های تشخیص اختلال هیستریونیک
تحقیقاتی که توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا و راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) صورت گرفت نشان داد، اختلال شخصیت هیستریونیک می‌تواند تشخیص داده شود اگر:
تغییرات سریعی در احساسات فرد دیده می‌شود، گرچه احساساتش اغلب فاقد عمق یا بافت هستند ظاهر فیزیکی او اغلب برای جلب‌توجه دیگران است سبک مکالمه فرد خودمحور، احساسی و فاقد جزئیات توصیفی است فرد بسیار قابل پیش‌بینی باشد و به‌راحتی توسط دیگران تحت تأثیر قرار بگیرد فرد عادت به تفسیر غلط احساسات و اهداف دیگران داشته و معتقد باشد روابط آن‌ها صمیمانه‌تر از چیزی است که در واقعیت نشان می‌دهند باید قبل از تشخیص پزشک، فرد مظنون حداقل 5 مورد از این موارد و مواردی که در بخش علائم ذکر شد را دارا باشد. اگر علائم این اختلال شخصیتی وجود داشته باشد، پزشک با بررسی کامل تاریخچه پزشکی و روان‌پزشکی فرد، شروع به ارزیابی خواهد کرد. اگر علائم فیزیکی دیده شود، برای اطمینان یافتن پزشک در مورد اینکه بیماری جسمی علت این اختلال نیست، معاینه فیزیکی و آزمایشگاهی (تصویربرداری عصبی یا آزمایش خون) نیز ممکن است انجام شود.
اگر پزشک برای این نشانه‌ها هیچ دلیل فیزیکی پیدا نکرد، ممکن است فرد را نزد روان‌پزشک، روانشناس یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی که به‌طور خاص برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی آموزش‌دیده بفرستد. روان‌پزشکان و روانشناسان برای تشخیص اختلال شخصیت نمایشی از ابزارهای مصاحبه‌ای و تشخیصی استفاده می‌کنند.
اختلال شخصیت نمایشی چگونه درمان می‌شود؟
به‌طورکلی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی معتقدند نیازی به درمان ندارند. آن‌ها همچنین تمایل دارند در احساسات خود اغراق کرده و روال عادی که باعث می‌شود پیگیری درمان آن‌ها دشوار باشد را دوست ندارند. با این‌حال، اگر افسردگی ناشی از شکست در رابطه یا از دست دادن آن و یا مشکلات دیگر ناشی از کارهایی که انجام داده‌اند آن‌ها را آزرده کند، ممکن است درخواست کمک کنند. روش درمانی اختلال شخصیت نمایشی تا حد زیادی شبیه به اختلال شخصیتی وابسته بوده و شامل موارد زیر خواهد بود.
1. روان‌ درمانی
به‌طورکلی، روان‌درمانی (نوعی مشاوره) اولین درمان اختلال نمایشی است. هدف این درمان کمک به بیمار برای کشف انگیزه‌ها و ترس‌های مربوط به افکار و رفتارش است و همچنین باعث می‌شود بیمار، نحوه ارتباط با دیگران به شیوه‌های مثبت‌تر را یاد بگیرد.
2. دارو درمانی
دارو درمانی گاهی اوقات ممکن است به‌عنوان درمان برای سایر شرایطی استفاده شود که ممکن است در این اختلال نیز حضورداشته باشند، مانند افسردگی و اضطراب.

عوارض اختلال شخصیت هیستریونیک
اختلال شخصیت هیستریونیک بر روابط اجتماعی، کاری و احساسی فرد و نحوه عکس‌العمل او، شکست‌ها و ضررها تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این اختلال نسبت به جمعیت عمومی، بیشتر از افسردگی رنج می‌برند.
چشم‌انداز افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک
اکثر افراد مبتلا به این اختلال در اجتماع و در محیط کار عملکرد خوبی دارند، اما افرادی که از این اختلال شدیداً رنج می‌برند، ممکن است در زندگی روزمره خود مشکلات بزرگ‌تری داشته باشند.
آیا می‌توان از اختلال شخصیت نمایشی پیشگیری کرد؟
گرچه پیشگیری از اختلال شخصیت نمایشی ممکن نیست، درمان می‌تواند به فردی که مستعد ابتلا به این اختلال است اجازه دهد تا شیوه‌های کارآمدتری را برای برخورد با موقعیت‌ها یاد بگیرد.
آیا تاکنون این بیماری را در خودتان یا اطرافیانتان مشاهده کرده‌اید؟ چگونه با این بیماری مقابله کرده‌اید؟ تجربیات خود را در بخش نظرات با ما و سایر مخاطبین انگیزه به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: webmd