بزرگنمايي:

آریا بانو - مجله ایلیاد / اخیراً مغز گونه‌ی انسانی به نام «هومو نالدی» مورد کاوش قرار گرفته است و این ایده مطرح شده است که نئاندرتال‌ها خیلی قبل‌تر از چیزی که تصور می‌شد به آمریکای شمالی رسیده‌اند. همچنین در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از دی‌ان‌ای دنیسووان‌ها در لایه‌های گلی سیبری پیدا شده، ولی استخوان این گونه در آنجا کشف نشده است.
به همین دلیل شناخت انسان‌تباران با پیچیدگی‌هایی بیشتر از گذشته مواجه شده است. در زیر اطلاعاتی کلی در مورد گونه‌های انسانی مختلف آورده شده است که می‌تواند در درک زندگی اجداد انسان‌های مُدرن، اهمیت بالایی داشته باشد.
هومو هابیلیس‌ها
این گونه در سال 1960 میلادی کشف شده است و نامگذاری آن‌ها در سال 1964 انجام شده است. این گونه حدود 2 میلیون سال پیش در آفریقا ظهور پیدا کردند و حدود 1.5 میلیون سال پیش منقرض شدند. در اواسط قرن بیستم میلادی محققین تصور می‌کردند که انسان‌ها در آفریقا از اجداد میمون‌تبارانی که «استرالوپیت» نامیده می‌شدند، تکامل یافته‌اند. در سال 1960 محققین در تانزانیا فسیلی را پیدا کردند که بین استرالوپیت و انسان قرار داشت و آن‌را «هومو هابیلیس» نام نهادند و به این ترتیب آن‌را به‌عنوان اولین گونه‌ی انسانی در نظر گرفتند. محققین دریافتند که رفتارهای هومو هابیلیس‌ها نیز بیشتر مشابه انسان‌ها بوده است و از ابزار سنگی استفاده می‌کرده‌اند که استرالوپیت‌ها استفاده نمی‌کردند. البته یافته‌ها در مورد این گونه‌ی انسانی هنوز هم با شک و تردید همراه هستند.
هومو ارکتوس‌ها
این گونه در سال 1891 کشف و نامگذاری شده است. هومو ارکتوس‌ها نیز حدود 2 میلیون سال پیش در آفریقا ظهور پیدا کرده‌اند و به سرعت در اوراسیا پخش شده‌اند. تاریخ انقراض آن‌ها با شک و تردید همراه است، ولی جدیدترین تخمین‌ها نشان می‌دهد که این گونه‌ی انسانی تا 143،000 سال پیش نیز وجود داشته است. شکی وجود ندارد که هومو ارکتوس‌ها مانند انسان رفتار می‌کرده‌اند. این گونه دارای پاهای بلندی بوده که می‌توانسته مسافت‌های طولانی را طی کند و به این ترتیب اولین گونه‌ای بوده که تا مسیرهای طولانی مهاجرت کرده است. احتمالاً هومو ارکتوس‌ها اولین انسان‌تبارانی بوده‌اند که توانسته‌اند آتش را کنترل کنند و غذا بپزند. به همین دلایل تغذیه‌ی این گونه‌ی انسانی بهتر شده و مغز آن‌ها بزرگ‌تر شده و توانسته‌اند رفتارهای پیچیده‌تر را آموزش ببینند.
نئاندرتال‌ها
این گونه در سال 1829 برای اولین بار کشف شد، ولی تا سال 1865 برای آن‌ها نام انتخاب نشده بود. تاریخ ظهور آن‌ها به حدود 200،000 سال پیش در اوراسیا برمی‌گردد. این گونه مشهورترین گونه‌ی انسانی منقرض شده است و اولین گونه‌ای است که توسط دانشمندان حدود 200 سال پیش، قبل از اینکه داروین نظریه‌ی تکامل خود را مطرح کند، کشف شده است. شناخته شده بودن نئاندرتال‌ها به این دلیل است که استخوان‌های آن‌ها در کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی کشف شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. نئاندرتال‌ها معمولاً عموزاده‌های انسان‌های مدرن که نوادگان «هومو ساپین‌ها» هستند، محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد اجداد هر دوی این گونه‌ها یکی بوده است و برخی از محققین اجداد آن‌ها را «هومو هیدلبرجنسیس» می‌نامند که خود این گونه نیز نواده‌ی هومو ارکتوس‌ها محسوب می‌شود. اینکه دقیقاً چه زمانی هومو ساپین‌ها و نئاندرتال‌ها از یکدیگر منشعب شده‌اند مشخص نیست، ولی برخی از تحقیقات جدید نشان داده‌اند که انشعاب این دو گونه حدود 1 میلیون سال پیش رخ داده است.
نئاندرتال‌ها ابزار سنگی و استخوانی پیچیده‌ای ساخته‌اند. تحقیقات جدید نشان داده است که نئاندرتال‌ها حتی خصوصیات شیمیایی مواد معدنی اطراف خود را نیز می‌دانسته‌اند و می‌توانسته‌اند خودشان آتش بیفروزند. آن‌ها درمان خود را نیز آموخته بودند و هنر نیز نزد آن‌ها اهمیت بالایی داشته است.
دنیسووان‌ها
این گونه در سال 2010 شناسایی شده است. هنوز معلوم نیست در چه زمانی و کجا ظهور یافته‌اند، ولی حدسیات دانشمندان بر این است که دنیسووان‌ها بین 200 هزار تا 50 هزار سال پیش در شرق آسیا زندگی می‌کرده‌اند. گونه‌های انسانی دیگر از نظر دانشمندان منقرض شده‌ی قطعی محسوب می‌شوند، زیرا استخوان‌هایی که از آن‌ها به‌دست آمده با استخوان‌های انسان‌های کنونی روی زمین متفاوت هستند، ولی دنیسووان‌ها از این نظر متفاوت هستند و دانشمندان در مورد اسکلت این گونه اطلاعات زیادی ندارند و شناسایی آن‌ها تنها در آزمایشگاه‌های ژنتیک انجام شده است. داده‌های ژنتیکی نشان داده است که دنیسووان‌ها با نئاندرتال‌ها حدود 765 هزار سال پیش اجداد مشترک داشته‌اند.
هومو فلورسینسیس‌ها (هابیت‌ها)
این گونه در سال 2003 کشف شده است و در جزایر اندونزی حدود ‍100 هزار تا 50 هزار سال پیش زندگی می‌کرده است. به نظر می‌رسد اجداد این گونه حدود 700 هزار سال پیش نیز در همین جزایر زندگی می‌کرده است. این گونه مخلوط عجیبی از خصوصیات گونه‌های مختلف را در خود دارد. هابیت‌ها تنه‌ی کوتاهی داشته‌اند، ولی در عین حال دارای پاهای بلندی بوده‌اند و مغز کوچکی نیز داشته‌اند. هنوز اطلاعات محققین در مورد این گونه و ارتباط آن با دیگر گونه‌ها در درخت تکاملی انسان مشخص نیست.
هومو نالدی‌ها
این گونه در سال 2013 کشف شده است و به نظر می‌رسد بین 300 هزار تا 200 هزار سال پیش در آفریقای جنوبی می‌زیسته است. هومو نالدی‌ها نیز مخلوطی از خصوصیات دیگر گونه‌ها را در خود دارند. برخی از اجزای بدن آن‌ها تفاوتی با بدن انسان‌های کنونی نداشته است، ولی برخی از اندام‌ها نیز بیشتر به میمون‌ها شباهت داشته است. مغز آن‌ها کمی از شامپانزه بزرگ‌تر بوده، ولی توانایی انجام کارهای پیچیده مشابه انسان‌ها را داشته است و حتی به نظر می‌رسد این گونه مُرده‌های خود را در دالان‌های سنگی مدفون می‌کرده است.
هومو ساپین‌ها
این گونه در سال 1758 شناسایی شده است و به نظر می‌رسد حدود 200 هزار سال پیش در آفریقا زندگی می‌کرده است و حدود 100 هزار سال پیش از آفریقا به مکان‌های دیگر مهاجرت کرده است. از نظر تکنولوژی‌های مورد استفاده و همچنین پیچیدگی‌های هنری هیچکدام از گونه‌های انسان‌تباران به هومو ساپین‌ها نمی‌رسند. به نظر می‌رسد از نظر فیزیکی این گونه‌ی انسانی که اجداد انسان‌های مُدرن محسوب می‌شود تفاوت زیادی با نئاندرتال‌ها نداشته است و حتی بین این دو گونه زاد و ولد نیز صورت می‌گرفته است. پرسش اصلی اینجا است که چرا گونه‌های انسانی دیگر طی چند هزار سال همگی منقرض می‌شد‌ه‌اند، ولی گونه‌ی اخیر که انسان‌های مدرن را شامل می‌شود هنوز بر روی زمین حکمرانی می‌کنند.