آریا بانو - شهر: اتوبوسرانی به عنوان یکی از مُد های حمل و نقل عمومی از آغاز شیوع ویروس کرونا در پایتخت آسیب بسیار و باری سنگین را متحمل شد. از ابتلا و فوت رانندگان تا خسارت های ناشی از کاهش تعداد مسافران.

به گزارش شهر ، اعلام رسمی شیوع کرونا در شهر تهران از اسفند 1398 بود. همان زمان ستادی تحت عنوان «ستاد ملی مقابله با کرونا» تشکیل شد و دستورالعمل‌های مختلفی در راستای مقابله با این ویروس برای تقسیم وظایف سازمان‌ها در قبال حفظ سلامت شهروندان منتشر کرد.
یکی از سازمان‌هایی که وظیفه‌ای خطیر و عملکردی مستقیم در برابر عملیات ضدعفونی و سلامت شهروندان داشت، شهرداری بود. حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوسرانی، مترو و تاکسیرانی جزو شرکت‌های دولتی بودند که در همان روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا می‌بایست روزانه به طور مستمر عملیات ضدعفونی و اقدامی جهت رعایت فاصله گذاری اجتماعی، کاهش ازدحام مسافران و دیگر اقدامات بهداشتی و آموزشی را انجام می‌دادند.
از جمله اقدامات مهمی که شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران و حومه از اسفند 1398 تا به امروز، به مرور انجام داده می‌توان به تشکیل کمیته ستاد بحران و تهیه و ابلاغ و اجرایی کردن دستورالعمل‌های مربوطه، کاهش ساعت کار اداری کارکنان، صدور مجوز دورکاری برای کارکنان مشمول دستورالعمل، اجرای پروتکل‌های بهداشتی از جمله بازگذاشتن پنجره‌ها و دریچه‌های اتوبوس، جداسازی کابین رانندگان و عرضه ماسک در ایستگاه‌ها و پایانه‌های پرتردد، غربالگری کارکنان شرکت، سنجش و کنترل مستمر سلامت کارکنان، توزیع محلول ضدعفونی کننده و تحویل ماسک به رانندگان، ارائه آموزش‌های لازم به همکاران مبتلا به کرونا توسط مددکاری‌ها و پیگیری وضعیت سلامت ایشان، اشاره کرد.

محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در گفت‌وگو با شهر ، درباره تأثیر شیوع ویروس کرونا بر عملکرد حوزه اتوبوسرانی، توضیح داد: نخستین آسیبی که شیوع کرونا بر عملکرد اتوبوسرانی وارد کرد، کاهش مسافران بود. میانگین، نزدیک به 67 درصد از مسافران اتوبوسرانی در بازه زمانی 16 ماه گذشته، کاهش یافته است. به تناسب کاهش مسافر، درآمد اتوبوسرانی هم کاهش یافته است.
او درباره وضعیت مسافران بخش خصوصی در دوران شیوع ویروس کرونا، بیان کرد: کاهش مسافر در بخش خصوصی باعث شد که یک سری از خطوط اتوبوسرانی نتواند هزینه‌های خود را تأمین کند. درحال حاضر اتوبوس‌های خطوط به نوعی کاهش یافته؛ گویی خط تعطیل شده است.
ترفع با بیان اینکه حمل و نقل عمومی به صورت کلی ضربه بسیار سنگینی از شیوع ویروس کرونا متحمل شد، افزود: با کمک‌های دریافتی از شهرداری، توانستیم که وضعیت قابل قبول حداقلی را حفظ کنیم. بسیاری از شرکت‌های حمل و نقلی در سراسر جهان ورشکست و از چرخه سرویس دهی خارج شده‌اند.
به گفته مدیرعامل این شرکت، بخش خصوصی وظیفه ندارد که حمل و نقل عمومی را به قیمت ارزان دراختیار شهروندان قرار دهد چرا که حمل ونقل عمومی یک موضوع حاکمیتی به شمار می‌رود.
او در ادامه اضافه کرد: اتوبوس‌های بخش خصوصی پیش از کرونا با حداقل نرخ کرایه فعالیت می‌کردند و الان که مسافر کاهش یافته است دیگر توان تعمیر و نگهداری از اتوبوس‌ها را هم ندارند. متوسط سن اتوبوس‌های بخش خصوصی بیش از 13 سال است. بخش خصوصی به سختی در شرایط غیر کرونا خود را سرپا نگه می‌داشت.

در حال حاضر ترفع با بیان اینکه همزمان با شیوع ویروس کرونا درآمدها کاهش پیدا کرده و نرخ ارز و قیمت‌ها نیز به شدت افزایش یافته است، عنوان کرد: بخش خصوصی از دو طرف ضربه خورده است. در شرایط فعلی، در بخش خصوصی اگر اتوبوسی خراب شود دیگر به چرخه فعالیت برنمی‌گردد. برای مثال اگر خطی 10 دستگاه اتوبوس داشته درحال حاضر دو دستگاه اتوبوس مشغول فعالیت هستند.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران ضمن اشاره به تعطیلی تعدادی از خطوط بخش خصوصی، گفت: درحال حاضر حدود 30 درصد از اتوبوس‌های بخش خصوصی از چرخه فعالیت به خاطر تعمیرات، نبود مخزن گاز و ... خارج شده‌اند. مخازن گاز اتوبوس‌های گازسوز تأمین نشده و تعدادی از اتوبوس‌های ‌گازسوز به دلیل عدم تأمین مخزن، خوابیده‌اند.
شرکت واحد اتوبوسرانی در حوزه اجرای فاصله گذاری اجتماعی در طول 16 ماه گذشته تاکنون، اقداماتی همچون استمرار فعالیت شبانه روزی ناوگان، عدم تغییر سرفاصله اتوبوس‌ها با وجود کاهش آمار مسافران، مدیریت هوشمند ناوگان، انجام نظارت تصویری و اعزام اتوبوس‌های کمکی به ایستگاه‌های پر مسافر، ورود 250 دستگاه اتوبوس و مینی بوس جدید ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت را به سرانجام رسانده است.
عدم تغییر سرفاصله اتوبوس‌ها با وجود کاهش آمار مسافران به منظور جلوگیری از ازدحام بیشتر مسافران داخل اتوبوس‌ها و همچنین افزودن 250 دستگاه اتوبوس و مینی بوس از جمله مهم‌ترین و سخت‌ترین اقدامات سال گذشته در حوزه اتوبوسرانی بود.

شهرداری تهران توانست در شرایط کرونایی و افزایش روزانه نرخ ارز و هزینه‌های جاری، سفارش ساخت و خرید 250 دستگاه اتوبوس و مینی بوس را به شرکت ایران خودرو بدهد. هزینه خرید این اتوبوس و مینی بوس‌ها به ارزش 383 میلیارد و 850 میلیون تومان بود که از منابع داخلی شهرداری و اوراق مشارکت سال 1398 تأمین شد.
عملیات ضدعفونی یکی از اقداماتی است که شرکت واحد اتوبوسرانی تهران روزانه آن را انجام می‌دهد. ضدعفونی کردن تمامی اتوبوس‌های فعال به صورت روزانه در ابتدا و انتهای خطوط پر مسافر قبل از مسافرگیری براساس پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، ضدعفونی کردن ایستگاه‌ها و پایانه‌ها به صورت مستمر، ضدعفونی کردن ساختمان‌های اداری و تجهیز ساختمان‌های اداری به دستگاه‌های ضدعفونی و استفاده از دستگاه فوگر (مه پاش) برای ضدعفونی نکردن ناوگان از جمله اقدامات این شرکت از ابتدای شیوع ویروس کرونا در تهران تا به امروز است.
این شرکت در حوزه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی نیز اقداماتی نظیر تولید و انتشار 2500 محتوای خبری درباره کرونا، چاپ و نصب بیش از 26 هزار پوستر و 7 هزار استیکر آموزشی در اتوبوس‌ها، پخش پیام‌های پیشگیرانه در حوزه سلامت عمومی از طریق نمایشگرهای اتوبوس‌های تندرو ویژه، ارتباط رسانه‌ای شفاف با خبرنگاران و مستندسازی عملیات و اعتماد سازی عمومی در سطح جامعه، تهیه و ساخت اینفوگرافیک، موشن گرافیک و کلیپ درباره آموزش شهروندی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا و آموزش مجازی به رانندگان انجام داده است.

خبرنگار :ملیکا هاشمی