آریا بانو - در قدیم برای درمان بیماری‌ها از گیاهان داروئی استفاده می‌کردند. کاری که امروزه به فراموشی سپرده شده است. مشکل زردی در کودکان مشکل بزرگی در سلامتی آن‌ها محسوب می‌شود که با کمی تامل در عصاره گیاهان داروئی می‌توان این مورد را برطرف کرد. از بهترین گیاهان تاثیر گذار برای درمان زردی کودکان، شیر خشت است که در ادامه شما را از فواید شیرخشت برای نوزادان آگاه می کنیم.
شیر خشت چیست و چگونه آن را تهیه می‌کنند؟
شیر خشت صمغی است که از درخت زبان گنجشگ گرفته می‌شود. نام دیگر آن شیر خاشاک بوده که رنگ سفید رنگ مایل به زرد دارد.

این گیاه تب شدید را در کودکان کاهش می‌دهد. این مساله قابل توجه است که درخت شیر خشت در شرایط مساعد اقلیمی خود رشد کرده و شیره زیادی از آن استخراج می‌شود. اما در صورتیکه در شرایطی غیر از شرایط اقلیمی خود کاشته شود، رشد می‌کند اما شیره‌ی مطلوبی نخواهد داشت.
کشاورزان با ایجاد شکافی در دیواره این درخت، شیره‌ای از آن می‌گیرند که این شیره ملین خوبی برای مشکلات گوارشی و یا زردی کودکان است. در بازار شیر خشت به سه مدل توزیع می شود. مورد اول اشکی است که دارای قطعات متبلور، سوراخ دار و اشکی شکل و خالص‌تر از بقیه مدل‌ها است. مورد دوم شیر خشت تکه‌ای و یا تخته‌ای است که رنگ آن زرد تیره، غیر خالص و با طعمی شیرین است. مورد سوم شیر خشت چربتر است که ناخالص‌ترین شیرخشت بوده، ارزانتر است، خاصیت کمتری دارد و زود فاسد می‌شود. به نظر می‌رسد تولید شیر خشت مربوط به ایران و اطراف آن است.
خواص شیر خشت از نگاه ابن سینا
شیر خشت یا شیر خشک شبنمی است که در هرات به درخت بید و گون کتیرا می‌نشیند و مزاجی معتدل دارد. دارای اثر مسهلی بوده و دیگر خواص آن مشابه ترنجبین است؛ اما از آن قوی‌تر است و خاصیت زداینده دارد.
فواید شیرخشت برای نوزاد و اثرات درمانی آن
1. شیر خشت و درمان یبوست نوزاد
شیر خشت گیاهی معجزه گر است؛ طبیعت آن گرم بوده و خلط آور، ضد درد معده، پاین آورنده تب، مسهل بوده و برای تمام سنین مناسب است. تحقیقات نشان داده است که شیر خشت می‌تواند انسان را در برابر تاثیرات اتمی محافظت کند. مصرف شیر خشت در نوزادان باعث درمان یبوست در دوران نوزادی می‌شود.
در طب سنتی برای خارج کردن ماده‌ای در بدن انسان که موجب بیماری شده است، از داروهای متداول گیاهی استفاده می‌کنند. دارویی که بیمار باید به مدت 3 تا 14 روز آن را مصرف کند. این نوع داروها می‌تواند ترکیبی از انگور و یا خاکشیر و ترنجبین باشد. در مواردی که نوزاد دارای طبع گرمی است، از ترکیب‌های خاکشیر با دیگر میوه‌ها استفاده می‌کنند؛ اما اگر یبوست نوزادی ادامه دار شود باید از شیر خشت استفاده کرد. شیر خشت باعث می‌شود تا مواد غذایی رقیق شده و یا به قطعه قطعه کردن غذا در معده کمک بزرگی می‌کند.
2. استحکام استخوان بندی نوزاد
برای رشد نوزادان شیر خوار، استحکام استخوان بندی آنها و در آوردن زودتر دندان آن‌ها، شیر خشت موردی مناسب است. شیر خشت به رشد کامل کودک شما کمک می‌کند. به جای دادن شربت قند به کودکان، شربتی از شیر خشت و ترنجبین به کودک بدهید تا استخوان بندی مقاوی داشته باشد.
علاوه بر آن شیر خشت دارویی درمانی است که عفونت‌های ادراری را برطرف کرده، تب را پایین آورده و خارش بدن را برطرف می‌کند.
3. برطرف کردن زردی نوزاد با شیر خشت
یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها، زردی نوزاد است. روش‌های متدوال درمانی برای کاهش زردی نوزاد وجود دارد:
نور درمانی، دارو درمانی و تعویض خون.
در بعضی کشورها برای پایین آوردن زردی نوزادان از طب سنتی استفاده می‌کنند. یکی از گیاهان مورد استفاده در کاهش زردی خون که مورد تحقیقات فراوانی قرار گرفت، شیر خشت است. امروزه استفاده از قطره های خوراکی گیاهی که حاوی شیر خشت است، (قطره بیلی ناستر)، تا حدی برای نوزاد مفید بوده و تا 90 درصد باعث کاهش و بهبودی زردی نوزاد می‌شود.
این گونه گیاهی پس از مطالعات بر روی 32 کودک و کنترل‌های کیفی و کمی آن مورد مطالعه قرار گرفت. آن‌ها محلولی حاوی 5 گرم شیر خشت را بر روی کودکان مورد آزمایش قرار دادند؛ هر 12 ساعت یکبار کودکان را چکاب می‌کردند و در آخر طبق نتیجه گیری‌های انجام شده متوجه شدند که مصرف شیرخشت برای نوزاد، به کاهش سریع زردی و روند کاهش میزان زمان بستری آن ها کمک می‌کند.
از شایع ترین زردی‌ها، زردی در ابتدای تولد نوزادان است. در حالت طبیعی ممکن است به مغز نوزاد، آسیب‌های جدی وارد شود. با توجه به این نکته که شیر خشت حاوی ماده‌ی مانیتول و پلی ساکارید است، باعث شده تا میزان جذب مانیتول از دستگاه گوارش کاهش یابد و ایجاد اسهال کند و در نتیجه نوزاد با دفع‌های مداوم، بیلی روبین را نیز دفع می‌کند. از طرفی با فعال کردن گیرنده‌های کبدی در نوزاد، باعث کاهش جذب بیلی روبین می‌شود. صفرا یکی از قسمت‌های دیگر بدن است که طبعی گرم و خشک دارد. درمان زردی نوزادان با طب سنتی بر اساس همین رویکرد شکل خواهد گرفت.
بیماری زردی در پسرها نسبت به دخترها شایع‌تر است زیرا پسر‌ها نسبت به دخترها طبع گرم و خشک‌تری دارند. مهمترین داروی ضد زردی، شیرخشت برای نوزاد است که از قدیم الایام نیز معمول بوده است. حتی با مصرف شیر خشت توسط مادر، میزان زردی نوزاد صفر می‌شود.
طریقه مصرف شیر خشت برای درمان زردی نوزاد
شما می‌توانید حدود یک چهارم قاشق چایخوری شیر خشت را با آب مخلوط کرده و از صافی رد کنید؛ سپس آرام آرام به نوزاد بدهید تا بخورد. این محلول را روزی دو تا سه بار می‌توانید به نوزاد خود بدهید.

شیر خشت تب بر مناسبی است
از شیر خشت برای پایین آوردن و درمان تب نوزادان می‌توان استفاده کرد. شما می‌توانید 5 گرم شیر خشت را با یک بطری عرق بید کاسنی حل کرده و سپس یک تا دو ساعت یکبار حدود نصف فنجان به کودک خود بخورانید.
شیر خشت حرارت درونی، خارش بدن، ناراحتی‌های ادراری و عفونی نوزاد را برطرف کرده و تب‌بر مناسبی است. شیر خشت موجب بهبود تب‌های حاد، آبله مرغان، حصبه و اسهال خونی می‌شود.
نظرات متخصصان اطفال درباره شیر خشت
یک متخصص اطفال در مقابل نظر و باورهای مردم درباره شیرخشت برای نوزاد گفت که به اطفال و نوزادان نباید شیر خشت بدهید.
دکتر فهیمیان می‌گوید شیر خشت با شکاف توسط دست و یا گزش حشرات به دست می‌آید. شیر خشت‌ها انواع مختلفی دارند و به دو دسته شیر خشت ملین و شیر خشت خلط آور تقسیم بندی می‌شوند. دکتر فهیمیان می‌گوید ترنجبین و شیر خشت به علت مزه شیرین و خاصیت مغذی‌اش، توسط حشرات، قارچ‌ها و شته‌ها جذب می‌شود و این موجودات به گیاه می‌چسبند و قادر به فرار نیستند. این حشرات آلودگی بدن خود را به گیاه منتقل می‌کنند. بعد از جمع آوری این صمغ توسط کشاورزان، آن‌ها را در محیطی غیر بهداشتی می‌برند که نشانه‌هایی از فضولات گاو و گوسفند، سوسک و مگس دیده می‌شود. این متخصص در ادامه می‌گوید: متاسفانه با توجه به یک باور قدیمی و پیگیری این باور، هنگام خروج نوزاد از بیمارستان به خانه، برای شستشوی روده‌های نوزاد از این گیاه استفاده می‌کنند.
نکات مهم در مصرف شیر خشت
برای درمان زردی نوزادان با شیر خشت، حتما با نظر و مشورت پزشک متخصص اطفال این کار را انجام دهید و در صورت تائید پزشک، از شیر خشت‌های مرغوب و اصل مصرف کنید.
شما به هنگام تهیه شیرخشت برای نوزاد، می‌توانید قطره‌های شیر خشت را از داروخانه‌ها نیز تهیه کنید که بهداشتی‌تر خواهند بود. قطره زردی بیلی ناستر که از عصاره شیر خشت بدست آمده، درمان مناسبی برای زردی نوزاد است. در رابطه با میزان مصرف آن حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنید و خودسرانه این دارو را به کودک خود ندهید.