بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / نظرات متفاوتی درباره جایگزین کردن دوز دوم واکسن وجود دارد که در ادامه به دلایل تزریق دو مرحله‌ای و جایگزینی واکسن می پردازیم
در ابتدا به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ما نیازمند تزریق دوز دوم واکسن کرونا هستیم؟به طور کلی کارکرد واکسن‌ها در بدن به این شکل است که اقدام به ایجاد حافظه ایمنی شناسی یا ایمونولوژیک در بدن می‌کند تا سیستم ایمنی بدن بتواند ویروس مهاجم را تشخیص دهد و با آن مقابله کند. «توماس دنی»، محقق ویروس شناسی درباره تزریق دوز دوم واکسن های کرونا معتقد است که این کار برای ایجاد کارایی بهتر و طولانی مدت تر لازم است، چون اگرچه واکسن‌های کرونا در اولین دوز حافظه ایمونولوژیک را ایجاد می‌کند اما در دوز دوم ایمنی تقویت و تثبیت می شود.
دوز دوم و واکسنی غیر از نوع اول
« مینو محرز»، محقق تیم پژوهش واکسن کووایران برکت، در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: «اگر قرار باشد دوز دوم واکسنی چهار هفته بعد تزریق شود، اما این به هر دلیلی رخ ندهد، واکسیناسیون آن فرد باید دوباره از اول شروع شود. این یعنی ممکن است کلا واکسیناسیون انجام شده لغو و از اول شروع شود، چون مثلا واکسنی وجود دارد که باید سه ماه بعد تزریق شود و یک واکسن دیگر چهار هفته بعد. فاصله زمانی تزریق دوز دوم واکسن‌ها به طور کلی فرق می‌کند.» 
این در حالی است که دکتر «مسعود مردانی» معتقد است که فاصله‌های زمانی که شرکت‌های تولیدکننده واکسن اعلام می‌کنند یک زمان تقریبی است و به این معنا نیست که تعویق آن مشکل‌ساز می شود.
این موضوعات باعث شده است که برخی از مسئولان وزارت بهداشت به فکر تزریق ترکیبی واکسن‌ها هم بیفتند و از سناریویی بگویند که در دوز دوم، واکسن دیگری تزریق شود.
فاطمه عابدینی، دبیر کمیته علمی کشوری کووید-19 در این خصوص می گوید: «یک سری مطالعات در دنیا هست که از ترکیب واکسن‌ها استفاده می‌کنند. زیرا فکر می‌کنند که شاید ایمنی بیشتر ایجاد می‌شود. به عنوان مثال «فایزر» و «آسترازنکا» در مطالعه‌ای به صورت ترکیب استفاده شده و حتی مطالعات دیگری هم در جریان است، اما از نظر علمی شاید بتوانیم از بسترهای یکسان، واکسن را جایگزین کنیم. 
به عنوان مثال درخصوص واکسن سینوفارم که از یک ویروس کشته شده و غیرفعال شده است، شاید بتوان واکسن دوز دوم را با واکسنی که از همین بستر استفاده کرده، جایگزین کرد.»اما همچنان مطالعات علمی به نظر قطعی درباره تزریق ترکیبی واکسن کرونا نرسیده‌اند.
واکسن «برکت» شبیه « سینوفارم »
دکتر محرز، درباره تزریق واکسن برکت به عنوان دوز دوم خاطر نشان می کند: «اگر اولین واکسن تزریق شده سینوفارم باشد، چون واکسن برکت از نظر ساختاری شبیه سینوفارم است می‌توان از آن به عنوان دوز دوم استفاده کرد. اگر واکسن اول نوع دیگری باشد، اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. اما می‌خواهیم این واکسنی که تزریق شده اثر داشته باشد. به همین دلیل تزریق دو واکسن با بستر متفاوت، ممکن است که آن تاثیری که انتظارش را داریم نداشته باشد.»
واکسن «برکت» و «سینوفارم» هر دو از یک بستر ویروس ضعیف شده هستند، «آسترازنکا»، یک سازوکار دیگر دارد و در نتیجه نوع آن واکسن داخلی مقداری فرق می‌کند. «اسپوتنیک»، هم مثل «آسترازنکا» است، البته نوع آدنوویروس‌های این دو فرق می‌کند. به همین دلیل اگر دوز اول «سینوفارم»، تزریق شده باشد، می‌شود دوز دوم از واکسن «برکت» استفاده کرد.
تزریق دوز دوم با «فایزر» و «مدرنا» به جای «آسترازنکا » در آلمان
در همین خصوص در هفته‌های اخیر بحث بر سر عوارض جانبی واکسن آسترازنکا در آلمان سردرگمی ها و نگرانی‌هایی را در بین شهروندان این کشور ایجاد کرد. کمیسیون دایمی واکسیناسیون آلمان استیکو(Stiko) توصیه کرده است که تا اطلاع ثانوی افراد زیر 60 سال که دوز اول آسترازنکا را تزریق کرده‌اند، برای دوز دوم می‌توانند یکی از دو واکسن «فایزر− بیون‌تک» یا «مدرنا» را تزریق کنند. « توماس مرتنس» ، رئیس این کمیسیون، در گفت‌وگو با اشپیگل آنلاین درباره واکسیناسیون یک فرد با واکسن‌های گوناگون تصریح کرد: «داده‌هایی که از آزمایش‌ها روی حیوانات به دست آمده، نشان می‌دهد که واکنش سیستم ایمنی بدن پس از تزریق دو واکسن متفاوت یکسان است».