بزرگنمايي:

آریا بانو - کووید-19 شرایط سختی را برای مردم به وجود آورده است. غیر قابل پیش‌بینی بودن اوضاع و نیز عدم اطمینان از نحوه درمان، زمان کنترل بیماری و خطرناک بودن آن، این بیماری را به یکی از استرس‌آورترین عوامل در شرایط اخیر تبدیل کرده است. ترس از ابتلای خود و بستگان به بیماری، مراقبت بیش از اندازه برای آلوده نشدن و آلوده نکردن دیگران و نیز ترس از عواقب اقتصادی-اجتماعی، باعث ایجاد استرس‌های مخرب می‌شود.
تجربه چنین استرس‌هایی بدون تاثیر نیست و می‌تواند در ابعاد مختلفی اثرات خود را نشان دهد. یکی از ابعاد تاثیرگذاری این استرس، روابط زناشویی و خانوادگی است. در شرایط قرنطینه، استرس ناشی از ویروس کرونا می‌تواند فضای خانه را آشفته کند.
در این شرایط افراد سعی می‌کنند تا اخبار و اطلاعات را از راه‌های مختلف و خصوصا شبکه‌های اجتماعی به‌دست آوردند. بنابراین مردم برای آگاه شدن در سطح اینترنت به جستجو می‌پردازند. به همین دلیل ممکن است افرادی که اعتیاد به اینترنت دارند، سطح بالاتری از استرس و اضطراب را تجربه کنند.
با توجه به موارد گفته‌شده، پژوهشگران با انجام یک مطالعه نقش اعتیاد به اینترنت را در تعارضات و خشونت زناشویی و خانوادگی به دلیل استرس کرونا، بررسی کردند.
در این مطالعه 426 نفر از افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی از طریق پرسش‌نامه تحت وب شرکت کردند. بعد از جمع‌آوری داده‌ها، شرکت‌کنندگان به سه گروه افراد متاهل، افراد مجرد که همراه خانواده زندگی می‌کردند و افراد مجردی که تنها زندگی می‌کردند، تقسیم شدند.
229 نفر از شرکت‌کنندگان متاهل بودند، 192 نفر از آن‌ها همراه خانواده و پنج نفر تنها زندگی می‌کردند. برای بررسی فرضیه پژوهش، افراد مجردی که تنها زندگی می‌کردند، از فرآیند پژوهش حذف شدند.
پرسش‌نامه این تحقیق شامل سوالاتی در خصوص استرس کرونا، تعارض و خشونت زناشویی و خانوادگی و تست اعتیاد به اینترنت بود.
بررسی‌های انجام شده نشان داد که استرس کرونا می‌تواند موجب افزایش تعارضات بین زوج‌ها و همچنین بین اعضای خانواده باشد.
همچنین مشخص شد که تجربه استرس کرونا با اعتیاد به اینترنت رابطه دارد و می‌توان توسط اعتیاد به اینترنت پیش‌بینی شود.
علاوه براین یافته‌های این تحقیق نشان داد که اعتیاد به اینترنت با افزایش تعارضات و خشونت زناشویی و خانوادگی رابطه دارد و می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم و از طریق استرس کرونا باعث افزایش تعارضات و خشونت زناشویی و خانوادگی شود.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند: «اعتیاد به اینترنت یا استفاده آسیب‌زا از اینترنت در دوران کرونا باعث می‌شود تا افراد به دلیل مطالعه و مشاهده اخبار و صحنه‌های ناراحت‌کننده و تهدیدآمیز در فضای اینترنت، سطحی از استرس را تجربه کنند. این استرس می‌تواند به مرزهای زناشویی و خانوادگی وارد شود و درنتیجه چرخ‌های تعاملات منفی را شکل دهد و موجب تعارضات و خشونت‌های زناشویی و خانوادگی شود».
این محققان پیشنهاد می‌کنند: «سیاستگذاران و برنامه‌ریزان، جدا از اثرات جسمانی بیماری کرونا، بر بعد روانی آن نیز توجه کنند و سعی در تخصیص اعتبارات در جهت حفظ و ارتقای سلامت روانی و خانواده داشته باشند. نیاز است تا رسانه‌ها به‌صورت علمی و جامع برنامه‌هایی در زمینه استفاده مؤثر از اینترنت و نحوه مقابله با استرس کرونا داشته باشند، فضا و امکانات بیشتری برای مشاوره‌های تلفنی و برخط تدارک دیده شود، به دلیل افزایش خشونت زناشویی و خانوادگی و کاهش امنیت خانه نیاز است تا مراکزی همچون اورژانس اجتماعی به‌صورت فعال به این امر نفوذ کنند و بستر امنی برای خانواده‌های گرفتار خشونت فراهم کنند. همچنین ضروری است تا متخصصان حوزه خانواده و روابط زناشویی به این امر توجه کنند و سعی در آموزش خانواده و زوج‌ها در جهت تأثیر استفاده نامناسب از اینترنت و استرس کرونا بر روابط آن‌ها داشته باشند».
در انجام این مطالعه هادی سلیمی؛ دانش‌آموخته دکتری مشاوره دانشگاه هرمزگان، کبری حاجی علیزاده؛ دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، مجتبی عامری سیاهویی؛ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات و پریسا بهدوست؛ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد راهنمایی و مشاوره دانشگاه الزهرا، مشارکت داشتند.
یافته‌های این تحقیق بهار سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «نقش میانجی استرس کرونا در رابطه بین اعتیاد به اینترنت با تعارضات و خشونت زناشویی و خانوادگی» در فصل‌نامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی دانشگاه علامه طباطبائی، منتشر شده است.