آریا بانو - خراسان / به‌تازگی سازمان‌بهداشت جهانی با ارائه روش‌های جدید راهکارهایی را معرفی کرده تا خانواده‌ها، کودکان را به سمت بازی‌های فکری‌و‌فیزیکی سوق دهند
این روزها به دلیل درخانه ماندن کودکان، استفاده از تلفن‌همراه، تبلت، لپ‌تاپ و تلویزیون در میان آن‌ها بیش از پیش رایج است و پدر و مادرها با خواندن مطالبی درباره ضررهای استفاده از این دستگاه‌ها هر بار دچار اضطراب می شوند و به دنبال راهی برای ترک یا متعادل‌سازی آن‌ هستند. به‌تازگی سازمان بهداشت جهانی (WHO) با ارائه روش‌های جدیدی بر پایه مونته‌سوری، راهکارهایی را معرفی کرده است تا خانواده‌ها،کودکان زیر پنج سال را به سمت بازی‌های فکری، فیزیکی و فعالیت‌های بدنی سوق دهند. «مونته‌سوری» یک روش نوین آموزشی پرطرفدار است که محدودیت‌های آموزشی سنتی را از بین می‌برد، این روش توسط «ماریا مونته سوری» در سال های 1870-1950 معرفی شد. براساس این روش به کودک آموزش داده می‌شود که از ابزارهای اطراف خود به بهترین شکل ممکن و با خلاقیت استفاده کند. در ادامه با چند روش بر همین اساس برای کم‌کردن مدت زمان استفاده از این دستگاه‌های الکترونیکی در کودکان آشنا می‌شویم.
فعالیت‌های بدنی طبیعی را برای کودک جذاب کنید
مونته‌سوری، بر آزادی حرکت از بدو تولد تاکید دارد و از هر وسیله ای مثل تاب، روروک، صندلی و واکر که کودک را از حرکت خودجوش باز می‌دارد، منع می‌کند. به این ‌ترتیب که وسایل در محیط به شکلی چیده می‌شود تا نوزاد با قرار گرفتن روی زمین، به‌طور طبیعی برای رسیدن به چیزی، تلاش کند و دست و پا بزند. همین ایده را می‌توان برای کودکان بزرگ تر به کار گرفت. کودکان در موقعیت‌های خارج از خانه کمتر سراغ دستگاه‌های الکترونیکی می‌روند و طبیعتا مایل هستند در بازی‌های کودکانه پر جنب و جوش بدنی شرکت کنند، اما حالا که شرایط بیرون رفتن ممکن نیست، با تکیه بر این روش، همه وسایل بازی را در دسترس کودک قرار ندهید، مثلا می‌توان با تغییر در بازی نشستنی پازل، برخی از قطعات آن را در اتاق دیگری قرار داد تا کودک وادار به حرکت شود و مغزش برای یافتن قطعات به چالش بیفتد. دسترسی کودک به وسایلش باید به شکلی باشد که در طول بازی وادار شود از یک اتاق به اتاق دیگری برود یا برای پیدا کردنش نزد شما بیاید. بازی‌ها باید خلاقانه و ترکیبی باشد تا کودک نیازمند حرکت، فعالیت بدنی و رفت و آمد بیشتری داشته باشد.
زمانی مشخص در روز را به بازی با کودک اختصاص دهید
معمولا پدر و مادرها برای این‌که زمان مخصوص به خودشان را داشته باشند، سر کودک خود را با دستگاه‌های الکترونیکی گرم می‌کنند. به جای این کار بهتر است به کودک خود یاد بدهید که مستقل و به تنهایی بازی کند ، البته تا مدتی با اعتراض او مواجه خواهید شد اما برای ایجاد هر تغییری باید کمی صبور بود. با شروع هر بازی، چند دقیقه‌ در اتاقی که قرار است بازی کند حضور داشته باشید و به‌تدریج مدت زمان حضورتان را کم کنید. پاسخ سربالا در برابر اعتراض او فقط شرایط را بدتر می‌کند، احساس تنهایی بر او غالب می‌شود و او را مشتاق‌تر به استفاده از وسایل الکترونیکی می‌کند.

وقتی بازی را شروع کردید، بی سرو صدا رهایش کنید
با این‌که کودک را تشویق می‌کنیم تا به تنهایی سرگرم بازی شود اما گاهی‌اوقات برای شروع بازی باید به او کمک و به تدریج به حال خودش رهایش کنیم و از دور نظاره‌گر او باشیم. این دقیقا بر مبنای روش مونته‌سوری است که به بالارفتن اعتماد به نفس کودک کمک می‌کند. کودک با افتادن روی غلتک بازی، دیگر به وجود ما نیازی ندارد و ما می‌توانیم بی‌هیچ نگرانی به امور شخصی خود بپردازیم بدون این که او از نبود ما مطلع شود.
برنامه مشخصی را وضع کنید
بر اساس مونته‌سوری بچه‌ها با این که از آزادی عمل زیادی برخوردارند، طبق برنامه از قبل پیش‌بینی شده فعالیت می‌کنند. کودک را عادت دهید که بداند در طول روز، ساعت و مدت زمان مشخصی را فقط می‌تواند با دستگاه‌های الکترونیکی سرگرم باشد. همان‌طور که کودک در مدرسه پایبند برنامه‌های مدرسه، ساعت کلاسی، زنگ تفریح و کارهای برنامه‌ریزی شده است و برای انجام ندادنش هیچ چک و چانه‌ای نمی‌زند، همین راهبرد در خانه هم می‌تواند کارآمد باشد، این شما هستید که تعیین می‌کنید چه روزی و چه ساعتی و چه مدت می‌تواند از تبلت استفاده کند. البته درابتدای کار برای چند هفته‌ای با مقاومت او روبه رو می‌شوید اما بعد از مدتی کودک به این برنامه عادت می کند و خودش را با شرایط جدید وفق می‌دهد و شما هم به تغییری که خواهانش بودید می‌رسید.
محیط را آماده کنید
طبق مونته‌سوری، محیط که اکنون همان خانه شماست، باید متناسب با نیازهای رشدی کودک و بازی‌های فعال و پرتحرک باشد. اگر حیاط یا فضای باز دارید که چه بهتر، این فضا را به وسایلی مثل حلقه توپ بسکتبال، هولاهوپ، مانعی برای پریدن و جست و خیز مجهز کنید. در غیر این‌صورت برای داخل خانه اسباب بازی‌ یا فعالیت‌هایی را در نظر بگیرید که برای کودک سرگرم کننده، چالش برانگیز و حرکتی باشد. هرچه محیط خانه برای رفع علایق و نیازهای فرزندتان بهتر آماده شود، کمتر به دنبال سرگرمی‌های ساکن و نشستنی می‌گردد. در بازی‌ها مسیرهای طولانی را برای رفت‌وآمد او درنظر بگیرید. می‌توانید اشیایی را در گوشه‌های مختلف خانه مثلا پنهان کنید و از او بخواهید پیدایشان کند. یا این که او را در کارهایی مانند شستن اسباب بازی‌ها، آب دادن به گیاهان و درختان، جابه‌جا کردن وسایل و حتی جارو کردن حیاط در قالب بازی شرکت دهید.
نکته: شما در هر کاری، الگوی فرزندتان هستید. طبیعی است که وقتی شما دایم سرتان در تلفن همراه‌تان است، کودک هم مشتاق به استفاده از این وسیله باشد. مدت زمان استفاده از تلفن‌همراه را در خانه محدود کنید یا زمانی مشخص را برای چک کردن پیام‌های ضروری در نظر بگیرید. اگر در تلاش هستید تا استفاده کودک از صفحه‌نمایش‌ را کاهش دهید،ابتدا باید در سبک زندگی او و خودتان تغییراتی به وجود بیاورید.
نویسنده : فاطمه قاسمی| روزنامه‌نگار منابع: themontessorifamily، nwmontessori