آریا بانو - غذالند / آش دوغ یکی از آش های سنتی استان اردبیل می باشد که طرفداران زیادی دارد و معمولا هر کسی که به این استان سفر می کند این آش را امتحان می کند.علاوه بر اردبیل در شهرهای دیگر نیز این آش تهیه می شود ولی مواد داخل آن تا حدودی متفاوت است .اما همه این آش ها در مواد اصلی که شامل دوغ ،نخود و سبزی است مشترکند.در ارومیه ، ایلام،همدان و چندین شهر دیگر این آش نیز تهیه می شود.آش دوغ طعم ترش و عظر خوبی دارد و به کسانی که غذاهای ترش دوست دارند توصیه می شود.در این آش اگر به جای دوغ از ماست پاستوریزه استفاده می کنید بهتر است در کنار آن کره محلی را فراموش نکنید زیرا عطر خوبی به این غذا می دهد.همان طوری که از اسم این غذا پیداست مهم ترین ماده تشکیل دهنده آن دوغ است.دوغ ماده لبنی است که از کره به دست می آید.نوع سنتی دوغ با نوع صنعتی آن که امروزه بیشترین مورد استفاده را دارد متفاوت است.دوغ تأمین کننده یک چهارم نیاز روزانهٔ بدن به کلسیم و حاوی ویتامین‌های ب2 و ب6 و ب12 است و از این رو قوی‌کننده استخوانها می‌باشد.وجود باکتری‌های مفیدی چون استرپتوکوکوس، ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگارس در دوغ اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش دارد و مانع رشد ارگانیسمهای مضر می‌شوند.دوغ به دلیل طبیعت سرد، علائم گرمازدگی، خستگی و عطش را التیام می بخشد.معمولا برای طعم‌دارکردن دوغ از نعنا، پونه، کاکوتی یا گلبرگ‌های خردشده گل‌محمدی و برخی عرقیات استفاده می‌شود که علاوه بر ایجاد طعم خوشایند، بر خواص درمانی دوغ می‌افزاید.دوغ حاوی نعنا و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا کمک می‌کند و نفخ حاصل از دوغ را رفع و دل پیچه را التیام می‌بخشد. این دوغ خنک‌کننده محیط دهان بوده و به گردش هر چه بهتر خون کمک کرده، مجاری گوارشی را ضدعفونی و برای رفع سکسکه و اسهال ناشی از گرمی هوا نافع و به عملکرد مطلوب کبد کمک می‌کند. دوغ حاوی کاکوتی، مقوی قلب و معده بوده و مسکن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی، کرم‌کش قوی بوده و خلط‌آور خوبی است و برای التیام علائم رماتیسم نافع است. دیگر خواص دوغ کاکوتی شبیه به دوغ نعناست.
به شما پیشنهاد می کنیم تا با دستور پخت آش دوغ ارومیه ،ماسوا(آش دوغ)ایلام و آش ترخینه ایلام نیز آشنا شوید.
چی لازم داریم:
سبزی آش (گشنیز، تره، در صورت تمایل اسفناج) : 500گرم
دوغ : 2 لیتر
نخود پخته شده : 1 پیمانه
برنج : 1 پیمانه
تخم مرغ :1 عدد

چطور بپزیم:
 گام 1دوغ را با یک عدد تخم مرغ مخلوط می کنیم و هم میزنیم تا کاملا در آن حل شود،این کار را برای این انجام می دهیم تا دوغ دچار تغییرات شمیایی نشود یا به اصطلاح نبرد. (در صورتی که دوغ خیلی آبکی بود و غلظت کمی داشت می توانیم چند قاشق ماست به آن اضافه کنیم).
 گام 2سپس قابلمه را روی شعله زیاد میگذاریم تا به جوش آید.در این مرحله باید پیوسته دوغ را هم بزنیم.کلا این آش نیاز به هم زدن طولانی مدت روی شعله دارد
 گام 3پس از اینکه دوغ به جوش آمد، برنج را اضافه می کنیم و هم میزنیم.
 گام 4پس از پخت برنج تقریبا(حدودا 15 دقیقه بعد)سبزی را که قبلا خیلی خوب ریز خورد کرده بودیم اضافه می کنیم و می گذاریم تا رنگ سبزی تیره شود و بپزد
 گام 5در آخر نخود را که قبلا کاملا خیس خورده و پخته شده است را اضافه می کنیم.در این مرحله نمک را به آش اضافه می کنیم.چون اگر از اول نمک را اضافه کنیم باعث بریدن دوغ می شود.
 گام 6حدود 15تا 20 دقیقه بعد آش آماده می شود