بزرگنمايي:

آریا بانو - آخرین خبر / مجلس سلطان. روز. داخلی[گذشته]
‏‎هیاهو و همهمه‌ی عالمان. سلطان از بالا می‌نگرد.
‏‎شیخ شامل: این وصیت اوست، بنگرید![بالا نگه می‌دارد] این سپارشنامه‌ی استاد بوعلی‌ست که در هنگامه‌ی محتوم مرگ رسایل خویش احصا فرموده...نامی از دارنامه در آن نیست...
‏‎شیخ سالم: وجود او ردّ مدرسه‌هاست. آن که از طریقی جز مدرسه‌ها سخن آموخته شیطان را نیک‌تر شاگردی است!
‏‎شیخ راجی: هر رساله آغاز می‌شود با حمد و نعمت و ثنا، و این با ستایش خرد و آنچه خداوندِ خرد شمرده است. او از برتری عقل سخن می‌گوید نه برتری سلطان!...
‏‎حیاط کتابخانه. ادامه
‏‎شرزین با دو چوب بلند خود آن وسط، بر تخت حوض ایستاده با دو چشم کبود...
‏‎استاد: ...شرزین...حرف بزن؛ حقیقت چیست؟
‏‎شرزین: سخنی که از زبان لالی گفته می‌شود، و کری می‌شنود، و کوری بر کاغذ می‌آورد.
‏‎استاد: [حیران] پاسخ تو اینست؟
‏‎شرزین: [اشکش فرومی‌غلتد] چه بگویم درباره‌ی این دروغ بزرگ که نامش حقیقت است؟ در بازار ارزان می‌فروشند اگر خریدارید. بدل را به سوگندی نام اصل می‌دهند، و دروغ را نام راست.
‏‎...استاد: گفتم ترا برانگیزم عذری بنویسی. با دانشی که تراست رساله‌ای بر نام امیر کن، در قبول مدرسه‌های سلف، و ردّ «تاری‌خانه» بنویس!
‏‎شرزین: آنگاه مرا می‌بخشند؟
‏‎استاد: بی‌شک!
‏‎شرزین: و دندانم باز می‌دهند، و چشمانم؟
‏‎عالمان و استاد بی‌پاسخ
‏‎شرزین: [خشمگین می‌غرّد] نوشتن فراموش کرده‌ام که هر قلم که می‌تراشم می‌شکنید.
‏‎استاد: بفرما تا من بنویسم!
‏‎شرزین: چگونه ببینم چه نوشته‌ای؟
‏‎استاد: [رنگ‌باخته و ناباور] این اهانت است!
‏‎شرزین: آه شیخ، ریش ریا درآمده. روزگاری سخن از خرد گفتم دندانم شکستید، و امروز در پی لقمه‌ای قلم می‌تراشم می‌شکنید. چه بنایی می‌خواستم برآورم در این ویرانه، و چنان کردید که بر پای خویش‌ایستادن نمی‌توانم، و هردم در ظلمات خندقی یا چاهی فرو می‌افتم؛ و از درد، اندیشه فراموش کرده‌ام.
‏‎استاد: هر چه بر تو آمد از توست شرزین؛ نمی‌شد بگویی غلط کردم؟
‏‎شرزین: به خدا می‌گفتم اگر کرده بودم.
‏‎استاد: حتی اگر نکرده بودی! چه باید کرد وقتی تاس بد می‌آورد و ششدر بسته؟
‏‎شرزین: از شماست، که مهره‌های این نردید.
‏‎استاد: و تو که اسب سرکش در این نطع سیاه و سپید می‌رانی، نمی‌بینی که تک می‌مانی؟
‏‎شرزین: مرا مترسان از این پیادگان به وزیری رسیده؛ من در قلعه‌ی دانش خویش ایمنم.
‏‎استاد: غلطی–هیهات! چون من آچمزی را بیفکنند شهماتی!
‏‎شرزین: [باخته] آری؛ مگر شما همه رخ بر زمین نهاده‌اید، و مرا که پیل‌سواری بودم نیز پی زدید!
برگرفته از اینستاگرام bahram.beyzai