بزرگنمايي:

آریا بانو - رکنا / رازداری در حفظ زندگی مشترک و خانواده‌ها از عوامل مهم به حساب می‌آید. رازداری و حفظ اسرار یکی از مولفه‌های مهم در زندگی مشترک است. به نظر می‌رسد این مولفه مهم در زندگی‌های امروزی رنگ باخته و زن و شوهر‌ها شاید مسائل شخصی‌شان را از هم پنهان کنند، اما کمتر به حفظ حرف‌های شخصی و اسرار‌شان نزد دیگران اهمیت می‌دهند.
گاهی اسرار آن‌ها نقل مجالس شده و بین اقوام و دوستان دهان به دهان می‌چرخد، نتیجه گیری می‌شود و سپس به زندگی به ظاهر مشترک آنان القا می‌شود و بنای اختلاف و درگیری را در خانواده ایجاد می‌کند. گاهی دیده شده زندگی بسیاری از زنان و مردان تنها قربانی اشتباهات کوچک و به خاطر عمل نکردن به اصطلاح رایج اینکه «هر حرفی را نباید هر جایی گفت» زندگی‌شان از هم پاشیده شده و راهی جز جدایی برای‌شان باقی نمانده است.
لزوم مشارکت در عمیق‌ترین قرار داد اجتماعی
دکتر جعفر بای، جامعه‌شناس و محقق آسیب‌های اجتماعی درباره کمرنگ شدن رازداری در زندگی مشترک‌ می‌گوید: ازدواج به عنوان یک قرار داد اجتماعی بین زوجین منعقد و شرکت‌کنندگان در مراسم عروسی به عنوان شاهد آن را گواهی می‌کنند، به همین خاطر تایید اجتماعی این قرارداد، تعهدات فراوانی را برای طرفین همراه دارد.
روابط متقابل اجتماعی زناشویی مستحکم‌ترین پیوند اجتماعی محسوب می‌شود و از وجوه مختلف حائز اهمیت است. این قرارداد اجتماعی به لحاظ زمان با عقد آغاز می‌شود و پایان‌ناپذیر استمرار داشته و نوعی پیوند ناگسستنی است که می‌توان ادعا کرد کامل‌ترین و جالب‌ترین شکل آن جاودانه بودن آن است. ازدواج به لحاظ نوع همکاری عمیق‌ترین قراردادی است که لزوما در همه ابعاد ارکان زندگی مشارکت طرفین را می‌طلبد و هیچگونه محدودیتی در همکاری زوجین برای پیشبرد اهداف زندگی وجود ندارد. همچنین به لحاظ دامنه محبت و دوستی می‌توان مدعی شد که روابط عاطفی ژرف و تمام‌ناشدنی باید در زندگی حاکم شود، زیرا وابستگی همه‌جانبه طرفین از ویژگی‌های منحصر به فرد پیمان مستحکم ازدواج است.
از سوی دیگر به لحاظ مسوولیت‌پذیری در قرارداد ازدواج، طرفین در همه عرصه‌های زندگی نسبت به یکدیگر مسوول هستند و شیرینی زندگی در ابراز احساس مسوولیت متقابل است؛ مسوولیتی که هیچگونه محدودیتی ندارد، حد و اندازه نمی‌شناسد و هر اندازه وسیع‌تر باشد، زندگی را شاداب‌تر و موفقیت‌های زندگی را تضمین می‌کند.
راز‌ها مرز بین خودی و بیگانه را مشخص می‌کنند‌
او ادامه می‌دهد: متاسفانه انسان ماشینی تحت‌تاثیر زندگی صنعتی روز به روز کم‌صبر و بی‌حوصله شده و آستانه تحمل و مقاومتش در زندگی کم می‌شود و نمی‌تواند اصول حاکم بر زندگی را آنگونه که انتظار می‌رود، محقق سازد. مثلا شیرینی زندگی به وجود راز و رمز‌هایش بین زوجین است. اسرار زندگی در واقع مرز بین خودی و بیگانه را مشخص می‌کند و حفظ و نگهداری آن از اغیار نشانه محبت، عشق و دوستی به صاحب راز است و بخش مهمی از زندگی به وجود همین راز و رمز‌ها بستگی دارد.
زندگی سنتی مملو از اسرار اعضای خانواده است. گفتگو‌های خانوادگی موجب نشاط در زندگی و ابزاری برای انتقال عناصر فرهنگی و نظام ارزشی و مدل هنجار‌های اجتماعی است.
یکی از قسمت‌های مهم زندگی نیز به همین گفتگو‌ها اختصاص می‌یابد که سازمان‌یافته و مرزبندی شده است. مفاهیم مورد بحث زناشویی به دنیای خاصی مربوط می‌شود که جنس گفتگو‌ها با فرزندان کاملا متفاوت است.
همچنین موضوع و محتوای گفتگو‌ها با اقوام و خویشان نیز از قوانین نانوشته، ولی سازمان‌یافته‌ای پیروی می‌کند که حدود آن‌ها با حفظ اسرار یکدیگر دنیای هر فرد را نسبت به جایگاهش در نظام خویشاوندی و شرایط سنی‌اش متمایز می‌سازد. در واقع شهد و شیرینی زندگی در رعایت این اصول و حفظ راز و رمز‌ها است.
کاهش ارتباطات فردی بین اعضای خانواده
در زندگی صنعتی امروزی گویا دهکده جهانی «مک‌لوهان» را به جهان شیشه‌ای تبدیل کرده که برای کسی راز و رمزی باقی نگذاشته است. انسان‌ها علی‌رغم علاقه‌مندی که به حفظ اسرارشان دارند، نمی‌توانند حیاط خلوتی داشته باشند، چون همه اعضای خانواده در تمام نقاط زندگی یکدیگر سرک می‌کشند و از همه زندگی یکدیگر خبردارند و کوچک‌ترین اتفاقات از همه بخش‌های زندگی بی‌محابا در اختیار همه اعضای خانواده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره بر اینکه برخلاف زندگی سنتی امروزه اخبار طبقه‌بندی شده و کد‌گذاری نمی‌شود و همه اسرار اعضای خانواده نزد همگان آشکار و پیداست، اظهار داشت: انسان‌های امروزی مجالی برای گفت‌وگوی خانوادگی ندارند، چون ارتباطات در خانواده به واسطه سلطه تلویزیون از حالت افقی به عمودی تبدیل شده و ارتباطات فردی بین اعضای خانواده به شدت کاهش یافته است.
فرزندان علاوه بر اینکه از همه اسرار پدر و مادر باخبرند، حتی از برنامه‌های آینده آنان نیز سر در‌می‌آورند و از اخبار واقع نشده نیز مطلع‌اند. جالب است آنان معمولا با دخالت در امور والدین نسبت به چگونگی برنامه‌های آن‌ها اظهار‌نظر می‌کنند و به آنان دستورات لازم را نیز صادر می‌کنند، اما این در حالی است که در زندگی سنتی افراد باید از آنچه به خود مربوط می‌شود، مطلع شوند و چیزی را که نباید بدانند از آن خبر ندارند و نمی‌دانند و اصرار بر کسب خبر آن نیز نمی‌کنند.
البته مزه برخی وقایع از باخبر شدن به موقع آن است. به عنوان مثال اگر قرار است خانواده صاحب فرزندی شود، هنگام تغییر چهره مادر آن هم در ماه‌های آخر حاملگی فرزندان مطلع می‌شده‌اند، ولی امروزه فرزندان از همه اسرار والدین‌شان باخبر هستند. در واقع نابسامانی و به هم‌ریختگی اخبار خانواده، آثار وضعی نامناسبی را همراه دارد که ریشه بسیاری از مشکلات خانواده‌ها را نیز در همین مساله باید جست‌وجو کرد.
درک آرمان‌ها و اهداف در رمز‌گشایی از زندگی
این محقق آسیب‌های اجتماعی خاطر‌نشان کرد: یکی از معضلات زندگی صنعتی تهی شدن اعضای خانواده از همین راز و رمز‌های یکدیگر است. گویا انسان‌های امروزی، چون چیزی پنهان از یکدیگر ندارند، در نتیجه زندگی برای آنان بی‌مزه، تکراری و پوچ تلقی می‌شود. انگیزه‌ای برای با هم بودن ندارند، از کنار یکدیگر بودن خسته شده‌اند و یارای تحمل یکدیگر را ندارند.
زندگی با راز و رمز‌هایش مملو از خاطرات تلخ و شیرین از یکدیگر است که هر یک از آن‌ها به زندگی روح می‌بخشد و معنا می‌آفریند. به عبارتی دیگر در رمز‌گشایی از زندگی است که می‌توان آرمان‌ها و اهداف زندگی را درک کرد و فلسفه کار، تلاش و کوشش آنان را فهمید. اگرچه در زندگی سنتی اسرار پنهانی بین زن شوهر وجود نداشت، ولی اسرار آن‌ها فقط برای خودشان محفوظ بود.
زنان چیز پنهانی از شوهران نداشتند، شوهر نیز رازی را از همسرش در دل پنهان نمی‌ساخت. دنیای همسران بی‌کم و کاست برای یکدیگر شفاف و آشکار بود و بسیاری از رمز‌های موجود در زندگی زناشویی برای فرزندان پنهان بود، طوری که این امر برای والدین حرمت و عزت و احترام را همراه داشت، ولی متاسفانه امروزه روابط زناشویی کدر، تیره و تار شده است.
چه بسیار حرف‌هایی که بین زن شوهر پنهان و ناگفته باقی مانده و، چون بیگانگان حرفی برای گفتن با یکدیگر ندارند و برعکس کسانی که نباید از حرف‌هایی که به آن مربوط نمی‌شود، سر درآورند از همه چیز با‌خبر هستند، غافل از اینکه این امر منزلت، حرمت و احترام پدران و مادران را می‌شکند و باقی نمی‌گذارد.