آریا بانو - تعطیلات نوروز و فرا رسیدن سال جدید بر سبک زندگی افراد و رژیم غذایی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. گاهی اوقات ممکن است عادات غذایی نادرست پس از تعطیلات نوروز ماندگار شوند و خطر ابتلاء به بعضی از بیماری‌های غیرواگیر دار در افراد افزایش پیدا کند. در خصوص برنامه غذایی مناسب در تعطیلات نوروز با مرجان منوچهری نائینی، مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت استان اصفهان، گفت و گویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
آیا تعطیلات نوروز سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
از آنجایی که افراد در تعطیلات نوروز سر کار یا مدرسه نمی‌روند، ساعت خواب آن‌ها تغییر پیدا می‌کند، به طوری که شب‌ها دیرتر می‌خوابند و صبح‌ها نیز دیرتر بیدار می‌شوند. در این صورت افراد ترجیح می‌دهند وعده شام خود را دیرتر مصرف کرده و وعده صبحانه را از رژیم غذایی خود حذف کنند. بنابراین سلامت آنها به خطر می‌افتد. همچنین حذف وعده صبحانه باعث می‌شود افراد تمایل بیشتری به ریزه‌خواری و بدخواری پیدا کنند.
علاوه بر این در تعطیلات نوروز ساعت مصرف وعده‌های غذایی، میان وعده‌ها و حتی تعداد آن‌ها نیز دچار تغییر می‌شود. برای مثال با توجه به دید و بازدیدهای نوروزی، معمولاً تعداد میان وعده‌های روزانه از سه عدد به چندین میان وعده افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که انتخاب این میان وعده‌ها هوشمندانه نباشد، باعث برهم خوردن وضعیت متابولیسم بدن و متعاقباً افزایش خطر ابتلاء به افزایش وزن و چاقی در گروه‌های سنی مختلف می‌شود.
توجه به هرم گروه‌های غذایی چه تاثیری بر بهبود برنامه غذایی افراد دارد؟
افرادی که قصد دارند در طول تعطیلات نوروز یا دیگر روزهای سال، تغذیه سالمی داشته باشند، بهتر است هرم گروه‌های غذایی را مد نظر قرار دهند تا متوجه شوند که آیا روزانه مواد غذایی هر یک از گروه‌های غذایی را به میزان کافی و لازم دریافت می‌کنند یا خیر. برای نمونه گروه نان و غلات در این هرم شامل انواع نان، برنج، ماکارونی، گندم و جو است، افراد باید توجه کنند که آیا بیشتر غلات سبوس‌دار و کامل و یا غلات تصفیه شده مصرف می‌کنند. به طور کلی توصیه می‌شود افراد نه تنها به کیفیت مواد غذایی، بلکه به کمیت آنها نیز توجه کنند.

جایگاه مصرف میوه و سبزیجات در برنامه غذایی تعطیلات نوروز چیست؟
میوه‌ها خواص بسیار زیادی داشته و برای بدن مفید هستند، اما با توجه به قند بالایی که دارند، مصرف بیش از حد آن‌ها توصیه نمی‌شود، زیرا در این صورت خطر ابتلاء به چاقی و بیماری‌های غیرواگیر دار مرتبط با آنها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین بهتر است افراد با توجه به سن و نیاز بدن خود، روزانه بین دو تا چهار واحد میوه مصرف کنند. مصرف سبزیجات نقش مهمی در پیشگیری از بدخواری و بیش‌خواری دارد. بنابراین می‌توان آن‌ها را به صورت سبزی خوردن، سالاد یا حتی دورچین غذا مصرف کرد. از آنجایی که خوردن سبزیجات باعث پر شدن حجم معده و جلوگیری از بیش‌خواری می‌شود، استفاده از آنها بسیار توصیه می‌شود.
تأثیر مصرف لبنیات بر بهبود سلامت افراد در تعطیلات نوروز چیست؟
معمولاً به دلیل تغییر ساعات غذا خوردن و حذف بعضی از وعده‌های غذایی در تعطیلات نوروز، مصرف لبنیات نادیده گرفته می‌شود. همانطور که می‌دانید کلسیم موجود در لبنیات مانند شیر، ماست، دوغ و پنیر، یک ماده ضروری برای بدن و بهبود سلامتی افراد محسوب می‌شود.، بنابراین افراد باید این مواد غذایی را در برنامه غذایی خود جای دهند. علاوه بر این پروتئین موجود در لبنیات و سایر منابع پروتئینی (حبوبات، انواع گوشت‌ها و تخم مرغ) از زیاده‌روی در مصرف مواد غذایی و بدخواری جلوگیری می‌کند.

جایگاه مغزها، گوشت و تخم مرغ در رژیم غذایی سالم چیست؟
مغزها منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب مفید و بعضی آنتی اکسیدان‌ها محسوب می‌شود، اما ممکن است مصرف بیش از حد آن‌ها خطر ابتلاء به اضافه وزن و چاقی را افزایش دهد، زیرا هر یک گرم چربی، 9 کالری انرژی تولید می‌کند. علاوه بر این توصیه می‌شود که افراد از آجیل‌های بدون نمک استفاده کنند، زیرا نمک، خطر ابتلاء به بعضی بیماری‌های مزمن مرتبط با تغذیه را افزایش می‌دهد. گوشت قرمز نیز به دلیل دارا بودن مقادیر زیاد اسید چرب اشباع، خطر ابتلاء به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است افراد گوشت سفید را جایگزین گوشت قرمز کنند. تخم مرغ نیز سرشار از پروتئین است و به همین دلیل می‌تواند جایگاه مناسبی در برنامه غذایی افراد داشته باشد.
پرخوری‌های تعطیلات نوروز باعث بروز چه بیماری‌هایی می‌شود؟
از آنجایی که افراد در تعطیلات نوروز کمترین توجه را به رژیم غذایی خود دارند، پس از اتمام این ایام معمولاً دچار اضافه وزن، چاقی و مشکلات گوارشی مرتبط با آن می‌شوند. بنابراین افراد نباید از مصرف مواد غذایی حاوی فیبر و نوشیدن مایعات کافی غافل شوند.
معمولاً افراد تمایل دارند در تعطیلات نوروز و سفرها، غذاهای رستورانی یا فست فود مصرف کنند، اما این غذاها اغلب حاوی مقدار زیادی روغن و نمک بوده و عوارض جانبی زیادی دارد. به همین دلیل باید تا حد امکان از مصرف آن‌ها خودداری کرد.