آریا بانو - کجارو / به هر گوشه از خاک ایران که بروید با طیف وسیعی از غذاهای سنتی و محلی آشنا می‌شوید؛ اما در این میان، برخی غذاها مثل قرمه سبزی و آبگوشت جزو غذاهای ملی محسوب می‌شوند.
10 غذای محبوب میان ایرانیان
وقتی حرف از غذاهای سنتی ایرانی می‌شود، مطمئناً اولین غذایی که به ذهن‌ها خطور می‌کند، کباب است؛ اما علاوه بر کباب غذاهای متعدد دیگری نیز در فهرست غذاهای ایرانی دیده می‌شود که نباید لذت خوردن آن‌ها را از دست بدهید. تنوع غذاهای سنتی که اغلب محلی هستند و ازطعم‌های متمایز و خوشمزه‌ای برخوردارند، می‌توانند لذت هر سفری را دوچندان کنند. در این مقاله قصد داریم تعدادی از خوشمزه‌ترین غذاهای ایرانی را به شما معرفی کنیم تا با فرهنگ غذایی ایرانی آشنا شوید.
فسنجان
خورش فِسِنجان یا فسنجون یکی از خورش‌های اصیل ایرانی است که در طبخ آن از مغز گردوی آسیاب شده، رب انار ترش یا شیرین به دلخواه (یا رب آلبالو)، قطعات کوچک گوشت مرغ یا گوشت قرمز استفاده و با پلو مصرف می‌شود. اصالت این خوراک به استان گیلان برمی‌گردد. به غیر از مغز گردو که ماده اصلی فسنجان است، سایر مواد با توجه به سلیقه‌ی آشپز یا ذائقه آن اقلیم انتخاب می‌شود. به‌طور مثال در شمال کشور و به‌خصوص در گیلان در طبخ فسنجان از گوشت پرندگان شکار استفاده می‌کنند. در مرکز ایران در طبخ فسنجان، گوشت قرمز چهارپایان به‌صورت رنده شده و قل قلی ریز به‌کار می‌رود. با اینکه شاید ظاهر زیبایی نداشته باشد، اما به‌شدت خوشمزه و لذیذ است. نگران روغن روی خورش نباشید که این روغن در اثر تفت دادن و پختن گردو به‌وجود آمده و سالم است.
فسنجان ریشه‌ای طولانی دارد. باستان‌شناسان در باقی‌مانده‌های پرسپولیس، پایتخت باستانی امپراتوری ایرانیان، سنگ نوشته‌هایی مربوط به 515 سال قبل از میلاد مسیح یافته‌اند که در آن‌ها لیستی از غذا‌های ایرانیان وجود دارد. این لیست شامل گردو، گوشت مرغ و خروس و انار وجود دارد که مواد اولیه و اصلی طبخ فسنجان هستند.
قرمه سبزی
قُرمه‌سبزی یکی از خوراک‌های ملی ایران است که معمولاً با برنج سرو می‌شود. قرمه سبزی که از سبزیجات، لوبیا قرمز و گوشت بره درست می‌شود، ترش و پر از سبزی است. مزه‌ی این خورش باید کمی ترش باشد، ازاین‌رو به آن کمی لیمو عمانی خشک یا آب لیموی تازه اضافه می‌کنند، برای جا افتادن قرمه سبزی زمان زیادی نیاز است. از سبزی‌های استفاده شده در قرمه سبزی می‌توان به شنبلیله، جعفری، گشنیز و پیازچه اشاره کرد.
آلبالو پلو
آلبالو از میوه‌های تابستانی ایران است که به‌صورت تازه،‌ خشک، مربا و لواشک استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای آلبالو در غذا است. آلبالوپلو یکی از انواع پلوها در آشپزی ایرانی است که بیشتر در مجالس مهمانی و جشن تهیه می‌شود، ولی درست کردن آن از اغلب غذاهای مجلسی ساده‌تر است. برای نگه داشتن رنگ آلبالو باید این غذا را در ظرف مسی یا لعابی تهیه کرد. آلبالو را با شکر و آب روی حرارت ملایم می‌گذارند تا بجوشد و سپس اجازه می‌دهند، خنک شود. در ادامه کمی از برنج آبکشی را ته‌دیگ می‌ریزند و آلبالو را با قاشق سوراخ‌دار از شربت شکر جدا کرده و روی سطح برنج می‌پاشند و تمام آلبالو را لابه‌لای برنج می‌ریزند. هنگام کشیدن آلبالوپلو مرغ یا کوفته‌ریزه را روی دیس پلو می‌گذارند و روی آن را با لایه‌ای از پلو می‌پوشانند. محلول زغفران را با پلو سفید مخلوط کرده و روی دیس پلو می‌ریزند و این ترکیب ترش و شیرین غذا را تکمیل می‌کنند.
خورش به‌آلو
خورش به‌آلو جشنواره‌ای از طعم‌ها و بافت‌ها است و در طبخ آن از گوشت قرمز، به، آلو، پیاز و روغن و ادویه‌جات استفاده و با پلوی ایرانی مصرف می‌شود. ایرانی‌ها عاشق آلوی خشک شده هستند و یکی از کاربردهای این آلوها در خورش‌ها است. پیاز و گوشت و رب و ادویه‌ها را تفت داده و به آن آب اضافه می‌کنند تا بپزد، در ادامه به را مانند پرهای پرتقال برش می‌دهند و در نیم ساعت آخر پخت به غذا اضافه می‌کنند. خورش خانگی به‌آلو به‌خصوص در فصل زمستان بسیار دلچسب است.
مرصع پلو
مرصع پلو یا پلو نگین‌کار،‌ پلوی مخلوطی است که به‌خاطر مخلفات درخشانی که روی آن ریخته می‌شود، این نام را گرفته است. در واقع مرصع پلو نوعی برنج است که مغز‌ها و میوه‌های مختلف روی آن مانند جواهر می‌درخشند. غذایی شیرین و خوش طعم است که در پخت آن از انواع مغز‌ها و میوه‌های ایرانی مثل پسته، بادام، پوست پرتقال شیرین، زرشک، هویج و زعفران استفاده شده است.
چندین جور میوه‌ی تازه یا خشک کوچک چون آلبالو، کشمش‌های سبز، زرشک، تکه‌های زردآلو خشک، خلال‌های خشک شده پسته‌ی سبز و بادام و خلال پوست مرکبات را در روغن یا کره کمی تفت می‌دهند و سپس برای تزیین روی برنج به‌کار می‌برند. زعفران نیز رنگ طلایی این پالت رنگی را بر عهده دارد. پسته‌ی سبزرنگ، خلال پرتقال نارنجی، زرشک قرمز و... جشنواره‌ای از رنگ‌ها به راه می‌اندازند. مرصع پلو به‌طور سنتی به‌همراه مرغ سرو می‌شود و از آن برای مراسم‌های خاص استفاده می‌کنند؛ خصوصاً طبخ این غذای شیرین در مراسم عروسی نشانه‌ای برای زندگی شیرین در آینده برای عروس و داماد است.
چلوکباب
بدون شک چلوکباب، غذای ملی ایران به‌حساب می‌آید؛ هرچند که انواع مختلفی نظیر کوبیده (گوشت چرخ کرده به‌همراه پیاز خرد شده، نمک و فلفل)، چنجه، برگ (تکه‌های گوشت بره یا گوساله که با آبلیمو و پیاز طعم‌دارشده است و به آن زعفران و کره اضافه می‌کنند) یا جوجه کباب (کباب کردن مرغ) همراه با چلو و گوجه سرو می‌شود و به‌شدت طرفداران زیادی بین ایرانی‌ها دارد. این غذا را با برنج زعفرانی و کره و سماق و دوغ سر می‌کنند. پیاز خام و سبزی خوردن تازه به‌خصوص ریحان نیز همراه با آن مصرف می‌شود.

ته‌دیگ
با اینکه شاید نتوان ته‌دیگ را یک غذا نامید؛ اما روح غذا و آشپزی ایرانی به‌حساب می‌آید. ته‌دیگ لایه‌ای ترد و طلایی از برنج است که ته قابلمه‌ی برنج درست می‌شود. مزه‌ی آن مثل مزه‌ی مخلوطی از پاپ کرن و چیپس سیب‌زمینی با طعم برنج باسماتی است. معمولا ته دیگ در منوی رستوران‌ها نیست و آن را جدا باید درخواست کنید. در مهمانی‌های ایرانیان همیشه کمی غذا اضافه می‌آید؛ اما بشقابی که همیشه خالی است، بشقاب ته‌دیگ است. ته‌دیگ به‌عنوان مخلفات غذا محسوب می‌شود و شما می‌توانید آن را با دست نیز بخورید. سنتی‌ترین ته‌دیگ ایرانی، برنج برشته شده است؛ هرچند انواع مختلفی نیز دارد، به‌عنوان مثال سیب‌زمینی حلقه شده را کف قابلمه می‌گذارند و روی آن برنج می‌ریزند و می‌گذارند تا سرخ و طلایی شود. ته‌دیگ نان، ته‌دیگ ته‌چین، ته‌دیگ برگ مو، ته‌دیگ باقالی پلو و... از دیگر انواع ته‌دیگ هستند.
دیزی سنگی
دیزی سنگی، یکی از سنتی‌ترین غذاهای ایرانی است که در پختن آن از گوشت، پیاز، نخود، سیب‌زمینی، دنبه و گوجه و رب استفاده می‌شود. این غذا را در دو مرحله می‌خورند، ابتدا آب آن را همرا با تکه‌های نان (تیلیت) میل کرده و سپس بقیه‌ی مواد را با گوشت‌کوب کاملاً له کرده و با نان و پیاز و ترشی و سبزی خوردن نوش جان می‌کنند. در صورتی که آبگوشت در ظروف سنگی پخته شود، آن را دیزی سنگی می‌نامند. هیچ ایرانگردی بدون خوردن آبگوشت کامل نمی‌شود.
قیمه
خورش قیمه یا خورش لپه از غذاهای معروف ایرانی است که طرف‌دار زیادی بین مردم ایران دارد. برای طبخ آن از رب گوجه فرنگی و پیاز سرخ شده، لپه، گوشت قرمز یا گوشت سفید، لیموی خشک (لیمو امانی) یا آلو به‌عنوان طعم دهنده استفاده می‌شود. ادویه‌ای که معمولاً در اواخر زمان طبخ به آن اضافه می‌شود، دارچین است. این خورش به‌همراه پلو سرو می‌شود. همچنین در برخی مناسبت‌های مذهبی در کشور ایران نیز به‌عنوان نذری تهیه و توزیع می‌شود. نوع دیگری از قیمه، قیمه بادمجان است که به‌جای سیب‌زمینی سرخ‌شده از بادمجان سرخ‌شده استفاده می‌کنند.
ته‌چین
ته‌چین یک غذای ایرانی است که از مخلوط برنج، انواع گوشت (مرغ متداول‌تر است)، ماست، تخم‌مرغ و زعفران فراوان درست می‌شود. ته‌چین در بین غذاهای ایرانی به خاطر شکل و فرم زیبایش از جمله غذاهای رسمی و مناسب مهمانی‌ها به شمار می‌رود که از دو بخش تشکیل شده‌ است: اول قشر کلفت تَه‌دیگ زعفرانی که در کف قالب ریخته می‌شود، سپس مقداری گوشت یا مرغ پخته روی آن می‌ریزند، مجدداً مخلوط برنج زعفرانی روی آن می‌گذارند و با پشت قاشق آن را فشرده می‌کنند. درمناطق شمالی ایران بزرگ انواع خاصی از ته‌چین مثل نظیر ته‌چین اردک و غاز طبخ می‌شود که از لحاظ عطر و طعم و ظاهر کاملا متفاوت هستند و دلیل این تفاوت استفاده از رب ازگیل و رب آلوچه است.